پرش به محتوا

مهدویت نوعیه و شخصیه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ابرابزار
جز (ابرابزار)
جز (ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مهدويت نوعيه و شخصيه چيست و مهدويت نوعيه چه اشکالی دارد؟
مهدویت نوعیه و شخصیه چیست و مهدویت نوعیه چه اشکالی دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
گاهي در تعبيرات از مهدويت شخصي و نوعي استفاده مي ‏شود، برخی از اهل سنّت مهدويت نوعي را قبول دارند و شيعه امامي مهدويت شخصي را، مقصود شيعه از مهدويت شخصي اين است که ؛ مهدي موعود(عليه السلام) شخصي است معيّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آينده ظهور خواهد کرد، و او کسي جز فرزند امام حسن عسکري‏(عليه السلام) نيست.
گاهی در تعبیرات از مهدویت شخصی و نوعی استفاده می‌شود، برخی از اهل سنّت مهدویت نوعی را قبول دارند و شیعه امامی مهدویت شخصی را، مقصود شیعه از مهدویت شخصی این است که؛ مهدی موعود (علیه السلام) شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده ظهور خواهد کرد، و او کسی جز فرزند امام حسن عسکری‏(علیه السلام) نیست.


مقصود اهل سنّت از مهدويت نوعي اين است که در آخرالزمان شخصي از ذريه پيامبر اکرم(‏صلي الله عليه وآله) به نام مهدي متولد شده، و ظهور خواهد کرد. و اوست کسي که زمين را پر از عدل و داد خواهد نمود همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد، گرچه وجود خارجي ندارد.  
مقصود اهل سنّت از مهدویت نوعی این است که در آخرالزمان شخصی از ذریه پیامبر اکرم(‏صلی الله علیه وآله) به نام مهدی متولد شده، و ظهور خواهد کرد؛ و اوست کسی که زمین را پر از عدل و داد خواهد نمود همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد.


تعبير مهدي نوعي و شخصي کاربرد ديگري نيز دارد که نزد عرفا متداول است. برخي از عرفاي اهل سنّت همچون مولوي معتقدند به اينکه در هر زماني بايد يک مهدي موجود باشد خواه از نسل علي و خواه از نسل عمر. مقصود آنان از مهدي، همان قطب عالم امکان است، ولي شيعه قائل است که در هر زمان بايد امام معصوم موجود باشد، زيرا بدون آن زمين مضطرب خواهد شد. و اين نظر مبتني بر روايات بسيار زياد از اهل بيت عليهم السلام است.
تعبیر مهدی نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای اهل سنّت همچون مولوی معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک مهدی موجود باشد خواه از نسل علی و خواه از نسل عمر. مقصود آنان از مهدی، همان قطب عالم امکان است، ولی شیعه قائل است که در هر زمان باید امام معصوم موجود باشد، زیرا بدون آن زمین مضطرب خواهد شد؛ و این نظر مبتنی بر روایات بسیار زیاد از اهل بیت علیهم السلام است.


