پرش به محتوا

برتری حضرت فاطمه بر حضرت مریم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{پیش نویس|تکمیل}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}


خط ۱۰: خط ۹:
[[حضرت مریم(س)]] از بانوان بزرگواری است که نام ایشان با احترام فراوان در [[قرآن کریم]] آمده است: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ}}. آن حضرت دارای چنان شأن و مقامی بود که [[فرشتگان]] با ایشان صحبت می‌کردند و قرآن او را صدیقه نام نهاده و برترین زنان عصر خویش نامیده است. در عظمت ایشان همان بس که مادر پیامبری همچون [[حضرت عیسی(ع)]] است. اما روایاتی در تفسیر آیه ذکر شده داریم که براساس آنها [[حضرت زهرا(س)]] برترین بانو و سیدۀ زنان دو عالم است و این برتری منوط به دلایلی همچون برتری در پدر و مادر و غیره است.
[[حضرت مریم(س)]] از بانوان بزرگواری است که نام ایشان با احترام فراوان در [[قرآن کریم]] آمده است: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ}}. آن حضرت دارای چنان شأن و مقامی بود که [[فرشتگان]] با ایشان صحبت می‌کردند و قرآن او را صدیقه نام نهاده و برترین زنان عصر خویش نامیده است. در عظمت ایشان همان بس که مادر پیامبری همچون [[حضرت عیسی(ع)]] است. اما روایاتی در تفسیر آیه ذکر شده داریم که براساس آنها [[حضرت زهرا(س)]] برترین بانو و سیدۀ زنان دو عالم است و این برتری منوط به دلایلی همچون برتری در پدر و مادر و غیره است.


== جایگاه [[حضرت مریم(س)]] ==
== جایگاه حضرت مریم(س) ==
حضرت مریم (س) تنها بانویی است که در [[قرآن کریم]] به نام خاص وی تصریح شده و با کمال تجلیل از وی سخن به میان آمده است: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=آیه ۴۲}}.  
[[حضرت مریم(س)]] تنها بانویی است که در [[قرآن کریم]] به نام خاص وی تصریح شده و با کمال تجلیل از وی سخن به میان آمده است: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=آیه ۴۲}}.  


براساس آیات قرآن، [[فرشتگان]] با [[مریم(س)]] سخن می‌گفتند: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ}}. در دو آیه، [[خداوند]] به [[عفت]] و پاکدامنی حضرت مریم(س) تصریح کرده است: {{قرآن|وَ مَرْيمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتىِ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا|ترجمه=و مريم دختِ عمران را، همان كسى كه خود را پاكدامن نگاه داشت|سوره=تحریم|آیه=آیه 12}}؛ {{قرآن|وَ الَّتىِ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا|ترجمه=و آن [زن را ياد كن‏] كه خود را پاكدامن نگاه داشت|سوره=انبیاء|آیه=آیه 91}}، همچنین، او را صدیقه: {{قرآن|مَّا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّيقَة|ترجمه=مسيح، پسر مريم جز پيامبرى نبود كه پيش از او [نيز] پيامبرانى آمده بودند و مادرش زنى بسيار راستگو بود|سوره=مائده|آیه=آیه 75}} به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله حضرت مریم(س) نماد نیایش|سال=1377|نام=ناهید|نام خانوادگی=طیبی|جلد=22}}</ref> خداوند در قرآن او را از قانتین می‌شمارد: {{قرآن|وَ كاَنَتْ مِنَ الْقَانِتِين|ترجمه=و از فرمانبرداران بود|سوره=تحریم|آیه=آیه 12}} مفسران قانتین را به کسانی که پیوسته در حال [[طاعت خدا]] هستند معنا کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير احسن الحديث|سال=1377|نام=علی اکبر|نام خانوادگی=قرشی|ناشر=تهران، بنیاد بعثت|جلد=11|صفحه=245}}</ref>
