مذهب ابن‌سینا

سؤال

بوعلی سینا شیعه بوده یا سنّی؟

اختلاف در مذهب ابن‌سینا

از نظر برخی محققان، درباره مذهب ابن‌سینا، حکیم همه‌چیزدان ایرانی و یکی از بزرگترین دانشمندان اسلامی، چه در زمان حیات او و چه پس از مرگ او نظرات مختلفی مطرح بوده است. این نظرات را به طوری متنوع دانسته شده که برخی او را کافر و برخی مسلمان دانسته‌اند.

اعتقاد به کفر ابن‌سینا به دلیل فیلسوف‌بودن او از سوی برخی مطرح شده است؛ قاضی نورالله شوشتری، تراجم‌نگار شیعه، در کتاب مجالس المؤمنین بیشتر معتقدان به کفر ابن‌سینا را فقهای اهل‌سنت و جماعت دانسته است. اعتقاد به کفر ابن‌سینا در زمان حیات او هم از سوی دشمنانش مطرح می‌شده است؛ آنچنان که گفته شده شیخ در یک رباعی این اتهام را چنین پاسخ داده است:

کفر چو منی گزاف و آسان نبود		محکم‌تر از ایمان من ایمان نبود
در دهر چو من یکی و آن هم کافر		پس در همه دهر یک مسلمان نبود

برخی محققان معتقدند که اگر، با فرضی ضعیف، از نظر منابع تاریخی نتوان اسلام ابن‌سینا را به‌روشنی اثبات کرد، می‌توان بر اساس جهان‌نگری فلسفی او دین او را به راحتی تشخیص داد؛ زیرا جهان بینی دینی و سیاسی یک فیلسوف نمی تواند از حکمت نظری او جدا باشد. از نظر این محققان، حکمت نظری ابن سینا پیش از آنکه نشان دهد که او فیلسوفی مشائی است نشان می دهد که فیلسوفی مسلمان است که حکمتش بیش از آنکه تحت تأثیر فیلسوفان یونانی باشد تحت تأثیر حکمت دینی اسلامی است.

گفته شده که در میان اکثریتی که دین ابن سینا را اسلام دانسته اند، برخی او را سنی مذهب، برخی دیگر شیعه زیدی، عده‌ای شیعه اسماعیلی و گروهی او را شیعه دوازده‌امامی تلقی کرده اند.