دیوان‌سالاران، ناظمان (CommentStreams)، مدیران رابط کاربری، مدیران اشتراک فشاری، پنهانگران، مدیران، trustworthy
۲٬۴۷۵
ویرایش
پیش نویس:سیر تحول خط در نگارش قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|قرآن}} | {{درگاه|قرآن|تاریخ}} | ||
کتابت در زمان [[پیامبر اسلام(ص)]] بسیار ساده و ابتدایی، بدون علایم و نشانه‌هایی برای نمایاندن حرکات یا سکون بود. با گذشت زمان، خط، سیر تکاملی خود را پیمود و پیشرفت کرد. پس از دوران پیامبر، نشانه حرکات در حروفِ [[قرآن کریم]]، به صورت نقطه بود؛ نقطه اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره بوده است. | کتابت در زمان [[پیامبر اسلام(ص)]] بسیار ساده و ابتدایی، بدون علایم و نشانه‌هایی برای نمایاندن حرکات یا سکون بود. با گذشت زمان، خط، سیر تکاملی خود را پیمود و پیشرفت کرد. پس از دوران پیامبر، نشانه حرکات در حروفِ [[قرآن کریم]]، به صورت نقطه بود؛ نقطه اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره بوده است. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== خط در ابتدای بعثت == | == خط در ابتدای بعثت == | ||
{{همچنین ببینید|نوشتن قرآن بر روی اشیاء مختلف در زمان پیامبر}} | |||
کتابت در زمان [[پیامبر اسلام(ص)]] مطابق با اصول و قواعدِ نگارشِ آن زمان انجام می‌گرفت. باگذشت زمان، دانشمندان قواعد املا و رسم‌الخط را به وجود آوردند و کتابت سیر تکاملی خود را به تدریج پیمود و در نهایت به صورت فعلی درآمد.<ref name=":0">علوم القرآن عند المفسرین، نویسنده اصلی: مرکز الثقافه و المعارف القرآنیه، قم، مکتب الإعلام الإسلامي. مرکز النشر، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۱۳–۴۱۶.</ref> | کتابت در زمان [[پیامبر اسلام(ص)]] مطابق با اصول و قواعدِ نگارشِ آن زمان انجام می‌گرفت. باگذشت زمان، دانشمندان قواعد املا و رسم‌الخط را به وجود آوردند و کتابت سیر تکاملی خود را به تدریج پیمود و در نهایت به صورت فعلی درآمد.<ref name=":0">علوم القرآن عند المفسرین، نویسنده اصلی: مرکز الثقافه و المعارف القرآنیه، قم، مکتب الإعلام الإسلامي. مرکز النشر، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۱۳–۴۱۶.</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۸: | ||
در ابتدا، به دستور [[امام علی(ع)]] و توسط [[ابوالاسود دوئلی]]، قواعد ساده‌ای تأسیس شد. ابوالاسود دوئلی برای نخستین بار با کمک یکی از نویسندگان، اعراب‌گذاری خط (حروف و کلمات) قرآن را آغاز کرد. در این دوران، نشانه حرکات در حروفِ قرآن کریم، به صورت نقطه بود؛ نقطه اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره بوده است. [[حجاج بن یوسف]] حاکم [[عراق]] و [[حجاز]] در زمان [[مروانیان]]، از کاتبان و نویسندگان خود خواست که برای تشخیص حروف مشابه نیز، علایم و نشانه‌هایی وضع کنند.<ref name=":0" /> | در ابتدا، به دستور [[امام علی(ع)]] و توسط [[ابوالاسود دوئلی]]، قواعد ساده‌ای تأسیس شد. ابوالاسود دوئلی برای نخستین بار با کمک یکی از نویسندگان، اعراب‌گذاری خط (حروف و کلمات) قرآن را آغاز کرد. در این دوران، نشانه حرکات در حروفِ قرآن کریم، به صورت نقطه بود؛ نقطه اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره بوده است. [[حجاج بن یوسف]] حاکم [[عراق]] و [[حجاز]] در زمان [[مروانیان]]، از کاتبان و نویسندگان خود خواست که برای تشخیص حروف مشابه نیز، علایم و نشانه‌هایی وضع کنند.<ref name=":0" /> | ||
