دیوان‌سالاران، ناظمان (CommentStreams)، مدیران رابط کاربری، مدیران اشتراک فشاری، پنهانگران، مدیران، trustworthy
۴۴۶
ویرایش
شکر نعمت و کفران نعمت: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== شکر نعمت == | == شکر نعمت == | ||
=== شکر نعمت در قرآن === | === شکر نعمت در قرآن === | ||
در قرآن در مورد شکر از پروردگار منعم، آیات زیادی رسیده است و خداوند بر تشکر بندگان از نعمت‌های خود اصرار ورزیده است که فواید آن به خود بندگان می‌رسد.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، قوانین زندگانی انسان در قرآن، کابل، حوزه علمیه خاتم النبیین(ص)، ۱۳۹۲ش، ص۹۴ و ۹۵.</ref> مفسران گفته‌اند شکر نعمت مراحلی دارد:<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | در قرآن در مورد شکر از پروردگار منعم، آیات زیادی رسیده است و خداوند بر تشکر بندگان از نعمت‌های خود اصرار ورزیده است که فواید آن به خود بندگان می‌رسد.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، قوانین زندگانی انسان در قرآن، کابل، حوزه علمیه خاتم النبیین(ص)، ۱۳۹۲ش، ص۹۴ و ۹۵.</ref> مفسران گفته‌اند شکر نعمت مراحلی دارد:<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | ||
# شکر قلبی که انسان همهٔ نعمت‌ها را از خداوند بداند. | # شکر قلبی که انسان همهٔ نعمت‌ها را از خداوند بداند. | ||
# شکر زبانی، نظیر گفتن «الْحَمْدُلِلَّهِ». | # شکر زبانی، نظیر گفتن «الْحَمْدُلِلَّهِ». | ||
# شکر عملی که با انجام عبادات و صرف کردن عمر و اموال در مسیر رضای خدا و خدمت به مردم به دست می‌آید. | # شکر عملی که با انجام عبادات و صرف کردن عمر و اموال در مسیر رضای خدا و خدمت به مردم به دست می‌آید. | ||
هر گاه انسان‌ها نعمت‌های خدا را درست در همان هدف‌های واقعی نعمت صرف کردند، ثابت کرده‌اند که شایسته و لایق فیض و نعمت بیشتر و موهبت افزون‌تر می‌گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۷۹.</ref> گفته شده با شکر، نه تنها نعمت‌های خداوند بر بندگان زیاد می‌شود، بلکه خود بندگان نیز رشد پیدا می‌کنند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۹۰.</ref> خداوند در برابر نعمت‌هایی که به بندگان می‌بخشد نیازی به شکر آنها ندارد، و اگر دستور به شکرگزاری داده آن هم موجب نعمت دیگری بر بندگان و یک مکتب عالی تربیتی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۷۸.</ref> تشکر به زبان و عمل از منعِم و احسان‌کننده را قاعده عقلایی دانسته‌اند که نعمت‌گیرنده | هر گاه انسان‌ها نعمت‌های خدا را درست در همان هدف‌های واقعی نعمت صرف کردند، ثابت کرده‌اند که شایسته و لایق فیض و نعمت بیشتر و موهبت افزون‌تر می‌گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۷۹.</ref> گفته شده با شکر، نه تنها نعمت‌های خداوند بر بندگان زیاد می‌شود، بلکه خود بندگان نیز رشد پیدا می‌کنند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۹۰.</ref> خداوند در برابر نعمت‌هایی که به بندگان می‌بخشد نیازی به شکر آنها ندارد، و اگر دستور به شکرگزاری داده آن هم موجب نعمت دیگری بر بندگان و یک مکتب عالی تربیتی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۷۸.</ref> تشکر به زبان و عمل از منعِم و احسان‌کننده را قاعده عقلایی دانسته‌اند که نعمت‌گیرنده قلباً نعمت‌دهنده را در دل دوست می‌دارد و در عمل او را احترام می‌کند.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، قوانین زندگانی انسان در قرآن، کابل، حوزه علمیه خاتم النبیین(ص)، ۱۳۹۲ش، ص۹۴.</ref> به گفتهٔ روایات، کسی که از مردم تشکر نکند از خدا نیز تشکر نکرده است.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | ||
=== شکر نعمت در روایات === | === شکر نعمت در روایات === | ||
روایات زیادی درباره شکر نعمت آمده است؛ از آن جمله: | روایات زیادی درباره شکر نعمت آمده است؛ از آن جمله: | ||
* [[امام علی(ع)]]: هنگامی که مقدمات نعمت‌های خداوند به شما می‌رسد سعی کنید با شکرگزاری، بقیه را به سوی خود جلب کنید، نه آنکه با کمی شکرگزاری آن را از خود برانید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۸۲.</ref> | * [[امام علی(ع)]]: هنگامی که مقدمات نعمت‌های خداوند به شما می‌رسد سعی کنید با شکرگزاری، بقیه را به سوی خود جلب کنید، نه آنکه با کمی شکرگزاری آن را از خود برانید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۸۲.</ref> | ||
* [[امام صادق(ع)]]: شکر نعمت، دوری از گناه است.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | * [[امام صادق(ع)]]: شکر نعمت، دوری از گناه است.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | ||
* امام صادق(ع): شکر آن است که انسان نعمت را از خدا بداند (نه از زیرکی و علم و عقل و تلاش خود یا دیگران) و به آنچه خدا به او داده راضی باشد و نعمت‌های الهی را وسیلهٔ گناه قرار ندهد، شکر واقعی آن است که انسان نعمت خدا را در مسیر خدا قرار دهد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | |||
