نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
نشوز به معنای انجام ندادن وظایف زناشویی از طرف زن یا شوهر است.<ref name=":0">امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۵ق.، ج۳، ص۵۴۴؛ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۷۱.</ref>  
نشوز به معنای انجام ندادن [[وظایف زناشویی]] از طرف زن یا شوهر است.<ref name=":0">امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۵ق.، ج۳، ص۵۴۴؛ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۷۱.</ref>  


=== نشوز زن ===
=== نشوز زن ===
به زنی که وظایف زناشویی خود را انجام ندهد ناشِزه گفته شده است.<ref name=":0" />
به زنی که وظایف زناشویی خود را انجام ندهد ناشِزه گفته شده است.<ref name=":0" />


به فتوای امام خمینی، وقتی زن مانع از نزدیکی شوهر یا مانع از دیگر بهره‌های جنسی از او شود، نشوز زن تحقق می‌یابد. همچنین وقتی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن زن از شوهر در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.<ref name=":1">رک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ ه‍. ق، ج۳، ص: ۵۴۴. «نشوز» در زوجه، خروج او از اطاعت شوهر است که بر زن واجب می‌شود، از اینکه خود را تمکین نکند و چیزهایی را که تنفرآور است و ضدیّت با تمتع و لذت بردن از او دارد از خود برطرف نکند؛ بلکه ترک نظافت و آرایش خود با اینکه شوهر آنها را می‌خواهد از این قبیل است و همچنین است خروج او از خانه او بدون اذنش و غیر اینها؛ و در جایی که اطاعت از او واجب نیست ترک آن موجب تحقق نشوز نمی‌باشد؛ پس اگر زن از خدمات خانه و حوائج مرد که به تمتع بردن او ارتباط ندارد خودداری نماید نشوز تحقق پیدا نمی‌کند از قبیل جارو کردن یا خیاطی یا غذا پختن یا غیر اینها، حتی آب دادن و پهن کردن رختخواب؛ و نیز رک: میرزای قمی، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: کیهان، ۱۴۱۳ ه‍. ق، ج۴، ص۴۹۴؛ و ر ک فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref>
به فتوای [[امام خمینی]]، وقتی زن مانع از [[آمیزش|نزدیکی شوهر]] یا مانع از دیگر بهره‌های جنسی از او شود، نشوز زن تحقق می‌یابد. همچنین وقتی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن زن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.<ref name=":1">رک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ ه‍. ق، ج۳، ص: ۵۴۴. «نشوز» در زوجه، خروج او از اطاعت شوهر است که بر زن واجب می‌شود، از اینکه خود را تمکین نکند و چیزهایی را که تنفرآور است و ضدیّت با تمتع و لذت بردن از او دارد از خود برطرف نکند؛ بلکه ترک نظافت و آرایش خود با اینکه شوهر آنها را می‌خواهد از این قبیل است و همچنین است خروج او از خانه او بدون اذنش و غیر اینها؛ و در جایی که اطاعت از او واجب نیست ترک آن موجب تحقق نشوز نمی‌باشد؛ پس اگر زن از خدمات خانه و حوائج مرد که به تمتع بردن او ارتباط ندارد خودداری نماید نشوز تحقق پیدا نمی‌کند از قبیل جارو کردن یا خیاطی یا غذا پختن یا غیر اینها، حتی آب دادن و پهن کردن رختخواب؛ و نیز رک: میرزای قمی، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: کیهان، ۱۴۱۳ ه‍. ق، ج۴، ص۴۹۴؛ و ر ک فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref>


همچنین اگر زن به نظافت خود نپردازد و آرایش نکند، طوری که باعث تنفر شوهر را از خود شود موجب نشوز او می‌گردد.<ref name=":1" />
همچنین اگر زن به نظافت خود نپردازد و [[آرایش زنان|آرایش]] نکند، طوری که باعث تنفر شوهر از خود شود، موجب نشوز او می‌گردد.<ref name=":1" />


=== نشوز مرد ===
=== نشوز مرد ===
نشوز مرد به معنای التزام نداشتن او به پرداخت حقوق واجب زن، مانند نفقه و حق هم‌خوابیِ واجب است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن ، فرهنگ قرآن ، ج۳۰، ص۴۳۷.</ref>
نشوز مرد به معنای التزام نداشتن او به پرداخت حقوق واجب زن، مانند [[نفقه]] و [[حق القسم|حق هم‌خوابیِ واجب]] است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن ، فرهنگ قرآن ، ج۳۰، ص۴۳۷.</ref>


== موارد عدم نشوز ==
== موارد عدم نشوز ==
گاهی امتناع زن از لذت بردن جنسی شوهر از او، مشروع است. در این موارد نشوز زن تحقق نمی‌یابد. این موارد عبارتند از:  
گاهی امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر از او، مشروع است. در این موارد نشوز زن تحقق نمی‌یابد. این موارد عبارتند از:  


