خطاب سلام‌های آخر در نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

مخاطب سلام‌های آخر نماز چه کسانی هستند؟

{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}

خطاب سلام اول در نماز [[پیامبر اکرم]](ص) می‌باشد. در سلام دوم نمازگزار به همه [[انبیا]] و صالحان و بندگان نیک خداوند درود می‌فرستد. در خطاب سلام سوم کمی ابهام وجود دارد. گفته می‌شود در سلام سوم به مخاطبینِ دو سلام پیشین به طور جمعی سلام می‌فرستد.

 

سلام اول در نماز خطابش روشن است که رسول خدا(ص) می‌باشد: {{عربی|السلام عليك أيها النبي و رحمة الله بركاته|ترجمه= سلام بر تو باد اى پيغمبر و رحمت خدا و بركات او.}}<ref>انصاری، مرتضی، صراط النجاة(فارسي)، تحقيق: محمد حسين فلاح زاده، قم، كنگرهء بزرگداشت دويستمين سالگرد تولد شيخ انصارى، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ص۲۳۲.

</ref>

'''۱. انبیاء:''' خداوند انبیاء را جزء صالحین دانسته و فرموده: {{قرآن|وَ زَكَرِيَّا وَ يَحْيى‏ وَ عيسى‏ وَ إِلْياسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحين‏|ترجمه=زکریا و یحیی و عیسی و الیاس جز صالحان هستند.|سوره=انعام|آیه=۸۵}} و در آیات دیگر انبیاء دیگر را هم جزو صالحین شمرده است.

'''۲. مؤمنین:''' خداوند کسانی را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و در کارهای خیر سرعت می‌گیرند جزو صالحان می‌داند، {{قرآن|یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ}}<ref>آل‌عمران/ ۱۱۴.</ref> {{قرآن|وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصَّالِحِینَ|ترجمه=و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند آنها را در زمره صالحان وارد خواهیم کرد.|سوره=عنکبوت|آیه=۹}}

'''۳. جنیان مؤمن:''' از آنجا که جنیان دو گروهند، گروهی که ایمان دارند و گروهی که ایمان ندارند لذا بعضی از جنیان صالح و بعضی غیر صالحند. {{قرآن|وَ أَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذلِکَ|ترجمه=و این‌که در میان ما افرادی صالح و افرادی غیر صالحند.|سوره=جن|آیه=۱۱}}

بنابراین کلمه «عباد الله الصالحین» شامل تمام بندگان شایسته خدا می‌شود؛ چون این کلمه، به صورت جمع آمده آمده است و «ال» اول هم دلالت بر جمیع می‌کند، یعنی هر کس که صالح باشد چه انبیاء باشند و چه مؤمنین انسی و چه مؤمنین جنی، نمازگزار بر همه آنها سلام می‌دهد.

جمله سوم: «السّلام علیکم و رحمه الله و برکاته». در این جمله مخاطب مبهم است؛ امّا در روایات مصادیقی را بیان فرموده‌اند. از جمله گفته شده است که: این سلام‌ها خطاب به ملائکه موکل انسان هستند. در بعضی از روایات گفته شده که این سلام خطاب به تمام ملائکه و فرشتگان است و در بعضی آمده که این سلام‌ها به انبیاء الهی است.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳، ج۸۲، ص۳۰۶.</ref> و شاید هم بتوان گفت: بعد از آن که نمازگزار در سلام اول به رسول خدا(ص) سلام کرد و در سلام دوم به تمام نمازگزاران و تمام بندگان شایسته اعم از انبیاء و مؤمنین انسی و جنّی و ملائکه سلام کرد، در سلام سوم به صورت جمعی به همه آنها سلام می‌دهد و همه را مورد خطاب خود قرار می‌دهد.

تشریع سلام سوم در معراج به رسول خدا(ص): پیامبر(ص) در مورد نماز خود در معراج می‌فرماید: چون به خود و اهل بیت خود صلوات فرستادم استقامت نمودم، دیدم فرشتگان و انبیاء و مرسلین پشت سر من صف کشیده‌اند خطاب به من رسید، ای محمّد: بر ایشان سلام کن، پس گفتم: السلام علیکم و رحمه الله و برکاته. پس وحی رسید سلام و تحیت منم، و تو و ذریه‌ات رحمت و برکات هستید.<ref>نگاه کنید به مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحب قرانی، قم، انتشارات دارالتفسیر، چاپ اول، ۱۳۷۴، ج۴، ص۱۲۷؛ و موسوی خمینی، روح الله، سر الصلوه، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۲، ص۱۰۸.</ref>

اگر ظاهر امر در نظر گرفته شود، گفته می‌شود: این سلام‌ها از طرف نمازگزاران بیان می‌شوند اما در واقع این سلام‌ها از ناحیه خداوند صادر می‌شوند، ولی از زبان نمازگزار بیان می‌شوند؛ و در حقیقت این نمازگزار ترجمان سخن خداوند است و این توفیق به این عبد و نمازگزار داده شده است که سخن خداوند را به مخاطبین برساند.

در مورد فلسفه سلام‌های آخر نماز، در روایات اشاراتی وجود دارد؛ از جمله:

 

 

| شاخه فرعی۱ = عبادت در قرآن

| شاخه فرعی۲ = نماز

| شاخه فرعی۳ =

  | شناسه = شد

  | تیترها = شد

  | ویرایش = شد

  | لینک‌دهی = شد

  | نمایه = شد

  | اولویت = ج

  | کیفیت = ج