شهادت یا وفات امام زمان(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۶

سؤال

هنگام شهادت امام زمان(ع) چه کسی او را غسل و تدفین می‌کند و محل دفن امام کجاست؟ آیا بعد از آن یا قیامت برپا می‌شود؟ اگر برپا نمی‌شود، چه کسی زمام امور را در دست می‌گیرد؟

پاسخ

لازم است در پاسخ به نکاتی اشاره شود:

الف - از عمیق‌ترین تحولات و دگرگونی‌هایی که جهان ما در زمان و مکان و اشیائش با آن روبروست، حرکت و سیر جهان ماده به سوی عالم غیب است که قرآن و معارف اسلامی از آن پرده برمی‌دارد و بر اهمیت و حسّاسیت آن تأکید می‌ورزد و این حرکت و تحوّل را بازگشت انسان به سوی خدا و رویاروئی انسان با قدرت او یا رفتن به سوی ملاء اعلی و آخرت می‌نامند، و نسبت به ما آن را فرا رسیدن قیامت و رستاخیز می‌خوانند؛ نقطه اوج این حرکت و تحوّل، نسبت به انسان مرگ است که از دیدگاه اسلام ورود به زندگی گسترده‌تر است و نقطه عطف آن نسبت به جهان هستی، قیامت است و اتحاد دو جهان ماده و غیب.

در قرآن کریم و سنت آمده است که رستاخیز و قیامت دارای مقدمات و نشانه‌هایی پی در پی است که در زمین و آسمان و جامعه بشری پدید می‌آید و حکومت مهدی (علیه السلام) آخرین و بزرگترین مرحله حرکت جهان مادی پیش از برپائی رستاخیز و قیامت است.

به نظر می‌رسد که دست یابی به جهان بالایی که روایات از آن سخن می‌گویند و در زمان حضرت مهدی (علیه السلام) تحقق خواهد یافت،}}^[۱] مقدمه ای بر راهیابی به سوی جهان آخرت و البته قبل از برپایی قیامت است، بنابراین روایاتی که درباره رجعت و بازگشت عده ای از پیامبران و امامان(ع) به زمین و حکمرانی آنها بعد از مهدی (علیه السلام) سخن گفته و نیز در آیات متعدد، تفسیر به «رجعت» شده، مراد، همین مرحله است، و اعتقاد به رجعت هر چند از ضروریات اسلام نیست، اما روایات مربوط به آن به حدی زیاد و مورد وثوق است که اعتقاد به آن را یک امر روشن و غیرقابل انکار، می‌سازد.

طبق برخی روایات، رجعت، پس از حکومت حضرت مهدی و پس از حکومت یازده مهدی دیگر، آغاز می‌گردد، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «همانا بعد از قائم، یازده مهدی از فرزندان حسین (علیه السلام) از ما اهل بیت اند».^[۲]

با توجه به اجمال و برخی ابهاماتی که در کیفیت رجعت و حکومت امامان معصوم(ع) یا برخی دیگر از ولات و اولیاء آنان پس از ظهور و حاکمیت مهدوی، وجود دارد، نمی‌توان درباره حوادث و پیش آمدهای آن به تفصیل و به‌طور قطع، اظهار نظر کرد. حکومت یازده مهدی از اولاد امام حسین (علیه السلام) پس از امام زمان (علیه السلام)، نیز از امور و حوادث پس از حکومت ولیعصر (علیه السلام) و در آستانه و بلکه همزمان با رجعت می‌باشد که در برخی روایات به آن اشاره شده است و هیچ گونه توضیح و تفصیلی درباره آن بزرگواران و بیان ویژگی‌های آنان در روایات و منابع روائی وجود ندارد. تنها چیزی که می‌توان گفت این است که آنان افراد وارسته و شایسته‌ای هستند که دارای چنین لیاقتی می‌باشند، اما اینکه آنان دارای مقام عصمت هم هستند یا نه، دلیلی بر نفی یا اثبات آن در منابع روائی وجود ندارد.

