معنای ربوبیت تکوینی و تشریعی

سؤال

منظور از ربوبیت تکوینی و ربوبیت تشریعی چیست؟

معنای ربوبیت

ربوبیت از صفات فعل است، که از رابطه مخلوقات و خداوند انتزاع می شود. معنای ربوبیت آن است که مخلوقات، نه تنها در اصل وجود و هستی خود به خداوند محتاجند، بلکه تمامی شئون وجودی آنها وابسته به خدای متعال است و هیچ گونه استقلالی ندارند. حفظ و نگهداری کردن، حیات بخشیدن و میراندن، روزی دادن و به رشد و کمال رساندن، راهنمایی کردن و مورد امر و نهی قرار دادن از جمله مصادیق ربوبیت هستند.

تفاوت ربوبیت تکوینی و تشریعی

تدبیر مخلوقات و رسیدگی کردن به شؤون آنها، به دو دسته تقسیم می‌شود، یک قسم از آن، مختص موجودات دارای عقل و اختیار است و قسم دیگر تمامی مخلوقات را شامل می‌شود، با توجه به این مقدمه فرق ربوبیت تکوینی و تشریعی در ضمن دو فرق عمده بیان می‌شود:

• ربوبیت تشریعی، از رابطه بین موجودات ذی‌شعور و خداوند انتزاع می‌شود، ولی ربوبیت تکوینی از رابطه تمامی مخلوقات و خداوند قابل انتزاع است.
• با توجه به خصیصه اول، ربوبیت تشریعی، در رابطه با راهنمایی درونی (عقل) یا بیرونی (پیامبران) خداوند نسبت به بندگان مطرح می‌شود و در رفع نیازهایی از این نوع، مؤثر است اما در ربوبیت تکوینی وجود موجودات و هستی آنها با تمامی شؤون و نیازها از جانب خداوند تدبیر می‌شود.

به دیگر تعبیر: ربوبیت تکوینی شامل اداره همه موجودات و تأمین نیازمندی‌های آن‌ها و در یک کلمه کارگردانی جهان می‌شود، و اما ربوبیت تشریعی، اختصاص به موجودات ذی‌شعور و مختار دارد و شامل مسائلی از قبیل فرستادن کتاب آسمانی، فرستادن انبیاء، تعیین وظائف و تکالیف، جعل احکام و قوانین می‌گردد.