* اگر شوهر خانه مناسب با شأن زن برای سکونت او فراهم نکند؛ در این صورت زن می‌تواند به خانه شوهر نرود.<ref>ر. ک. فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج۷، ص: ۵۲۴، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق.</ref>
* در صورتی که شوهر خانه مناسب با شأن زن برای او فراهم نکند؛ در این صورت زن می‌تواند به خانه شوهر نرود.<ref>ر. ک. فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج۷، ص: ۵۲۴، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق.</ref>
* در صورتی که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کند، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری کند.  
* در صورتی که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کند، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری کند.  
* اگر زن در عادت زنانگی باشد، باید از نزدیکی خودداری کند.
* اگر زن در [[حیض|عادت زنانگی]] باشد، باید از نزدیکی خودداری کند.
* هرگاه زن برای انجام تکالیف واجب، از شوهر اجازه بیرون رفتن از خانه بگیرد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این باعث نشوز او نمی‌شود؛ مانند آنکه زن [[استطاعت|مستطیع]] شود و بخواهد به [[حج]] برود.
* هرگاه زن برای انجام تکالیف [[واجب]]، از شوهر اجازه بیرون رفتن از خانه بگیرد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این باعث نشوز او نمی‌شود؛ مانند آنکه زن [[استطاعت|مستطیع]] شود و بخواهد به [[حج]] برود.
* هرگاه پزشک خروج زن را از منزل برای مداوا لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود.
* هرگاه پزشک خروج زن را از منزل برای درمان لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود.
* در صورتی که شوهر به یکی از بیماری‌های واگیر مبتلا شود، زن می‌تواند تا حدودی که از سرایت آن ایمن بماند، از شوهر دوری کند.<ref>ماده «۱۱۲۷» قانون مدنی: «هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع بعلت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».</ref>
* در صورتی که شوهر به یکی از بیماری‌های واگیردار مبتلا شود، زن می‌تواند تا اندازه‌ای که از سرایت آن ایمن بماند، از شوهر دوری کند.<ref>ماده «۱۱۲۷» قانون مدنی: «هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع بعلت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».</ref>
* در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل، خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد، او می‌تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود.<ref>محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۱۲۴.</ref> این حکم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی جمهوری ایران نیز آمده است.
* در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل، ترس از ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد، او می‌تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود.<ref>محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۱۲۴.</ref> این حکم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی جمهوری ایران نیز آمده است.
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}



نسخهٔ ‏۹ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۴۰

سؤال

نشوز و احکام آن چیست؟


مفهوم‌شناسی

نشوز به معنای انجام ندادن وظایف زناشویی از طرف زن یا شوهر است.[۱]

نشوز زن

به زنی که وظایف زناشویی خود را انجام ندهد ناشِزه گفته شده است.[۱]

به فتوای امام خمینی، وقتی زن مانع از نزدیکی شوهر یا مانع از دیگر بهره‌های جنسی از او شود، نشوز زن تحقق می‌یابد. همچنین وقتی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن زن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.[۲]

همچنین اگر زن به نظافت خود نپردازد و آرایش نکند، طوری که باعث تنفر شوهر از خود شود، موجب نشوز او می‌گردد.[۲]

نشوز مرد

نشوز مرد به معنای التزام نداشتن او به پرداخت حقوق واجب زن، مانند نفقه و حق هم‌خوابیِ واجب است.[۳]

موارد عدم نشوز

گاهی امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر از او، مشروع است. در این موارد نشوز زن تحقق نمی‌یابد. این موارد عبارتند از:

  • در صورتی که شوهر خانه مناسب با شأن زن برای او فراهم نکند؛ در این صورت زن می‌تواند به خانه شوهر نرود.[۴]
  • در صورتی که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کند، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری کند.
  • اگر زن در عادت زنانگی باشد، باید از نزدیکی خودداری کند.
  • هرگاه زن برای انجام تکالیف واجب، از شوهر اجازه بیرون رفتن از خانه بگیرد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این باعث نشوز او نمی‌شود؛ مانند آنکه زن مستطیع شود و بخواهد به حج برود.
  • هرگاه پزشک خروج زن را از منزل برای درمان لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود.
  • در صورتی که شوهر به یکی از بیماری‌های واگیردار مبتلا شود، زن می‌تواند تا اندازه‌ای که از سرایت آن ایمن بماند، از شوهر دوری کند.[۵]
  • در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل، ترس از ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد، او می‌تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود.[۶] این حکم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی جمهوری ایران نیز آمده است.


مطالعه بیشتر

  • مسکنی، مهدی، نشوز را بشناسید تا با عشق زندگی کنید: بررسی تطبیقی نشوز از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی، تهران، عقیل، ۱۳۸۷ش.

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۵ق.، ج۳، ص۵۴۴؛ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۷۱.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ رک امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ ه‍. ق، ج۳، ص: ۵۴۴. «نشوز» در زوجه، خروج او از اطاعت شوهر است که بر زن واجب می‌شود، از اینکه خود را تمکین نکند و چیزهایی را که تنفرآور است و ضدیّت با تمتع و لذت بردن از او دارد از خود برطرف نکند؛ بلکه ترک نظافت و آرایش خود با اینکه شوهر آنها را می‌خواهد از این قبیل است و همچنین است خروج او از خانه او بدون اذنش و غیر اینها؛ و در جایی که اطاعت از او واجب نیست ترک آن موجب تحقق نشوز نمی‌باشد؛ پس اگر زن از خدمات خانه و حوائج مرد که به تمتع بردن او ارتباط ندارد خودداری نماید نشوز تحقق پیدا نمی‌کند از قبیل جارو کردن یا خیاطی یا غذا پختن یا غیر اینها، حتی آب دادن و پهن کردن رختخواب؛ و نیز رک: میرزای قمی، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: کیهان، ۱۴۱۳ ه‍. ق، ج۴، ص۴۹۴؛ و ر ک فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق، ج۷، ص۵۲۴.
  3. مرکز فرهنگ و معارف قرآن ، فرهنگ قرآن ، ج۳۰، ص۴۳۷.
  4. ر. ک. فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج۷، ص: ۵۲۴، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ ه‍. ق.
  5. ماده «۱۱۲۷» قانون مدنی: «هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع بعلت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».
  6. محمدتقی بهجت، محمدتقی بهجت، استفتاءات، قم: دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ ق، ج۴، ص۱۲۴.