ب - روایات مربوط به مسئله شهادت امام زمان «ع» دو دسته می‌باشد: بعضی دلالت بر وفات حضرت و برخی دیگر دلالت بر شهادت حضرت (علیه السلام) دارد که ذیلاً به برخی از این دو نوع روایات، اشاره می نمائیم:

روایات دسته اول

۱. از جمله روایاتی که دلالت بر مرگ طبیعی حضرت (علیه السلام) دارد، تفسیری است که از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه شریفه {{قرآن|«ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّه عَلَیْهِمْ»^[۳] نقل شده است. حضرت می‌فرماید: مراد، زنده شدن امام حسین (علیه السلام) با اصحاب خود در عصر امام زمان است در حالیکه کلاه خودهای طلائی بر سر دارند و به مردم رجعت امام حسین (علیه السلام) و یارانش را اطلاع می‌دهد تا مؤمنان به شک و تردید نیفتند. این در حالی است که حضرت مهدی (علیه السلام) در میان مردم حضور دارد. هنگامی که مردم امام حسین (علیه السلام) را به خوبی شناختند و به او ایمان پیدا کردند، مرگ حضرت حجّت (علیه السلام) فرا می‌رسد و امام حسین، غسل و حنوط و کفن و خاک سپاری حضرت را برعهده می‌گیرد، زیرا که امام را جز امام، غسل نمی‌دهد».^[۴]

۲. در روایتی دیگر نیز امام صادق (علیه السلام) در پاسخ به این سؤال که: اولین کسی که به دنیا رجعت خواهد کرد چه کسی است؟ می‌فرماید: اولین رجعت کننده به دنیا، امام حسین است که پس از رجعت او و یارانش در حالیکه هفتاد پیامبر نیز او را همراهی می‌کنند، حضرت قائم(عج) انگشترش را به امام حسین واگذار می‌کند و چشم از جهان فرو می‌بندد امام حسین (علیه السلام) نیز تجهیز، غسل و کفن و دفن حضرت را برعهده می‌گیرد».^[۵]

دسته دوم

روایاتی است که به‌طور عام دلالت بر شهادت همه ائمه معصومین(ع) دارد:

۱. امام حسن مجتبی (علیه السلام) می‌فرماید: و الله لقد عهد الینا رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ان هذا الامر علیکم اثنا عشر اماماً من ولد علی و فاطمه، ما منا الامسموم او مقتول»^[۶] به خدا سوگند رسول خدا این عهد و وعده را به ما داده است که امر امامت را دوازده تن از فرزندان علی و فاطمه (علیهما السلام) به دست خواهند گرفت و هیچ‌کدام از ما نیست، مگر اینکه یا به وسیله سم یا با کشتن، شربت شهادت خواهند نوشید.

۲–۳. از امام صادق (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) نیز روایت شده است که «ما منا الا مسموم او مقتول»^[۷] هیچ‌یک از ما نیست، مگر اینکه مسموم یا مقتول می‌باشد.

براساس حدیثی که امام مجتبی (علیه السلام) فرمود و تأکیدی که امام صادق (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) نموده است، امام زمان (علیه السلام) نیز به شهادت خواهند رسید. علمای شیعه نیز نوعاً روایات دال بر شهادت را ترجیح داده‌اند و قائل به شهادت ائمه معصومین(ع) می‌باشند.^[۸]

حتی مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار با این عنوان بابی را گشوده است که «انهم(ع) لا یموتون الا بالشهاده»^[۹]؛ این بزرگواران نمی‌میرند مگر با شهادت.

نحوه شهادت حضرت (علیه السلام)

در مورد چگونگی شهادت حضرت، فقط یک روایت در بعضی منابع شیعی نقل شده است که در آن از زنی به نام سعیده که از طایفه بنی تمیم و دارای محاسن و ریش شبیه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است که در هنگام عبور حضرت، از بالای بام سنگی را به سوی حضرت پرتاب می‌کند و حضرت را به شهادت می‌رساند،^[۱۰] ولی این روایت در منابع معتبر شیعی نقل نشده و دلیل قطعی در مورد چگونگی شهادت حضرت، در دست نمی‌باشد، بنابراین می‌توان گفت: که حتی بنابر صحیح بودن روایات دال بر شهادت، کیفیت و نحوه شهادت آن عزیز چندان روشن نمی‌باشد.

ناگفته نماند که این دو دسته روایات با هم منافات ندارند؛ زیرا شهادت نیز نوعی مرگ است و روایات دال بر مرگ آن حضرت با شهادتشان منافات ندارد.

ج – غسل و دفن امام «ع»

امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «اولین کسی که قبر او شکافته می‌شود و به سوی دنیا بازمی‌گردد، حسین بن علی (علیهما السلام) است.»^[۱۱] و در جای دیگر می‌فرماید: «نخستین فردی که به دنیا بازمی‌گردد، حسین بن علی است پس حکومت می‌کند تا وقتی که در اثر پیری ابروان او بر چشمانش می‌افتد.»^[۱۲] که اشاره به طولانی بودن حکومت امام حسین در عصر رجعت است.

