پرش به محتوا

پذیرفتن امانت الهی توسط انسان در آیه ۷۲ سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}{{سوال}}
{{شروع متن}}{{سوال}}
مقصود از امانت الهی در آیه ۷۲ سوره احزاب چیست؟
مقصود از امانت الهی در آیه ۷۲ سوره احزاب چیست؟
{{پایان سوال}}خداوند در آیه ۷۲ سوره احزاب ([[آیه امانت]]) از پذیرش امانت الهی توسط انسان خبر می‌دهد که کوه‌ها و زمین و آسمان‌ها از قبول آن سر باز زدند. [[علامه طباطبایی]] ولایت الهی و کمال انسان که بوسیله اعتقادات درست و اعمال صالح به‌وجود می‌آید را امانت الهی دانسته است. موارد دیگری مانند اختیار، عقل، وجود، طاعت، نماز، دین و … نیز به عنوان امانت الهی ذکر شده‌اند.
{{پایان سوال}}'''امانت''' در تعابیر مفسیرین به؛ [[کمال]]، قابلیت [[تکامل]]، اطاعت و گسستن از هر چيز و [[فناى فى اللّه]] تعریف شده است.
برخی مقصود آیه از عرضه امانت بر آسمان‌ها و کوه‌ها را چنین دانسته‌اند که اگر برآن‌ها عرضه می‌شد و شعور داشتند نمی‌پذیرفتند. برخی نیز معتقدند در دیدگاه قرآن، همه هستی دارای شعور است، بدین روی، گفتگو میان [[کسانی که خداوند دوست می‌دارد|خداوند]] و موجودات عالم هیچ بُعدی ندارد. این آیه نیز حاکی از نوعی گفتگوی حقیقی میان خداوند و آسمان و زمین البته با زبان متناسب با آن‌ها بوده است.{{پاسخ}}م
{{پاسخ}}


== مراد از عرضه به زمین و آسمان‌ها و کوه‌ها ==
== مراد از عرضه به زمین و آسمان‌ها و کوه‌ها ==
خط ۱۱: خط ۱۱:
| عنوان =  
| عنوان =  
| اندازه قلم = کوچک
| اندازه قلم = کوچک
| نقل قول =  
| نقل قول = <small>'''ابن‌عربی:'''</small>
<small>'''ابن‌عربی:'''</small>
«گفت و گوی خدا با موجودات صامت نزد عامه از علمای رسوم، حدیث حال است و از این رو، اینان آیاتی نظیر (انّا عرضَنا الامانَة…) را تأویل می‌کنند … اما نزد اهل کشف، صامتی وجود ندارد و همه هستی، اعم از جماد و نبات و حیوان، سخن خداوند را به اذن او در عالم حس و نه عالم خیال می‌شنوند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1383|دوره=سال سیزدهم|شماره=83|نام خانوادگی=نوروزی، حمید|عنوان=بار امانت، تفسیر آیه امانت|صفحه=41-48|ژورنال=فصلنامه معرفت}}</ref>
«گفت و گوی خدا با موجودات صامت نزد عامه از علمای رسوم، حدیث حال است و از این رو، اینان آیاتی نظیر (انّا عرضَنا الامانَة…) را تأویل می‌کنند … اما نزد اهل کشف، صامتی وجود ندارد و همه هستی، اعم از جماد و نبات و حیوان، سخن خداوند را به اذن او در عالم حس و نه عالم خیال می‌شنوند.<ref>نوروزی، حمید، «بار امانت; تفسیر آیه امانت»، معرفت ۱۳۸۳ش، شماره ۸۳.</ref>
}}
}}
* امانت خداوند سنگین‌تر از آسمان‌ها و زمین و کوه‌هاست و این‌ها توان حمل آن را ندارند. علامه طباطبائی نیز کلامی نزدیک به این قول را دارد.
* امانت خداوند سنگین‌تر از آسمان‌ها و زمین و کوه‌هاست و این‌ها توان حمل آن را ندارند. علامه طباطبائی نیز کلامی نزدیک به این قول را دارد.
* افرادی از جمله ابوعلی جبّائی از دانشمندان [[معتزله]] معتقدند عرضه به معنای حقیقی آن بوده و منظور این است که امانت بر اهل آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه شد و تنها انسان آن را پذیرفت.
* افرادی از جمله ابوعلی جبّائی از دانشمندان [[معتزله]] معتقدند عرضه به معنای حقیقی آن بوده و منظور این است که امانت بر اهل آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه شد و تنها انسان آن را پذیرفت.
* بیشتر مفسرانی که پیرو مکاتب عرفانی بوده‌اند معتقدند «عرضه» به معنای حقیقی آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن، همه هستی دارای شعور است، بدین روی، گفتگو بین خداوند و موجودات عالم هیچ بُعدی ندارد. این آیه نیز حاکی از نوعی مخاطبه حقیقی میان خداوند و آسمان و زمین البته با زبان متناسب با آن‌ها بوده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1383|دوره=سال سیزدهم|شماره=83|نام خانوادگی=نوروزی، حمید|عنوان=بار امانت، تفسیر آیه امانت|صفحه=41-48|ژورنال=فصلنامه معرفت}}</ref>
* بیشتر مفسرانی که پیرو [[مکاتب عرفانی]] بوده‌اند معتقدند «عرضه» به معنای حقیقی آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن، همه هستی دارای شعور است، بدین روی، گفتگو بین خداوند و موجودات عالم هیچ بُعدی ندارد. این آیه نیز حاکی از نوعی مخاطبه حقیقی میان خداوند و آسمان و زمین البته با زبان متناسب با آن‌ها بوده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1383|دوره=سال سیزدهم|شماره=83|نام خانوادگی=نوروزی، حمید|عنوان=بار امانت، تفسیر آیه امانت|صفحه=41-48|ژورنال=فصلنامه معرفت}}</ref>