آن چه توجه به آن لازم و ضروری است اين نکته ی مهم است که بر اساس اعتقاد کلامی شيعه که پشتوانه ادله ی عقلی و نقلی دارد ، که جهان هيچگاه از وجود امام حی معصوم و منصوب از طرف خداوند خالی نخواهد بود؛ زيرا يكي از اصول اساسي مكتب تشيع،‌ اين است كه جهان هستي و زمين هرگز بي امام نخواهد بود. چه آن كه بدون وجود امام و خليفه الهي و واسطه فيض، جريان فيض الهي در قلمرو تكوين و تشريع امكان ندارد. و حيات و بقاء آن در اين عالم وجود ظلّي دارد و فقط در سايه وجود مقدّس امام در هر عصر امكان پذير خواهد بود. اين مسأله به قدري حائز اهميّت است كه امام صادق(ع) فرمود: اگر تنها دو نفر انسان داشته باشيم يكي از آن دو امام خواهد بود و آخرين كسي كه مي ميرد امام است.<ref>کليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، ترجمه حاج سيد جواد مصطفوي، دارالکتب الاسلاميه. ج۱، ح۴۵۷.</ref>  
آنچه توجه به آن لازم و ضروری است این نکتهٔ مهم است که بر اساس اعتقاد کلامی شیعه که پشتوانه ادلهٔ عقلی و نقلی دارد، که جهان هیچگاه از وجود امام حی معصوم و منصوب از طرف خداوند خالی نخواهد بود؛ زیرا یکی از اصول اساسی مکتب تشیع، این است که جهان هستی و زمین هرگز بی امام نخواهد بود. چه آن که بدون وجود امام و خلیفه الهی و واسطه فیض، جریان فیض الهی در قلمرو تکوین و تشریع امکان ندارد؛ و حیات و بقاء آن در این عالم وجود ظلّی دارد و فقط در سایه وجود مقدّس امام در هر عصر امکان‌پذیر خواهد بود. این مسئله به قدری حائز اهمیّت است که امام صادق(ع) فرمود: اگر تنها دو نفر انسان داشته باشیم یکی از آن دو امام خواهد بود و آخرین کسی که می‌میرد امام است.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه حاج سید جواد مصطفوی، دارالکتب الاسلامیه. ج۱، ح۴۵۷.</ref>


مبناي اين اصل امور ذيل اند:
مبنای این اصل امور ذیل اند:


الف) امام واسطه فيض تكوين است: اگر امام نباشد، فيض هستي قطع شده جهان هستي فرو مي پاشد. محمد بن فضيل مي گويد از حضرت رضا(ع) پرسيدم آيا روزي روي زمين بي امام خواهد بود؟ فرمود: نه، گفتم از امام صادق(ع) روايت شده كه اگر روي زمين بي امام باشد، زمين يا بندگان مورد خشم خداوند قرار مي گيرد. فرمود: نه اصلاً زميني و بشري نمي ماند، همه از بين مي رفتند.<ref>همان: ح۴۵۲.</ref>
الف) امام واسطه فیض تکوین است: اگر امام نباشد، فیض هستی قطع شده جهان هستی فرو می‌پاشد. محمد بن فضیل می‌گوید از حضرت رضا(ع) پرسیدم آیا روزی روی زمین بی امام خواهد بود؟ فرمود: نه، گفتم از امام صادق(ع) روایت شده که اگر روی زمین بی امام باشد، زمین یا بندگان مورد خشم خداوند قرار می‌گیرد. فرمود: نه اصلاً زمینی و بشری نمی‌ماند، همه از بین می‌رفتند.<ref>همان: ح۴۵۲.</ref>


از اين رو بي وجود امام(ع) و حجت الهي، كائنات بي امداد فيض الهي خواهند بود و بدون اين امداد همه چيز عدم محض خواهند بود.
از این رو بی وجود امام(ع) و حجت الهی، کائنات بی امداد فیض الهی خواهند بود و بدون این امداد همه چیز عدم محض خواهند بود.


ب) امام مخاطب و حامل قرآن و الهام است: چون قرآن كتاب هميشگي و زنده انسان ها است، پس مخاطب حقيقي آن نيز بايد هميشه وجود داشته باشد و اين مخاطب حقيقي كه قلب و روحش بستر و جايگاه وحي است، بعد از پيامبر اكرم(ص) جز ائمه و امام نمي تواند باشد.
ب) امام مخاطب و حامل قرآن و الهام است: چون قرآن کتاب همیشگی و زنده انسان‌ها است، پس مخاطب حقیقی آن نیز باید همیشه وجود داشته باشد و این مخاطب حقیقی که قلب و روحش بستر و جایگاه وحی است، بعد از پیامبر اکرم(ص) جز ائمه و امام نمی‌تواند باشد.