براساس آیات قرآن، [[فرشتگان]] با [[مریم(س)]] سخن می‌گفتند: {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ}}. در دو آیه، [[خداوند]] به عفت و پاکدامنی حضرت مریم(س) تصریح کرده است: {{قرآن|وَ مَرْيمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتىِ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا|ترجمه=و مريم دختِ عمران را، همان كسى كه خود را پاكدامن نگاه داشت|سوره=تحریم|آیه=آیه 12}}؛ {{قرآن|وَ الَّتىِ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا|ترجمه=و آن [زن را ياد كن‏] كه خود را پاكدامن نگاه داشت|سوره=انبیاء|آیه=آیه 91}}، همچنین، او را صدیقه: {{قرآن|مَّا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّيقَة|ترجمه=مسيح، پسر مريم جز پيامبرى نبود كه پيش از او [نيز] پيامبرانى آمده بودند و مادرش زنى بسيار راستگو بود|سوره=مائده|آیه=آیه 75}} به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله حضرت مریم(س) نماد نیایش|سال=1377|نام=ناهید|نام خانوادگی=طیبی|جلد=22}}</ref> خداوند در قرآن او را از قانتین می‌شمارد: {{قرآن|وَ كاَنَتْ مِنَ الْقَانِتِين|ترجمه=و از فرمانبرداران بود|سوره=تحریم|آیه=آیه 12}} مفسران قانتین را به کسانی که پیوسته در حال [[طاعت خدا]] هستند معنا کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير احسن الحديث|سال=1377|نام=علی اکبر|نام خانوادگی=قرشی|ناشر=تهران، بنیاد بعثت|جلد=11|صفحه=245}}</ref>


برخی از دانشمندان [[اهل سنت]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الجامع لأحكام القرآن|سال=1364|نام=محمد بن احمد|نام خانوادگی=قرطبی|ناشر=تهران، انتشارات ناصر خسرو|جلد=4|صفحه=83}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالكتب العلميه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> به [[نبوت]] [[حضرت مریم(س)]] معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطۀ [[فرشته]]، مانند دیگر [[پیامبران]]، به او [[وحی]] کرده است. آنها صفات برجستۀ مریم(ع) در آیۀ ۴۲ [[سور آل عمران]] را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سيد محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن، نهم، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی|سال=1389|نام=طاهره و زینب|نام خانوادگی=خوشحال دستجردی و رضاپور|جلد=12}}</ref>
برخی از دانشمندان [[اهل سنت]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الجامع لأحكام القرآن|سال=1364|نام=محمد بن احمد|نام خانوادگی=قرطبی|ناشر=تهران، انتشارات ناصر خسرو|جلد=4|صفحه=83}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالكتب العلميه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> به [[نبوت]] حضرت مریم(س) معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطۀ [[فرشته]]، مانند دیگر [[پیامبران]]، به او [[وحی]] کرده است. آنها صفات برجستۀ مریم(ع) در آیۀ ۴۲ [[سور آل عمران]] را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سيد محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن، نهم، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی|سال=1389|نام=طاهره و زینب|نام خانوادگی=خوشحال دستجردی و رضاپور|جلد=12}}</ref>


در آیه {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=آیه ۴۲}} در جمله {{قرآن|اِنَّ اللهَ اصْطَفاک وَ طَهَّرَک}}، فرشتگان به حضرت مریم(س) بشارت می‌دهند که خداوند او را برگزیده و پاک گردانیده است، یعنی بر اثر [[تقوا]] و پرهیزگاری و [[ایمان]] و [[عبادت]] از برگزیدگان خدا و پاکان شد، او برگزیده شد که پیامبری همچون [[حضرت عیسی(ع)]] از وی به وجود آید.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>  
در آیه {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=آیه ۴۲}} در جمله {{قرآن|اِنَّ اللهَ اصْطَفاک وَ طَهَّرَک}}، فرشتگان به حضرت مریم(س) بشارت می‌دهند که خداوند او را برگزیده و پاک گردانیده است، یعنی بر اثر [[تقوا]] و پرهیزگاری و [[ایمان]] و [[عبادت]] از برگزیدگان خدا و پاکان شد، او برگزیده شد که پیامبری همچون [[حضرت عیسی(ع)]] از وی به وجود آید.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>  