جابر نیز از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا، پیش از شهادتش، به تفصیل درمورد رجعت خود و یاران خود سخن گفت: «بشارت باد شما را به خدا قسم اگر این قوم ما را بکشند، ما نخستین کسانی هستیم که نزد پیامبرمان بازمی‌گردیم و تا مدتی که خدا بخواهد توقف خواهیم کرد، آن گاه من اولین کسی هستم که قبرش شکافته می‌شود و ناگهان از قبر خارج می‌شوم، در حالی که امیر المؤمنین نیز از قبرش خارج شده و مهدی ما نیز قیام نموده است.»^[۱۳] در این روایت، رجعت امام حسین و امیر المؤمنین (علیهما السّلام) همزمان با قیام حضرت مهدی(عج) بیان شده است. در روایت دیگر امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «امام حسین (علیه السلام) همراه با شهدای کربلا و هفتاد پیامبر، بازگشت می‌نماید، رو می‌آورد به سوی دنیا امام حسین همراه با کسانی که با وی به قتل رسیده بودند و همراهی می‌کنند او را هفتاد پیامبری که با موسی بن عمران مبعوث شدند. آن وقت حضرت قائم انگشترش را به او می‌سپارد.»^[۱۴]

در ادامه این حدیث اشاره به غسل و دفن امام زمان (علیه السلام) به وسیله امام حسین (علیه السلام) نیز شده است.

منابع

↑ کورانی، علی، عصر ظهور، ترجمه مهدی حقّی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش، ص۳۵۵.
↑ شیخ طوسی، غیبت، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۹.
↑ مبارکه اسراء، ۶.
↑ مجلسی، مجمد باقر، بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۷، مؤسسه الوفاء ـ بیروت.
↑ همان، ج۲۷، ص۲۱۷.
↑ همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹، دارالمعرفه ـ بیروت.
↑ همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹.
↑ طبسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص۲۱۴، چاپ اول، ۱۳۸۰، بوستان کتاب ـ قم.
↑ بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۳.
↑ صدر، سید محمد، تاریخ ما بعد الظهور، ص۸۸۱، مکتبه الامام امیرالمؤمنین(ع)، اصفهان.
↑ محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۴، ص۵۸، ش ۶۹۳۲، چاپ مکتب الاعلام، ۱۳۶۲ هـ.ش.
↑ معجم احادیث المهدی، ج۵، ص۳۲۸، ش ۱۷۶۶.
↑ بحار الانوار، ج۵۳، ص۶۱، حدیث ۵۲.
↑ معجم احادیث المهدی، ج۳، ص۸۹، ش ۱۱۵۸.

[1] کورانی، علی، عصر ظهور، ترجمه مهدی حقّی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش، ص۳۵۵.

[2] شیخ طوسی، غیبت، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۹.

[3] مبارکه اسراء، ۶.

[4] مجلسی، مجمد باقر، بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۷، مؤسسه الوفاء ـ بیروت.

[5] همان، ج۲۷، ص۲۱۷.

[6] همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹، دارالمعرفه ـ بیروت.

[7] همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹.

[8] طبسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص۲۱۴، چاپ اول، ۱۳۸۰، بوستان کتاب ـ قم.

[9] بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۳.

[10] صدر، سید محمد، تاریخ ما بعد الظهور، ص۸۸۱، مکتبه الامام امیرالمؤمنین(ع)، اصفهان.

[11] محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۴، ص۵۸، ش ۶۹۳۲، چاپ مکتب الاعلام، ۱۳۶۲ هـ.ش.

[12] معجم احادیث المهدی، ج۵، ص۳۲۸، ش ۱۷۶۶.

[13] بحار الانوار، ج۵۳، ص۶۱، حدیث ۵۲.