جريان زنده و مستمر و بقاي استمرار قرآن و شب با بركت قدر جز با پذيرش وجود كسي كه حامل و مهبط و مخاطب آن ها باشد، قابل تصور نيست و چنين شخصي همان امام زمان است.
جریان زنده و مستمر و بقای استمرار قرآن و شب با برکت قدر جز با پذیرش وجود کسی که حامل و مهبط و مخاطب آن‌ها باشد، قابل تصور نیست و چنین شخصی همان امام زمان است.


بر اين اساس وجود امام در هر زماني لازم است اما از آنجا که بنابر دلايل موثق و شواهد قطعي تاريخي يازده امام از اين جهان رخت بر بسته اند، و بنا بر دلائل معتبر و مستند تاريخي امام دوازدهم(ع) پا به عرصه وجود نهاده است، حضور و وجود آن بزرگوار و استمرارش لازم و ضروري است اگرچه در پرده غيبت باشد.
بر این اساس وجود امام در هر زمانی لازم است اما از آنجا که بنابر دلایل موثق و شواهد قطعی تاریخی یازده امام از این جهان رخت بر بسته‌اند، و بنا بر دلائل معتبر و مستند تاریخی امام دوازدهم(ع) پا به عرصه وجود نهاده است، حضور و وجود آن بزرگوار و استمرارش لازم و ضروری است اگرچه در پرده غیبت باشد.


پس آفرينش انسانِ مکلف و بقاء نظام هستي در روي زمين بدون وجود انسان كامل كه مظهر و واسطه فيض الهي است معنا ندارد و اين است معناي كلام امير المؤمنين(ع) كه فرمود: زمين هيچگاه از حجّت خالي نمي ماند، حجت خدا يا ظاهر و آشكار است و يا خائف و پنهان،‌ تا حجت ها و برهان هاي خدا باطل نگردد.<ref>اصول كافي، همان، ج۱، باب ان الارض لا تخلو من حجه.
پس آفرینش انسانِ مکلف و بقاء نظام هستی در روی زمین بدون وجود انسان کامل که مظهر و واسطه فیض الهی است معنا ندارد و این است معنای کلام امیر المؤمنین(ع) که فرمود: زمین هیچگاه از حجّت خالی نمی‌ماند، حجت خدا یا ظاهر و آشکار است یا خائف و پنهان، تا حجت‌ها و برهان‌های خدا باطل نگردد.<ref>اصول کافی، همان، ج۱، باب ان الارض لا تخلو من حجه.</ref> از این رو همواره باید انسان کامل در زمین وجود داشته باشد و از آنجا که شرایط جهان به جائی رسید که حاکمان و مردمان، حضور امام معصوم درجامعه را برنتافتند تنها راه وجود انسان کامل و استمرار فیض و کشته نشدن ولی، و نیز علل دیگری که بر ما پوشیده است، غیبت او بود تا زمانی که زمینه ظهور آن بزرگوار فراهم گردد.
</ref> از اين رو همواره بايد انسان كامل در زمين وجود داشته باشد و از آنجا كه شرايط جهان به جائي رسيد كه حاكمان و مردمان، حضور امام معصوم درجامعه را بر نتافتند تنها راه وجود انسان كامل و استمرار فيض و كشته نشدن ولي، و نيز علل ديگري كه بر ما پوشيده است، غيبت او بود تا زماني که زمينه ظهور آن بزرگوار فراهم گردد.


علّامه طباطبائي(ره) در همين باره می گوید: براي هر انساني يك حجّت بايد باشد زيرا خلقت او بدون غايت نمي شود و اگر حجت نباشد، يعني غايت ندارد، و صدور چنين فعلي از خداوند متعال محال است، بنابراين، بازگشت اين مسأله به اين است كه فعل خداوند متعال غايت مي خواهد.
علّامه طباطبائی (ره) در همین باره می‌گوید: برای هر انسانی یک حجّت باید باشد زیرا خلقت او بدون غایت نمی‌شود و اگر حجت نباشد، یعنی غایت ندارد، و صدور چنین فعلی از خداوند متعال محال است، بنابراین، بازگشت این مسئله به این است که فعل خداوند متعال غایت می‌خواهد.