خط ۲۱: خط ۲۰:
در جمله {{قرآن|واصْطَفاک عَلی نِساءِ العالَمین}} بار دیگر این جمله را تکرار کرده می‌فرماید: خدا تو را از همۀ زنان جهان برگزیده است. جملۀ اول تنها اشاره به صفات عالی انسانی مریم(س) می‌کند و به عنوان انسان برگزیده از او نام می‌برد، اما در جملۀ دوم که {{قرآن|اصطفاک}} تکرار گردیده، اشاره به برتری او بر همه زنان معاصر خود می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>
در جمله {{قرآن|واصْطَفاک عَلی نِساءِ العالَمین}} بار دیگر این جمله را تکرار کرده می‌فرماید: خدا تو را از همۀ زنان جهان برگزیده است. جملۀ اول تنها اشاره به صفات عالی انسانی مریم(س) می‌کند و به عنوان انسان برگزیده از او نام می‌برد، اما در جملۀ دوم که {{قرآن|اصطفاک}} تکرار گردیده، اشاره به برتری او بر همه زنان معاصر خود می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>


== دلایل برتری [[حضرت زهرا(س)]] بر حضرت مریم(س) ==
== دلایل برتری حضرت زهرا(س) بر حضرت مریم(س) ==
آیه فوق گواه بر این است که حضرت مریم(س) بزرگترین شخصیت زن در جهان و زمان خود بوده است و این موضوع با آنچه دربارۀ بانوی اسلام [[حضرت فاطمه(س)]] رسیده است که او برترین بانوی جهان است منافات ندارد؛ زیرا در روایات متعدد وارد شده است که از [[پیغمبر اسلام(ص)]] و [[امام صادق(ع)]] نقل شده: {{عربی|اما مریم کانت سیدةُ نساء زمانها، اما فاطمة فهی سیدة نساء العالمین من الاولین و الاخرین|ترجمه=مریم بانوی زنان زمان خود بود، اما فاطمه بانوی همۀ بانوان جهان از اولین و آخرین است}}؛<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، دار إحياء التراث العربيی|جلد=43|صفحه=21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref> و کلمۀ «العالمین» در آیۀ مورد نظر هیچ گونه منافاتی با آنچه گفته شد ندارد؛ زیرا این واژه در قرآن و عبارات معمولی به معنای مردمی که در یک عصر و زمان زندگی می‌کنند آمده است، چنانکه دربارۀ [[بنی‌اسرائیل]] می‌خوانیم: {{قرآن|و انی فضّلتکم علی العالمین|ترجمه=من شما را بر جهانيان برترى دادم، ياد كنيد.|سوره=بقره|آیه=آیه 47}} و من شما را بر جهانیان برتری بخشیدم، بدیهی است منظور برتری مؤمنان بنی اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب السلامیه|جلد=2|صفحه=410}}</ref>
آیه فوق گواه بر این است که حضرت مریم(س) بزرگترین شخصیت زن در جهان و زمان خود بوده است و این موضوع با آنچه دربارۀ بانوی اسلام [[حضرت فاطمه(س)]] رسیده است که او برترین بانوی جهان است منافات ندارد؛ زیرا در روایات متعدد وارد شده است که از [[پیغمبر اسلام(ص)]] و [[امام صادق(ع)]] نقل شده: {{عربی|اما مریم کانت سیدةُ نساء زمانها، اما فاطمة فهی سیدة نساء العالمین من الاولین و الاخرین|ترجمه=مریم بانوی زنان زمان خود بود، اما فاطمه بانوی همۀ بانوان جهان از اولین و آخرین است}}؛<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، دار إحياء التراث العربيی|جلد=43|صفحه=21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref> و کلمۀ «العالمین» در آیۀ مورد نظر هیچ گونه منافاتی با آنچه گفته شد ندارد؛ زیرا این واژه در قرآن و عبارات معمولی به معنای مردمی که در یک عصر و زمان زندگی می‌کنند آمده است، چنانکه دربارۀ [[بنی‌اسرائیل]] می‌خوانیم: {{قرآن|و انی فضّلتکم علی العالمین|ترجمه=من شما را بر جهانيان برترى دادم، ياد كنيد.|سوره=بقره|آیه=آیه 47}} و من شما را بر جهانیان برتری بخشیدم، بدیهی است منظور برتری مؤمنان بنی اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب السلامیه|جلد=2|صفحه=410}}</ref>