[14] معجم احادیث المهدی، ج۳، ص۸۹، ش ۱۱۵۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-هنگام شهادت امام زمان(ع) چه كسي او را غسل و تدفين مي كند و محل دفن امام كجاست؟ آيا بعد از آن يا قيامت برپا مي شود؟ اگر برپا نمي شود، چه كسي زمام امور را در دست مي گيرد؟
+هنگام شهادت امام زمان(ع) چه کسی او را غسل و تدفین می‌کند و محل دفن امام کجاست؟ آیا بعد از آن یا قیامت برپا می‌شود؟ اگر برپا نمی‌شود، چه کسی زمام امور را در دست می‌گیرد؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-==پاسخ : ==
+== پاسخ ==
 لازم است در پاسخ به نکاتی اشاره شود:
-الف - از عميق ترين تحولات و دگرگوني هايي که جهان ما در زمان و مکان و اشيائش با آن روبروست، حرکت و سير جهان ماده به سوي عالم غيب است که قرآن و معارف اسلامي از آن پرده بر مي دارد و بر اهميت و حسّاسيت آن تأکيد مي ورزد و اين حرکت و تحوّل را بازگشت انسان به سوي خدا و روياروئي انسان با قدرت او و يا رفتن به سوي ملاء اعلي و آخرت مي نامند، و نسبت به ما آن را فرا رسيدن قيامت و رستاخيز مي خوانند؛ نقطه اوج اين حرکت و تحوّل، نسبت به انسان مرگ است که از ديدگاه اسلام ورود به زندگي گسترده تر است و نقطه عطف آن نسبت به جهان هستي، قيامت است و اتحاد دو جهان ماده و غيب.
+الف - از عمیق‌ترین تحولات و دگرگونی‌هایی که جهان ما در زمان و مکان و اشیائش با آن روبروست، حرکت و سیر جهان ماده به سوی عالم غیب است که قرآن و معارف اسلامی از آن پرده برمی‌دارد و بر اهمیت و حسّاسیت آن تأکید می‌ورزد و این حرکت و تحوّل را بازگشت انسان به سوی خدا و رویاروئی انسان با قدرت او یا رفتن به سوی ملاء اعلی و آخرت می‌نامند، و نسبت به ما آن را فرا رسیدن قیامت و رستاخیز می‌خوانند؛ نقطه اوج این حرکت و تحوّل، نسبت به انسان مرگ است که از دیدگاه اسلام ورود به زندگی گسترده‌تر است و نقطه عطف آن نسبت به جهان هستی، قیامت است و اتحاد دو جهان ماده و غیب.
-در قرآن کريم و سنت آمده است که رستاخيز و قيامت داراي مقدمات و نشانه هايي پي در پي است که در زمين و آسمان و جامعه بشري پديد مي آيد و حکومت مهدي (عليه السلام) آخرين و بزرگترين مرحله حرکت جهان مادي پيش از برپائي رستاخيز و قيامت است.
+در قرآن کریم و سنت آمده است که رستاخیز و قیامت دارای مقدمات و نشانه‌هایی پی در پی است که در زمین و آسمان و جامعه بشری پدید می‌آید و حکومت مهدی (علیه السلام) آخرین و بزرگترین مرحله حرکت جهان مادی پیش از برپائی رستاخیز و قیامت است.
-به نظر مي رسد که دست يابي به جهان بالايي که روايات از آن سخن مي گويند و در زمان حضرت مهدي (عليه السلام) تحقق خواهد يافت،}}<ref>کوراني، علي، عصر ظهور، ترجمه مهدي حقّي، تهران، اميرکبير، ۱۳۸۵ش، ص۳۵۵.</ref> مقدمه اي بر راهيابي به سوي جهان آخرت و البته قبل از برپایی قیامت است، بنابراين رواياتي که درباره رجعت و بازگشت عده اي از پيامبران و امامان(ع) به زمين و حکمراني آنها بعد از مهدي (عليه السلام) سخن گفته و نيز در آيات متعدد، تفسير به «رجعت» شده، مراد، همين مرحله است، و اعتقاد به رجعت هر چند از ضروريات اسلام نيست، اما روايات مربوط به آن به حدي زياد و مورد وثوق است که اعتقاد به آن را يک امر روشن و غير قابل انکار، مي سازد.
+به نظر می‌رسد که دست یابی به جهان بالایی که روایات از آن سخن می‌گویند و در زمان حضرت مهدی (علیه السلام) تحقق خواهد یافت،}}<ref>کورانی، علی، عصر ظهور، ترجمه مهدی حقّی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش، ص۳۵۵.</ref> مقدمه ای بر راهیابی به سوی جهان آخرت و البته قبل از برپایی قیامت است، بنابراین روایاتی که درباره رجعت و بازگشت عده ای از پیامبران و امامان(ع) به زمین و حکمرانی آنها بعد از مهدی (علیه السلام) سخن گفته و نیز در آیات متعدد، تفسیر به «رجعت» شده، مراد، همین مرحله است، و اعتقاد به رجعت هر چند از ضروریات اسلام نیست، اما روایات مربوط به آن به حدی زیاد و مورد وثوق است که اعتقاد به آن را یک امر روشن و غیرقابل انکار، می‌سازد.
