زنان اسوه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

زنان اسوه‌ای که نام شان در قرآن کریم آمده است دارای چه ویژگی‌هایی می‌باشند؟

{{پایان سوال}}

از نظر دین مقدّس اسلام، زن و مرد نسبت به همدیگر برتری ذاتی ندارند، آنچه موجب مزیّت و ارزش است، اعمال و رفتار خود فرد است که باعث ترقّی، تکامل و تعالی انسان می‌شود، نه جنسیّت. قرآن کریم در این راستا می‌فرماید: {{قرآن|... إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ …}}<ref>حجرات: ۴۹/۱۳.</ref> گرامی‌ترین شما باتقواترین شما هستند. پس معیار برتری در انسان‌ها، عمل صالح و تقوی است.

در جواب سؤال باید گفت: «خداوند تبارک و تعالی در سورهٔ مبارکهٔ تحریم چهار زن را به عنوان الگو، اسوه و نماد خوبی و بدی نام می‌برد».

۳. همسر لوط پیغمبر(ع) به عنوان نماد بدی معرّفی شدند. در قرآن کریم آمده است: {{قرآن|ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا لِلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَه نُوحٍ وَامْرَأَه لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَقِیلَ ادْخُلا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ}}<ref>تحریم: ۶۶/۱۰.</ref> خداوند برای کسانی که کافر شده‌اند، به همسر نوح و لوط مثل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند ولی به آن دو خیانت کردند و ارتباط با این دو [پیامبر] سودی به حالشان [در برابر عذاب الهی] نداشت و به آن‌ها گفته شد: وارد آتش شوید همراه کسانی که وارد می‌شوند. در این آیهٔ شریف، ویژگی آنان به عنوان خیانت ذکر شده است. - البتّه خیانت به معنای خلاف عفت نبود بلکه نافرمانی از شوهران شان و تخلّف از دستورات الهی بود-.

۴.

۱. آسیه بنت مزاحم، همسر فرعون، به عنوان الگو و اسوهٔ زنان معرّفی شد. خداوند در این راستا می‌فرماید {{قرآن|وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا لِلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَه فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّه وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ}}<ref>تحریم: ۶۶/۱۱؛ محمّدی اشتهاردی، محمّد، قصّه‌های قرآن، بیجا: انتشارات مؤسسهٔ انتشارات نبوی، اوّل، ۱۳۷۸ش، صص۲۵۹و۲۶۰.</ref> و خداوند برای مؤمنان به همسر فرعون مثل زده است، در آن هنگام که گفت: پروردگارا! خانه‌ای برای من نزد خود در بهشت بساز، و مرا از فرعون و کارا و نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهایی‌بخش.

۲. مریم مقدّس، دختر عمران نیز به عنوان الگو و اسوهٔ زنان معرّفی شد خداوند در این راستا می‌فرماید: {{قرآن|وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَ کَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ}}<ref>تحریم: ۶۶/۱۲؛ همان، ص۳۹۶ و ۳۹۷.</ref> و هم چنین به مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت، و ما از روح خود در آن دمیدیم، او کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرده و از مطیعان فرمان خدا بود.

 

در این آیه، خصوصیّت حضرت مریم به عنوان پاک‌دامنی و فرمان برداری خدا بیان شده است.

پس این آیات متضمّن دو مَثَل است، مَثَلی که خداوند به وسیلهٔ آن حال کفّار را مجسّم می‌کند، و دیگری هم مَثَلی که بیان گر حال مؤمنین است، مَثَل اوّل حال و ویژگی کفّار را در شقاوت و هلاکت روشن نموده است، می‌فرماید: اگر چنین شدند به خاطر خیانتی بود که به خدا و رسولش کردند، و سرانجام خیانت به خدا و رسول همین است. از هر کسی چنین خیانتی سر بزند، به سرانجامی نافرجام منتهی خواهد شد. هر چند وابسته به انبیاء باشد؛ و مَثَل دوّم بیانگر این حقیقت است که سعادت و رستگاری مؤمنین هم تنها به خاطر اطاعت و ایمان خالص‌شان به خدا و رسول بوده است.

ناگفته نماند همان طوری که از آیات به دست می‌آید، ویژگی و الگو بودن هم در جهت مثبت وجود دارد و هم در جهت منفی، بزرگ‌ترین ویژگی که برای زنان بد در قرآن کریم نام برده شد خیانت است که همان نافرمانی و سرپیچی از فرمان الهی بود؛ و خصوصیّت و ویژگی زنان خوب را یکی پاکدامنی و دیگری مطیع محض خدا و پیغمبر خدا ذکر نموده است. نکتهٔ قابل توجّه این که در دین مقدّس اسلام، تعالیم ارزشمندی وجود دارد که در دشوارترین شرایط تاریخی برای زنان ـ که دختران را زنده به گور می‌کردند و زن را همانندکالا به ارث می‌بردند و مالک می‌شدند، و او را از هر گونه حقیّ محروم می‌داشتند ـ پیامبر اکرم(ص) بلندترین گام را در بدترین شرایط، در جهت احیای حقوق زن و پاس داشت کرامت انسانی وی برداشته است تا آن جایی که فرمود: «احسن الناس ایمانا احسنهم خلقاً و الطفهم باهله و انا الطفکم باهلی»<ref>. عیون اخبار رضا(ع)، ج۱، حدیث ۱۰۹، ص۴۱ و ۴۲.</ref> بهترین مردم از نظر ایمان آن کسی است که خوش‌اخلاق‌تر باشد و نسبت به زن خود، سازگارتر و مهربان‌تر باشد، و من از همهٔ شما دربارهٔ زن‌ها و اهل خود بهتر هستم. با این بیان، پیامبر اکرم(ص) به زنان جهان ارزش و اعتبار بخشید.

 

 

۱. المیزان، ج۱۹، ص۶۹۱.