== خط کوفی و نسخ == | == خط کوفی و نسخ == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۵: | ||
== قرن سوم، دوره تحول در نگارش قرآن == | == قرن سوم، دوره تحول در نگارش قرآن == | ||
[[سیوطی]] از عالمان [[اهل‌سنت]] دربارۀ آخرین تغییرات تکمیلی اعراب‌گذاری قرآن می‌گوید: در صدر اول، نشانۀ حرکات حروف به صورت نقطه بوده است، نقطۀ اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره به شمار می‌آمده است. علایمی که اکنون برای بیان حرکات حروف متداول است، از ابتکارات خلیل بن احمد فراهیدی است. همچنین نخستین کسی که همزه و تشدید را وضع کرد، خلیل بن احمد بود.<ref>سيوطی، عبدالرحمن بن ابیبكر، الإتقان في علوم القرآن، بیروت، دار الكتاب العربي، چاپ دوم، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۴۲۰-۴۱۸.</ref> | [[سیوطی]] از عالمان [[اهل‌سنت]] دربارۀ آخرین تغییرات تکمیلی اعراب‌گذاری قرآن می‌گوید: در صدر اول، نشانۀ حرکات حروف به صورت نقطه بوده است، نقطۀ اول حروف، علامت فتحه و نقطۀ آخر حروف، علامت ضمه و نقطۀ زیرین حروف، علامت کسره به شمار می‌آمده است. علایمی که اکنون برای بیان حرکات حروف متداول است، از ابتکارات خلیل بن احمد فراهیدی است. همچنین نخستین کسی که همزه و تشدید را وضع کرد، خلیل بن احمد بود.<ref>سيوطی، عبدالرحمن بن ابیبكر، الإتقان في علوم القرآن، بیروت، دار الكتاب العربي، چاپ دوم، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۴۲۰-۴۱۸.</ref> | ||
== دوره جدید == | == دوره جدید == | ||
[[پرونده:Khate Quran 1.jpg|بندانگشتی|نسخه خطی قرآن در قرن چهارم بر روی صفحات نیلی.]] | [[قرآن کریم]]، با گذشت زمان، از جهت کتابت و زیبایی خط، سیر تکاملی خود را ادامه داد و خطاطان بزرگی در زیبایی و تکمیل خط آن تلاش نمودند.<ref>معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهيد، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۵-۱۸۰.</ref>[[پرونده:Khate Quran 1.jpg|بندانگشتی|نسخه خطی قرآن در قرن چهارم بر روی صفحات نیلی.]] | ||
از ابتدای قرن دوازهم، خط عربی اسلامی مورد توجه ترک‌های عثمانی قرار گرفت و به کمک خطاطان فارسی که در امپراطوری عثمانی خدمت می‌کردند، در پیشبرد این خط کوشیدند. پادشاه عثمانی، همۀ خطاطان و هنرمندان را در پایتخت جمع کرد و آنها انواع جدیدی از خطوط، مانند خط رُقعی، خط دیوانی، خط طغرایی و خط اسلامبولی را پدید آوردند که هم‌چنان در نوشته‌ها استفاده می‌شوند.<ref name=":1" /> | از ابتدای قرن دوازهم، خط عربی اسلامی مورد توجه ترک‌های عثمانی قرار گرفت و به کمک خطاطان فارسی که در امپراطوری عثمانی خدمت می‌کردند، در پیشبرد این خط کوشیدند. پادشاه عثمانی، همۀ خطاطان و هنرمندان را در پایتخت جمع کرد و آنها انواع جدیدی از خطوط، مانند خط رُقعی، خط دیوانی، خط طغرایی و خط اسلامبولی را پدید آوردند که هم‌چنان در نوشته‌ها استفاده می‌شوند.<ref name=":1" /> | ||