-طبق برخي روايات، رجعت، پس از حکومت حضرت مهدي و پس از حکومت يازده مهدي ديگر، آغاز مي گردد، از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است که فرمود: «همانا بعد از قائم، يازده مهدي از فرزندان حسين (عليه السلام) از ما اهل بيت اند».<ref>شيخ طوسي، غيبت، قم، موسسه المعارف الاسلاميه، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۹.</ref>
+طبق برخی روایات، رجعت، پس از حکومت حضرت مهدی و پس از حکومت یازده مهدی دیگر، آغاز می‌گردد، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «همانا بعد از قائم، یازده مهدی از فرزندان حسین (علیه السلام) از ما اهل بیت اند».<ref>شیخ طوسی، غیبت، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۹.</ref>
-با توجه به اجمال و برخي ابهاماتي که در کيفيت رجعت و حکومت امامان معصوم(ع) و يا برخي ديگر از ولات و اولياء آنان پس از ظهور و حاکميت مهدوي، وجود دارد، نمي توان درباره حوادث و پيش آمدهاي آن به تفصيل و به طور قطع، اظهار نظر کرد. حکومت يازده مهدي از اولاد امام حسين (عليه السلام) پس از امام زمان (عليه السلام) ، نيز از امور و حوادث پس از حکومت وليعصر (عليه السلام) و در آستانه و بلکه همزمان با رجعت مي باشد که در برخي روايات به آن اشاره شده است و هيچ گونه توضيح و تفصيلي درباره آن بزرگواران و بيان ويژگي هاي آنان در روايات و منابع روائي وجود ندارد. تنها چيزي که مي توان گفت اين است که آنان افراد وارسته و شايسته ای هستند که داراي چنين لياقتي مي باشند، اما اينکه آنان داراي مقام عصمت هم هستند يا نه، دليلي بر نفي و يا اثبات آن در منابع روائي وجود ندارد.
+با توجه به اجمال و برخی ابهاماتی که در کیفیت رجعت و حکومت امامان معصوم(ع) یا برخی دیگر از ولات و اولیاء آنان پس از ظهور و حاکمیت مهدوی، وجود دارد، نمی‌توان درباره حوادث و پیش آمدهای آن به تفصیل و به‌طور قطع، اظهار نظر کرد. حکومت یازده مهدی از اولاد امام حسین (علیه السلام) پس از امام زمان (علیه السلام)، نیز از امور و حوادث پس از حکومت ولیعصر (علیه السلام) و در آستانه و بلکه همزمان با رجعت می‌باشد که در برخی روایات به آن اشاره شده است و هیچ گونه توضیح و تفصیلی درباره آن بزرگواران و بیان ویژگی‌های آنان در روایات و منابع روائی وجود ندارد. تنها چیزی که می‌توان گفت این است که آنان افراد وارسته و شایسته‌ای هستند که دارای چنین لیاقتی می‌باشند، اما اینکه آنان دارای مقام عصمت هم هستند یا نه، دلیلی بر نفی یا اثبات آن در منابع روائی وجود ندارد.
-ب - روايات مربوط به مسأله شهادت امام زمان ((ع)) دو دسته مي باشد: بعضي دلالت بر وفات حضرت و برخي ديگر دلالت بر شهادت حضرت (عليه السلام) دارد كه ذيلاً به برخي از اين دو نوع روايات، اشاره مي نمائيم:
+ب - روایات مربوط به مسئله شهادت امام زمان «ع» دو دسته می‌باشد: بعضی دلالت بر وفات حضرت و برخی دیگر دلالت بر شهادت حضرت (علیه السلام) دارد که ذیلاً به برخی از این دو نوع روایات، اشاره می نمائیم:
-==روايات دسته اول:==
+== روایات دسته اول ==
+۱. از جمله روایاتی که دلالت بر مرگ طبیعی حضرت (علیه السلام) دارد، تفسیری است که از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه شریفه {{قرآن|«ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّه عَلَیْهِمْ»<ref>مبارکه اسراء، ۶.</ref> نقل شده است. حضرت می‌فرماید: مراد، زنده شدن امام حسین (علیه السلام) با اصحاب خود در عصر امام زمان است در حالیکه کلاه خودهای طلائی بر سر دارند و به مردم رجعت امام حسین (علیه السلام) و یارانش را اطلاع می‌دهد تا مؤمنان به شک و تردید نیفتند. این در حالی است که حضرت مهدی (علیه السلام) در میان مردم حضور دارد. هنگامی که مردم امام حسین (علیه السلام) را به خوبی شناختند و به او ایمان پیدا کردند، مرگ حضرت حجّت (علیه السلام) فرا می‌رسد و امام حسین، غسل و حنوط و کفن و خاک سپاری حضرت را برعهده می‌گیرد، زیرا که امام را جز امام، غسل نمی‌دهد».<ref>مجلسی، مجمد باقر، بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۷، مؤسسه الوفاء ـ بیروت.</ref>