به عبارت ديگر: عالم انساني داراي كمال خاصي است كه بايد به آن كمال هدايت شود، و هدايت بشر و انسان حجت (هادي) مي خواهد. و اگر حجت (امام) از بين برود (و يا نباشد) بايد غايت از بين برود، و اگر غايت از بين برود. فعل خدا (خلقت) بي غايت مي شود و لغويت در خلقت لازم مي آيد و صدور چنين امري از خداي (حكيم) محال است.<ref>در محضر علامه طباطبائي، ص۸۸ـ۸۹،محمد حسین رخشاد. انتشارات نهاوندی ، قم.
به عبارت دیگر: عالم انسانی دارای کمال خاصی است که باید به آن کمال هدایت شود، و هدایت بشر و انسان حجت (هادی) می‌خواهد؛ و اگر حجت (امام) از بین برود (و یا نباشد) باید غایت از بین برود، و اگر غایت از بین برود. فعل خدا (خلقت) بی غایت می‌شود و لغویت در خلقت لازم می‌آید و صدور چنین امری از خدای (حکیم) محال است.<ref>در محضر علامه طباطبائی، ص۸۸–۸۹، محمد حسین رخشاد. انتشارات نهاوندی، قم.</ref> خداوند متعال می‌فرماید: ما آسمان و زمین و موجودات میان آن دو را جز به حق و هدف دار نیافریدیم.<ref>حجر/۸۵.</ref>
</ref> خداوند متعال مي فرمايد: ما آسمان و زمين و موجودات ميان آن دو را جز به حق و هدف دار نيافريديم.<ref>حجر/۸۵.</ref>  


بنابراين گذشته از ادله نقلي و روايات معتبر و فراواني كه از رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) دلالت صريح بر وجود امام زمان و استمرار وجود مقدس آن بزرگوار در تمام اعصار دارد ادله عقلي و وجداني كه به گوشه اي از آن اشاره گرديد ضرورت وجود و استمرار وجود مقدس امام زمان(ع) را به اثبات مي رسانند.
بنابراین گذشته از ادله نقلی و روایات معتبر و فراوانی که از رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) دلالت صریح بر وجود امام زمان و استمرار وجود مقدس آن بزرگوار در تمام اعصار دارد ادله عقلی و وجدانی که به گوشه ای از آن اشاره گردید ضرورت وجود و استمرار وجود مقدس امام زمان(ع) را به اثبات می‌رسانند.


و از همين رو هم نظريه ی اهل سنت مردود است که می گويند امام مهدی(عج) در آخرالزمان متولد می شود<ref>البته برخی از علمای اهل سنت معتقدند که امام مهدی(عج) متولد شده اند.</ref> چون مخالف با ادله مسلم کلامی و تاريخی است ، و هم نظريه ی صوفيانه ی برخی عرفا، چه آن که در مهدويت عصمت و نص و انتصاب شرط است.
و از همین رو هم نظریهٔ اهل سنت مردود است که می‌گویند امام مهدی(عج) در آخرالزمان متولد می‌شود<ref>البته برخی از علمای اهل سنت معتقدند که امام مهدی(عج) متولد شده‌اند.</ref> چون مخالف با ادله مسلم کلامی و تاریخی است، و هم نظریهٔ صوفیانهٔ برخی عرفا، چه آن که در مهدویت عصمت و نص و انتصاب شرط است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهتمطالعه بیشتر:==


۱. انسان كامل از ديدگاه نهج البلاغه، استاد حسن زاده‌ي آملي.  
== معرفی منابع جهتمطالعه بیشتر ==
 
# انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، استاد حسن زادهٔ آملی.
۲. راهنما شناسي، استاد مصباح يزدي.  
# راهنماشناسی، استاد مصباح یزدی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۷٬۲۳۰

ویرایش