== معنای امانت ==
== معنای امانت ==
[[علامه طباطبایی]] مراد از امانت را کمالی می‌داند که با داشتن اعتقادات درست، اعمال صالح و سلوک راه کمال حاصل می‌شود. او معتقد است در این کمال، هیچ موجودی نه آسمان و نه زمین و نه غیر آن دو، شریک انسان نیست. و خدا او را برای خود خالص کرده است.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۱۶، ص۵۲۵.</ref>
[[علامه طباطبایی]] مراد از امانت را کمالی می‌داند که با داشتن اعتقادات درست، اعمال صالح و سلوک راه کمال حاصل می‌شود. او معتقد است در این کمال، هیچ موجودی نه آسمان و نه زمین و نه غیر آن دو، شریک انسان نیست. و خدا او را برای خود خالص کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال= 1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=16|صفحه=525|مکان=قم}}</ref>


در [[تفسیر نمونه]] امانت الهی را همان قابلیت تکامل و مقام انسانِ کامل، همراه با اراده و اختیار دانسته است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۴۵۱.</ref> برخی مقصود خداوند از امانت را اطاعت گفته‏<ref>طبرسی، جوامع الجامع، ج۳، ص۳۳۶.</ref> و [[ملاصدرا]] مراد از امانت را «وجود» گفته است.<ref>دانشنامه قرآن، قرآن پژوهی، بهاالدین خرمشاهی، ج۱، ص۷۸</ref>
در [[تفسیر نمونه]] امانت الهی را همان قابلیت تکامل و مقام انسانِ کامل، همراه با اراده و اختیار دانسته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی= مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه |جلد=17|صفحه=481|مکان=تهران}}</ref> برخی مقصود خداوند از امانت را اطاعت گفته‏<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير جوامع الجامع|سال=1421|نام=فضل بن حسن |نام خانوادگی=طبرسی|ناشر=مؤسسة النشر الإسلامي |جلد=3|صفحه=85|مکان=قم}}</ref> و [[ملاصدرا]]، امانت را گسستن از هر چيز و [[فناى فى اللّه]] دانسته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=أسرار الآيات و أنوار البينات|سال=1360|نام خانوادگی=صدرالدين شيرازى، محمد بن ابراهيم‌|ناشر=انجمن اسلامي حكمت و فلسفه اسلامي‌ |صفحه=161|مکان=تهران‌}}</ref>


از ابن‌مسعود صحابه پیامبر نقل شده که امانت پنج نماز است به وقت خویش گزاردن، زکات مال دادن، روزه ماه رمضان داشتن و حج کردن و سخن راست گفتن و ….<ref>میبدی‌، کشف الاسرار و عدة الابرار، ج۸، ص۹۳.</ref>
از [[ابن‌مسعود]] صحابه [[حضرت محمد|پیامبر]] نقل شده که امانت پنج نماز است به وقت خویش گزاردن، زکات مال دادن، روزه ماه رمضان داشتن و حج کردن و سخن راست گفتن و ….<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کشف الاسرار و عدة الابرار|سال=1371|نام=احمد بن محمد |نام خانوادگی=میبدی|ناشر=امیرکبیر |جلد=8|صفحه=93|مکان=تهران}}</ref>


== استعداد انسان بر پذیرفتن امانت خداوند ==
== استعداد انسان بر پذیرفتن امانت خداوند ==
استعداد و توانایی انسان در برعهده گرفتن امانت الهی بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان بر سایر موجودات است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۴۵۱.</ref>
استعداد و توانایی انسان در برعهده گرفتن امانت الهی بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان بر سایر موجودات است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=17|صفحه=481|مکان=تهران}}</ref> انسان را با توجه بر استعدادی که در وجودش نهفته، حاضر به پذیرش امانت الهی دانسته‌اند. [[علامه طباطبایی]] معتقد است اگر ولایت الهی را با وضع آسمان‌ها و زمین مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم اینها تحمل این امانت را ندارند و تنها انسان می‌تواند حامل آن باشد. او معتقد است معنای امتناع آسمان‌ها و زمین و پذیرفتن آن توسط انسان این است که در انسان استعداد و صلاحیتی هست که در آسمان‌ها و زمین نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال=1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=16|صفحه=525|مکان=قم}}</ref>
 
انسان را با توجه بر استعدادی که در وجودش نهفته، حاضر به پذیرش امانت الهی دانسته‌اند. علامه طباطبایی معتقد است اگر ولایت الهی را با وضع آسمان‌ها و زمین مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم اینها تحمل این امانت را ندارند و تنها انسان می‌تواند حامل آن باشد. او معتقد است معنای امتناع آسمان‌ها و زمین و پذیرفتن آن توسط انسان این است که در انسان استعداد و صلاحیتی هست که در آسمان‌ها و زمین نیست.<ref>المیزان، طباطبایی، محمدحسین، ج۱۶، ص۵۲۵.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۳۸۳

ویرایش