-۱. از جمله رواياتي كه دلالت بر مرگ طبيعي حضرت (عليه السلام) دارد، تفسيري است كه از امام صادق (عليه السلام) در مورد آيه شريفه {{قرآن|«ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّه عَلَيْهِمْ»<ref>مباركه اسراء، ۶.</ref> نقل شده است. حضرت مي فرمايد: مراد، زنده شدن امام حسين (عليه السلام) با اصحاب خود در عصر امام زمان است در حاليكه كلاه خودهاي طلائي بر سر دارند و به مردم رجعت امام حسين (عليه السلام) و يارانش را اطلاع مي دهد تا مؤمنان به شک و ترديد نيفتند. اين در حالي است كه حضرت مهدي (عليه السلام) در ميان مردم حضور دارد. هنگامي كه مردم امام حسين (عليه السلام) را به خوبي شناختند و به او ايمان پيدا كردند، مرگ حضرت حجّت (عليه السلام) فرا مي رسد و امام حسين، غسل و حنوط و كفن و خاك سپاري حضرت را برعهده مي گيرد، زيرا كه امام را جز امام، غسل نمي دهد»<ref>مجلسی، مجمد باقر، بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۷، موسسه الوفاء ـ بيروت.</ref>.
+۲. در روایتی دیگر نیز امام صادق (علیه السلام) در پاسخ به این سؤال که: اولین کسی که به دنیا رجعت خواهد کرد چه کسی است؟ می‌فرماید: اولین رجعت کننده به دنیا، امام حسین است که پس از رجعت او و یارانش در حالیکه هفتاد پیامبر نیز او را همراهی می‌کنند، حضرت قائم(عج) انگشترش را به امام حسین واگذار می‌کند و چشم از جهان فرو می‌بندد امام حسین (علیه السلام) نیز تجهیز، غسل و کفن و دفن حضرت را برعهده می‌گیرد».<ref>همان، ج۲۷، ص۲۱۷.</ref>
-۲. در روايتي ديگر نيز امام صادق (عليه السلام) در پاسخ به اين سؤال كه: اولين كسي که به دنيا رجعت خواهد كرد چه كسي است؟ مي فرمايد: اولين رجعت كننده به دنيا، امام حسين است كه پس از رجعت او و يارانش در حاليكه هفتاد پيامبر نيز او را همراهي مي كنند، حضرت قائم(عج) انگشترش را به امام حسين واگذار مي كند و چشم از جهان فرو مي بندد امام حسين (عليه السلام) نيز تجهيز، غسل و كفن و دفن حضرت را برعهده مي گيرد»<ref>همان ، ج۲۷، ص۲۱۷.</ref>.
+== دسته دوم ==
+روایاتی است که به‌طور عام دلالت بر شهادت همه ائمه معصومین(ع) دارد:
-==دسته دوم:==
+۱. امام حسن مجتبی (علیه السلام) می‌فرماید: و الله لقد عهد الینا رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ان هذا الامر علیکم اثنا عشر اماماً من ولد علی و فاطمه، ما منا الامسموم او مقتول»<ref>همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹، دارالمعرفه ـ بیروت.</ref> به خدا سوگند رسول خدا این عهد و وعده را به ما داده است که امر امامت را دوازده تن از فرزندان علی و فاطمه (علیهما السلام) به دست خواهند گرفت و هیچ‌کدام از ما نیست، مگر اینکه یا به وسیله سم یا با کشتن، شربت شهادت خواهند نوشید.
-رواياتي است كه به طور عام دلالت بر شهادت همه ائمه معصومين(ع) دارد:
+۲–۳. از امام صادق (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) نیز روایت شده است که «ما منا الا مسموم او مقتول»<ref>همان؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۳۴۹.</ref> هیچ‌یک از ما نیست، مگر اینکه مسموم یا مقتول می‌باشد.
-۱. امام حسن مجتبي (عليه السلام) مي فرمايد: و الله لقد عهد الينا رسول الله (صلّي الله عليه و آله و سلّم) ان هذا الامر عليكم اثنا عشر اماماً من ولد علي و فاطمه، ما منا الامسموم او مقتول»<ref>همان؛ اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص۳۴۹، دارالمعرفه ـ بيروت.</ref> به خدا سوگند رسول خدا اين عهد و وعده را به ما داده است كه امر امامت را دوازده تن از فرزندان علي و فاطمه (عليهما السلام) به دست خواهند گرفت و هيچ كدام از ما نيست، مگر اينكه يا به وسيله سم و يا با كشتن، شربت شهادت خواهند نوشيد.