همچنین روایات دیگری وجود دارد که در آنها خطاب به حضرت زهرا(س) گفته شده است: سیدۀ زنان دو عالم. [[رسول خدا(ص)]] خطاب به آن حضرت فرمود: {{عربی|یا فاطمة إما ترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین}}،<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسند أبی داود الطيالسی|نام=سلیمان بن داوود|نام خانوادگی=ابن جارود|ناشر=بیروت، دار المعرفه|صفحه=197}}</ref> وقتی حضرت پرسید پس مریم چه می‌شود؟ جواب داد: او سیده زنان عالم خودش (امت های قبل از اسلام) بود. [[امام علی(ع)]] هم بر بالای مزار فاطمه خطاب به رسول خدا(ص) فرمود: {{عربی|قَلَّ یا رسول الله عن صفیتک صبری وعفا عن سیدة نساء العالمین تجلدی|ترجمه=ای رسول خدا! از تحمل فراق برگزیده‌ات صبرم کم شده و چشم پوشیدن از فقدان سیده زنان دو جهان برایم مقدور نیست!}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|سال=1363|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=1|صفحه=459}}</ref>
همچنین روایات دیگری وجود دارد که در آنها خطاب به حضرت زهرا(س) گفته شده است: سیدۀ زنان دو عالم. [[رسول خدا(ص)]] خطاب به آن حضرت فرمود: {{عربی|یا فاطمة إما ترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین}}،<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسند أبی داود الطيالسی|نام=سلیمان بن داوود|نام خانوادگی=ابن جارود|ناشر=بیروت، دار المعرفه|صفحه=197}}</ref> وقتی حضرت پرسید پس مریم چه می‌شود؟ جواب داد: او سیده زنان عالم خودش (امت های قبل از اسلام) بود. [[امام علی(ع)]] هم بر بالای مزار فاطمه خطاب به رسول خدا(ص) فرمود: {{عربی|قَلَّ یا رسول الله عن صفیتک صبری وعفا عن سیدة نساء العالمین تجلدی|ترجمه=ای رسول خدا! از تحمل فراق برگزیده‌ات صبرم کم شده و چشم پوشیدن از فقدان سیده زنان دو جهان برایم مقدور نیست!}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|سال=1363|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=1|صفحه=459}}</ref>


روایات در اثبات برتری مطلق حضرت زهرا(س) از زنان جهان در [[دنیا]] و [[آخرت]] بسیار است که به بیان‌های مختلف در کتب معتبر [[شیعه]] و سنی وارد شده و با توجه به آنها همه عالمان شیعه و کثیری از عالمان اهل سنت، ایشان را برگزیده زنان جهان و افضل از زهرای بتول می دانند. آلوسی بغدادی از مفسران به نام اهل سنت می نویسد: "عقیده من این است که فاطمه بتول، افضل زنان گذشته و آینده است؛ زیرا علاوه بر جهات دیگر، او پاره تن رسول خداست".<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=150}}</ref>
روایات در اثبات برتری مطلق حضرت زهرا(س) از زنان جهان در [[دنیا]] و [[آخرت]] بسیار است که به بیان‌های مختلف در کتب معتبر [[شیعه]] و [[سنی]] وارد شده و با توجه به آنها همه عالمان شیعه و کثیری از عالمان اهل سنت، ایشان را برگزیده زنان جهان و افضل از زهرای بتول می دانند. [[آلوسی بغدادی]] از مفسران به نام اهل سنت می‌نویسد: «عقیده من این است که فاطمه بتول، افضل زنان گذشته و آینده است؛ زیرا علاوه بر جهات دیگر، او پاره تن رسول خداست».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=150}}</ref>


برخی دیگر از برتری‌های حضرت زهرا(س) بر حضرت مریم(س) عبارت است از:
برخی دیگر از برتری‌های حضرت زهرا(س) بر حضرت مریم(س) عبارت است از:
# '''پدر:''' عمران پدر حضرت مریم(س) بود که قبل از تولّد حضرت مریم درگذشت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص قرآن در المیزان|سال=1392|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=ملکیان|ناشر=اسوه|صفحه=407}}</ref> نام او در قرآن آمده است: {{قرآن|إذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ|ترجمه=چون زنِ عمران گفت:|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}}. نسب او با چهارده واسطه به [[حضرت داوود(ع)]] می‌رسد و او را صاحب صلاة بنی‌اسرائیل خوانده اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> امّا پدر فاطمه زهرا(س) [[محمّد بن عبداللّه(ص)]]، برترین پیامبران الهی و خاتم آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=124}}</ref>
# '''پدر:''' عمران پدر حضرت مریم(س) بود که قبل از تولّد حضرت مریم درگذشت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص قرآن در المیزان|سال=1392|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=ملکیان|ناشر=اسوه|صفحه=407}}</ref> نام او در قرآن آمده است: {{قرآن|إذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ|ترجمه=چون زنِ عمران گفت:|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}}. نسب او با چهارده واسطه به [[حضرت داوود(ع)]] می‌رسد و او را صاحب صلاة بنی‌اسرائیل خوانده اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> امّا پدر فاطمه زهرا(س) [[محمّد بن عبداللّه(ص)]]، برترین پیامبران الهی و خاتم آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=124}}</ref>
# '''مادر:''' مادر حضرت مریم "حنه" همسر عمران از زنان عبادت‌گر زمان خود بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> خداوند متعال در قرآن از او به بزرگی یاد کرده است: {{قرآن|اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ...|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} حدود سی سال صاحب فرزند نمی‌شد، تا اینکه با قلبی شکسته از خداوند درخواست نمود و آن گاه با لطف الهی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=14|صفحه=194}}</ref> باردار شد. او به شکرانه این نعمت با نیّت خالص نذر نمود که فرزند عزیز خود را معتکف و خدمت‌گزار [[بیت المقدس]] قرار دهد: {{قرآن|اِنّی نَذَرتُ لَکَ مَا فِی بَطْنی مُحَرَّرا|ترجمه=«پروردگارا، آنچه در شكم خود دارم نذر تو كردم تا آزاد شده [از مشاغل دنيا و پرستشگر تو] باشد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} او نذر خود را ادا کرد. شرف ایشان وقتی معلوم می‌شود که خداوند اعلام داشت که نذر او را به نیکی قبول کرده است: {{قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ|ترجمه=پس پروردگارش وی [مريم‏] را با حُسنِ قبول پذيرا شد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا مادر فاطمه زهرا(س) [[حضرت خدیجه(س)]] است. در شرافت حضرت خدیجه همین بس که او اولین زنی بود که اسلام آورد و تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم(ص) ماند. در روایات آمده است که او یکی از چهار زن برگزیده<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خصال|سال=1362|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، جامعه مدرسین|جلد=1|صفحه=206}}</ref> و [[بهشت]] مشتاق اوست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=53}}</ref> او بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=28}}</ref>
# '''مادر:''' مادر حضرت مریم «حنه» همسر عمران از زنان عبادت‌گر زمان خود بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> خداوند متعال در قرآن از او به بزرگی یاد کرده است: {{قرآن|اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ...|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} حدود سی سال صاحب فرزند نمی‌شد، تا اینکه با قلبی شکسته از خداوند درخواست نمود و آن گاه با لطف الهی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=14|صفحه=194}}</ref> باردار شد. او به شکرانه این نعمت با نیّت خالص نذر نمود که فرزند عزیز خود را معتکف و خدمت‌گزار [[بیت المقدس]] قرار دهد: {{قرآن|اِنّی نَذَرتُ لَکَ مَا فِی بَطْنی مُحَرَّرا|ترجمه=«پروردگارا، آنچه در شكم خود دارم نذر تو كردم تا آزاد شده [از مشاغل دنيا و پرستشگر