+براساس حدیثی که امام مجتبی (علیه السلام) فرمود و تأکیدی که امام صادق (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) نموده است، امام زمان (علیه السلام) نیز به شهادت خواهند رسید. علمای شیعه نیز نوعاً روایات دال بر شهادت را ترجیح داده‌اند و قائل به شهادت ائمه معصومین(ع) می‌باشند.<ref>طبسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص۲۱۴، چاپ اول، ۱۳۸۰، بوستان کتاب ـ قم.</ref>
-۲-۳. از امام صادق (عليه السلام) و امام رضا (عليه السلام) نيز روايت شده است كه «ما منا الا مسموم او مقتول»<ref>همان؛ اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص۳۴۹.</ref> هيچ يك از ما نيست، مگر اينكه مسموم و يا مقتول مي باشد.
+حتی مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار با این عنوان بابی را گشوده است که «انهم(ع) لا یموتون الا بالشهاده»<ref>بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۳.</ref>؛ این بزرگواران نمی‌میرند مگر با شهادت.
-براساس حديثي كه امام مجتبي (عليه السلام) فرمود و تأكيدي كه امام صادق (عليه السلام) و امام رضا (عليه السلام) نموده است، امام زمان (عليه السلام) نيز به شهادت خواهند رسيد. علماي شيعه نيز نوعاً روايات دال بر شهادت را ترجيح داده اند و قائل به شهادت ائمه معصومين(ع) مي باشند.<ref>طبسي، نجم الدين، چشم اندازي به حكومت مهدي، ص۲۱۴، چاپ اول، ۱۳۸۰، بوستان كتاب ـ قم.</ref>
+== نحوه شهادت حضرت (علیه السلام) ==
+در مورد چگونگی شهادت حضرت، فقط یک روایت در بعضی منابع شیعی نقل شده است که در آن از زنی به نام سعیده که از طایفه بنی تمیم و دارای محاسن و ریش شبیه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است که در هنگام عبور حضرت، از بالای بام سنگی را به سوی حضرت پرتاب می‌کند و حضرت را به شهادت می‌رساند،<ref>صدر، سید محمد، تاریخ ما بعد الظهور، ص۸۸۱، مکتبه الامام امیرالمؤمنین(ع)، اصفهان.</ref> ولی این روایت در منابع معتبر شیعی نقل نشده و دلیل قطعی در مورد چگونگی شهادت حضرت، در دست نمی‌باشد، بنابراین می‌توان گفت: که حتی بنابر صحیح بودن روایات دال بر شهادت، کیفیت و نحوه شهادت آن عزیز چندان روشن نمی‌باشد.
-حتي مرحوم علامه مجلسي در بحارالانوار با اين عنوان بابي را گشوده است كه «انهم(ع) لا يموتون الا بالشهاده»<ref>بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۱۳.</ref>؛ اين بزرگواران نمي ميرند مگر با شهادت.
+ناگفته نماند که این دو دسته روایات با هم منافات ندارند؛ زیرا شهادت نیز نوعی مرگ است و روایات دال بر مرگ آن حضرت با شهادتشان منافات ندارد.
-==نحوه شهادت حضرت (عليه السلام) :==
+== ج – غسل و دفن امام «ع» ==
+امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «اولین کسی که قبر او شکافته می‌شود و به سوی دنیا بازمی‌گردد، حسین بن علی (علیهما السلام) است.»<ref>محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۴، ص۵۸، ش ۶۹۳۲، چاپ مکتب الاعلام، ۱۳۶۲ هـ.ش.</ref> و در جای دیگر می‌فرماید: «نخستین فردی که به دنیا بازمی‌گردد، حسین بن علی است پس حکومت می‌کند تا وقتی که در اثر پیری ابروان او بر چشمانش می‌افتد.»<ref>معجم احادیث المهدی، ج۵، ص۳۲۸، ش ۱۷۶۶.</ref> که اشاره به طولانی بودن حکومت امام حسین در عصر رجعت است.
-در مورد چگونگي شهادت حضرت، فقط يك روايت در بعضي منابع شيعي نقل شده است كه در آن از زني به نام سعيده كه از طايفه بني تميم و داراي محاسن و ريش شبيه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است كه در هنگام عبور حضرت، از بالاي بام سنگي را به سوي حضرت پرتاب مي كند و حضرت را به شهادت مي رساند،<ref>صدر، سيد محمد، تاريخ ما بعد الظهور، ص۸۸۱، مكتبه الامام اميرالمؤمنين(ع)، اصفهان.</ref> ولي اين روايت در منابع معتبر شيعي نقل نشده و دليل قطعي در مورد چگونگي شهادت حضرت، در دست نمي باشد، بنابراين مي توان گفت: كه حتي بنابر صحيح بودن روايات دال بر شهادت، كيفيت و نحوه شهادت آن عزيز چندان روشن نمي باشد.
+جابر نیز از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا، پیش از شهادتش، به تفصیل درمورد رجعت خود و یاران خود سخن گفت: «بشارت باد شما را به خدا قسم اگر این قوم ما را بکشند، ما نخستین کسانی هستیم که نزد پیامبرمان بازمی‌گردیم و تا مدتی که خدا بخواهد توقف خواهیم کرد، آن گاه من اولین کسی هستم که قبرش شکافته می‌شود و ناگهان از قبر خارج می‌شوم، در حالی که امیر المؤمنین نیز از قبرش خارج شده و مهدی ما نیز قیام نموده است.»<ref>بحار الانوار، ج۵۳، ص۶۱، حدیث ۵۲.</ref> در این روایت، رجعت امام حسین و امیر المؤمنین (علیهما السّلام) همزمان با قیام حضرت مهدی(عج) بیان شده است. در روایت دیگر امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «امام حسین (علیه السلام) همراه با شهدای کربلا و هفتاد پیامبر، بازگشت می‌نماید، رو می‌آورد به سوی دنیا امام حسین همراه با کسانی که با وی به قتل رسیده بودند و همراهی می‌کنند او را هفتاد پیامبری که با موسی بن عمران مبعوث شدند. آن وقت حضرت قائم انگشترش را به او می‌سپارد.»<ref>معجم احادیث المهدی، ج۳، ص۸۹، ش ۱۱۵۸.</ref>
-ناگفته نماند که این دو دسته روایات با هم منافات ندارند؛ زیرا شهادت نیز نوعی مرگ است و روایات دال بر مرگ آن حضرت با شهادتشان منافات ندارد.
+در ادامه این حدیث اشاره به غسل و دفن امام زمان (علیه السلام) به وسیله امام حسین (علیه السلام) نیز شده است.
-==ج – غسل و دفن امام ((ع))==
-امام صادق (عليه السلام) مي‌فرمايد: «اولين كسي كه قبر او شكافته مي‌شود و به سوي دنيا باز مي‌گردد، حسين بن علي (عليهما السلام) است.»<ref>محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج۴، ص۵۸، ش ۶۹۳۲، چاپ مكتب الاعلام، ۱۳۶۲ هـ .ش.</ref> و در جاي ديگر مي‌فرمايد: «نخستين فردي كه به دنيا باز مي‌گردد، حسين بن علي است پس حكومت مي‌كند تا وقتي كه در اثر پيري ابروان او بر چشمانش مي‌افتد.»<ref>معجم احاديث المهدي، ج۵، ص۳۲۸، ش ۱۷۶۶.</ref> كه اشاره به طولاني بودن حكومت امام حسين در عصر رجعت است.
-جابر نيز از امام باقر (عليه السلام) نقل مي‌كند كه امام حسين (عليه السلام) در روز عاشورا، پيش از شهادتش، به تفصيل درمورد رجعت خود و ياران خود سخن گفت: «بشارت باد شما را به خدا قسم اگر اين قوم ما را بكشند، ما نخستين كساني هستيم كه نزد پيامبرمان باز مي‌گرديم و تا مدتي كه خدا بخواهد توقف خواهيم كرد، آن گاه من اولين كسي هستم كه قبرش شكافته مي‌شود و ناگهان از قبر خارج مي‌شوم، در حالي كه امير المؤمنين نيز از قبرش خارج شده و مهدي ما نيز قيام نموده است.»<ref>بحار الانوار، ج۵۳، ص۶۱، حديث ۵۲.</ref> در اين روايت، رجعت امام حسين و امير المؤمنين (عليهما السّلام) همزمان با قيام حضرت مهدي(عج) بيان شده است. در روايت ديگر امام صادق (عليه السلام) مي‌فرمايد: «امام حسين (عليه السلام) همراه با شهداي كربلا و هفتاد پيامبر، بازگشت مي‌نمايد، رو مي‌آورد به سوي دنيا امام حسين همراه با كساني كه با وي به قتل رسيده بودند و همراهي مي‌كنند او را هفتاد پيامبري كه با موسي بن عمران مبعوث شدند. آن وقت حضرت قائم انگشترش را به او مي‌سپارد.»<ref>معجم احاديث المهدي، ج۳، ص۸۹، ش ۱۱۵۸.</ref>
-در ادامه اين حديث اشاره به غسل و دفن امام زمان (عليه السلام) به وسيله امام حسين (عليه السلام) نيز شده است.
 {{پایان پاسخ}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی =
 |شاخه فرعی۱ =
 |شاخه فرعی۲ =
 |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه =
   | تیترها =
   | ویرایش =
   | لینک‌دهی =
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت =
   | کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}