تو] باشد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} او نذر خود را ادا کرد. شرف ایشان وقتی معلوم می‌شود که خداوند اعلام داشت که نذر او را به نیکی قبول کرده است: {{قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ|ترجمه=پس پروردگارش وی [مريم‏] را با حُسنِ قبول پذيرا شد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا مادر فاطمه زهرا(س) [[حضرت خدیجه(س)]] است. در شرافت حضرت خدیجه همین بس که او اولین زنی بود که اسلام آورد و تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم(ص) ماند. در روایات آمده است که او یکی از چهار زن برگزیده<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خصال|سال=1362|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، جامعه مدرسین|جلد=1|صفحه=206}}</ref> و [[بهشت]] مشتاق اوست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=53}}</ref> او بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=28}}</ref>
# '''قابله و پرستار هنگام تولد:''' هنگام ولادت، قابله حضرت مریم و پرستار مادرش همسر [[حضرت زکریا(س)]] به نام الیزابت بود، امّا قابله فاطمه زهرا(س) چهار زن بهشتی به نام حضرت حوا، آسیه، کلثوم خواهر موسی و حضرت مریم بودند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=3}}</ref>
# '''قابله و پرستار هنگام تولد:''' هنگام ولادت، قابله حضرت مریم و پرستار مادرش همسر [[حضرت زکریا(س)]] به نام الیزابت بود، امّا قابله فاطمه زهرا(س) چهار زن بهشتی به نام حضرت حوا، آسیه، کلثوم خواهر موسی و حضرت مریم بودند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=3}}</ref>
# '''نام‌گذاری آسمانی:''' نام‌گذاری حضرت مریم توسط مادر ایشان صورت گرفت: {{قرآن|اِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَم|ترجمه=من نامش را مريم نهادم|سوره=آل عمران|آیه=آیه 36}} و مریم به معنای عابد یا خدمت‌گزار است. امّا اسم فاطمه(س) از جانب خداوند متعال تعیین گردید. [[امام باقر(ع)]] می‌فرماید: «هنگامی که فاطمه زهرا(س) ولادت یافت خداوند متعال به فرشته‌ای وحی نمود تا این نام (فاطمه) را بر زبان محمّد(ص) جاری نماید؛ لذا حضرت او را فاطمه نام نهاد».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=13}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، کتابفروشی داوری|صفحه=179}}</ref>
# '''نام‌گذاری آسمانی:''' نام‌گذاری حضرت مریم توسط مادر ایشان صورت گرفت: {{قرآن|اِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَم|ترجمه=من نامش را مريم نهادم|سوره=آل عمران|آیه=آیه 36}} و مریم به معنای عابد یا خدمت‌گزار است. امّا اسم فاطمه(س) از جانب خداوند متعال تعیین گردید. [[امام باقر(ع)]] می‌فرماید: «هنگامی که فاطمه زهرا(س) ولادت یافت خداوند متعال به فرشته‌ای وحی نمود تا این نام (فاطمه) را بر زبان محمّد(ص) جاری نماید؛ لذا حضرت او را فاطمه نام نهاد».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=13}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، کتابفروشی داوری|صفحه=179}}</ref>
# '''کفیل و سرپرست:''' پدر مریم قبل از تولّد او وفات یافت و مادرش او را نذر معبد نمود و چون نمی‌توانست سرپرستی و کفالت او را برعهده بگیرد، وی را به معبد سپرد. درباره کفالت او میان راهبان معبد اختلاف شد و بر اساس قرعه کفالت او بر عهده حضرت زکریای پیامبر که شوهر خاله او بود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=232}}</ref> قرار گرفت: {{قرآن|وَ کَفَّلَهَا زَکَرِیّا|ترجمه=و زكريا را سرپرست وى قرار داد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا کفیل و مربی فاطمه زهرا(س) پدرشان پیامبر اکرم(ص) مربی، معلم و هادی تمام مردم بود و تا چندین سال حضرت خدیجه، مادر آن بانو در کنارشان بود.
# '''کفیل و سرپرست:''' پدر مریم قبل از تولّد او وفات یافت و مادرش او را نذر معبد نمود و چون نمی‌توانست سرپرستی و کفالت او را برعهده بگیرد، وی را به معبد سپرد. درباره کفالت او میان راهبان معبد اختلاف شد و بر اساس قرعه کفالت او بر عهده حضرت زکریای پیامبر که شوهر خاله او بود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=232}}</ref> قرار گرفت: {{قرآن|وَ کَفَّلَهَا زَکَرِیّا|ترجمه=و زكريا را سرپرست وى قرار داد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا کفیل و مربی فاطمه زهرا(س) پدرشان پیامبر اکرم(ص) مربی، معلم و هادی تمام مردم بود و تا چندین سال حضرت خدیجه، مادر آن بانو در کنارشان بود.
# '''مصائب و سختی‌ها:''' حضرت مریم(س) متحمل مصائب و بلاهای زیادی شد. سخت‌ترین آنها عبارت بود از دوری از مادر و پدر در تمام دوران زندگی، تهمت و سوء ظن مردم در عین پاکی، بارداری و زایمان در تنهایی و غربت و ...؛ امّا مصائب و سختی‌های فاطمه(س) از دوران کودکی حد و حصری نداشت. در بطن مادر تنهایی و نگرانی و حزن مادر را درک می نمود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=2}}</ref> و چون چشم به دنیا گشود، شاهد اذیت و آزار پدر بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیری در صحیحین|سال=1359|نام=محمد صادق|نام خانوادگی=نجمی|ناشر=قم، دفتر انتشارات اسلامی|صفحه=324}}</ref> چندی نگذشت که خود را در کنار پدر در شعب ابی‌طالب متحمل سختی‌ها دید و غم و رنج پدر را با خود تقسیم می نمود و در بیم و هراس پدر از [[مکه]] [[هجرت]] نمود تا نوبت به وفات پدر بزرگوارش رسید. وفات پیامبر(ص) با حزن، گریه، مصائب، رنج‌های طاقت فرسا و قتل فرزندش محسن شروع شد و به آرزوی مرگ و شهادت آن بانو انجامید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات، فصلنامه مشکوة|سال=1382|نام=محمد جواد|نام خانوادگی=سلیمانپور|جلد=81}}</ref>
# '''مصائب و سختی‌ها:''' حضرت مریم(س) متحمل مصائب و بلاهای زیادی شد. سخت‌ترین آنها عبارت بود از دوری از مادر و پدر در تمام دوران زندگی، تهمت و سوء ظن مردم در عین پاکی، بارداری و زایمان در تنهایی و غربت و ...؛ امّا مصائب و سختی‌های فاطمه(س) از دوران کودکی حد و حصری نداشت. در بطن مادر تنهایی و نگرانی و حزن مادر را درک می نمود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=2}}</ref> و چون چشم به دنیا گشود، شاهد اذیت و آزار پدر بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیری در صحیحین|سال=1359|نام=محمد صادق|نام خانوادگی=نجمی|ناشر=قم، دفتر انتشارات اسلامی|صفحه=324}}</ref> چندی نگذشت که خود را در کنار پدر در شعب ابی‌طالب متحمل سختی‌ها دید و غم و رنج پدر را با خود تقسیم می نمود و در بیم و هراس پدر از [[مکه]] [[هجرت]] نمود تا نوبت به وفات پدر بزرگوارش رسید. وفات پیامبر(ص) با حزن، گریه، مصائب، رنج‌های طاقت فرسا و قتل فرزندش [[حضرت محسن|محسن]] شروع شد و به آرزوی مرگ و شهادت آن بانو انجامید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات، فصلنامه مشکوة|سال=1382|نام=محمد جواد|نام خانوادگی=سلیمانپور|جلد=81}}</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}