* امام صادق(ع): شکر آن است که انسان نعمت را از خدا بداند (نه از زیرکی و علم و عقل و تلاش خود یا دیگران) و به آنچه خدا به او داده راضی باشد و نعمت‌های الهی را وسیلهٔ گناه قرار ندهد، شکر واقعی آن است که انسان نعمت خدا را در مسیر خدا قرار دهد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۸۹.</ref> | |||
* امام صادق(ع): خدا چون نعمتی به بنده‌ای دهد او در قلبش آن را بشناسد و با زبانش خدا را حمد کند، کلامش تمام است تا خدا دستور زیادت دهد.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۷۹.</ref> | * امام صادق(ع): خدا چون نعمتی به بنده‌ای دهد او در قلبش آن را بشناسد و با زبانش خدا را حمد کند، کلامش تمام است تا خدا دستور زیادت دهد.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۷۹.</ref> | ||
* امام صادق(ع): هر که نعمت خدا را در قلب خود بداند مستوجب مزید نعمت خداست پیش از آنکه شکرش را با زبان اظهار کند.<ref>قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۷۹.</ref> | * امام صادق(ع): هر که نعمت خدا را در قلب خود بداند مستوجب مزید نعمت خداست پیش از آنکه شکرش را با زبان اظهار کند.<ref>قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۷۹.</ref> | ||
== کفران نعمت == | == کفران نعمت == | ||
کفران نعمت، به‌معنای ناسپاسی و نادیده گرفتن نعمت‌های خداوند، یکی از گناهان کبیره | کفران نعمت، به‌معنای ناسپاسی و نادیده گرفتن نعمت‌های خداوند، یکی از گناهان کبیره به‌شمار می‌آید و ضد شکر نعمت محسوب می‌شود؛ شکر نعمت به معنای آشکار کردن و قدردانی از نعمت است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفردات ألفاظ القرآن|سال=۱۴۱۲|نام=حسین بن محمد|نام خانوادگی=راغب اصفهانی|ناشر=دار العلم- الدار الشامیة|جلد=|صفحه=ذیل واژه شکر|زبان=عربی|مکان=سوریه}}</ref> کفران نعمت با رفتارهای ناسپاسانه مانند استفاده نامناسب از نعمت‌ها، بی‌توجهی به لطف دیگران، و پنهان کردن ارزش نعمت نمایان می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لغت‌نامه دهخدا|سال=۱۳۷۷|نام=علی‌اکبر|نام خانوادگی=دهخدا|ناشر=دانشگاه تهران|جلد=|صفحه=ذیل واژه کفران|زبان=عربی|مکان=تهران}}</ref> واژه «کفران» معمولاً برای انکار یا نادیده گرفتن نعمت به کار می‌رود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفردات ألفاظ القرآن|سال=۱۴۱۲|نام=حسین بن محمد|نام خانوادگی=راغب اصفهانی|ناشر=دار العلم- الدار الشامیة|جلد=|صفحه=ذیل واژه شکر|زبان=عربی|مکان=سوریه}}</ref> | ||
معنای کفران نعمت را سوء استفاده از نعمت‌های بدنی و نیروهای معنوی و علم و مال و موقعیت‌های اجتماعی و غیره دانسته‌اند. به‌طور نمونه قدرت بدنی را در راه فحشاء و ستمگری بر مظلومان و پول را در قمار و فساد به جای دادن واجبات مالی و کمک به مستحقین صرف نماید.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، قوانین زندگانی انسان در قرآن، کابل، حوزه علمیه خاتم النبیین(ص)، ۱۳۹۲ش، ص۹۵.</ref> | معنای کفران نعمت را سوء استفاده از نعمت‌های بدنی و نیروهای معنوی و علم و مال و موقعیت‌های اجتماعی و غیره دانسته‌اند. به‌طور نمونه قدرت بدنی را در راه فحشاء و ستمگری بر مظلومان و پول را در قمار و فساد به جای دادن واجبات مالی و کمک به مستحقین صرف نماید.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، قوانین زندگانی انسان در قرآن، کابل، حوزه علمیه خاتم النبیین(ص)، ۱۳۹۲ش، ص۹۵.</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۳۵: | ||
=== کفران نعمت در روایات === | === کفران نعمت در روایات === | ||
همچنین، احادیث متعددی در جوامع روایی، این عمل را محکوم کرده‌اند و آن را یکی از انواع کفر در قرآن<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=389|زبان=|مکان=تهران}}</ref> و از لشکریان جهل (الشُّکْرُ وَ ضِدَّهُ الْکُفْرَانَ) دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=1|صفحه=21|زبان=|مکان=تهران}}</ref> امام سجاد (ع) این گناه را سبب تغییر نعمت‌های الهی می‌داند، و امام صادق (ع) نیز کفران نعمت را عاملی برای ناپایداری آنها برمی‌شمارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=94|زبان=|مکان=تهران}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=معانی الأخبار|سال=۱۴۰۳|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=صدوق|ناشر=انتشارات اسلامی|جلد=1|صفحه=270|زبان=|مکان=قم}}</ref> | همچنین، احادیث متعددی در جوامع روایی، این عمل را محکوم کرده‌اند و آن را یکی از انواع کفر در قرآن<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=389|زبان=|مکان=تهران}}</ref> و از لشکریان جهل (الشُّکْرُ وَ ضِدَّهُ الْکُفْرَانَ) دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=1|صفحه=21|زبان=|مکان=تهران}}</ref> امام سجاد(ع) این گناه را سبب تغییر نعمت‌های الهی می‌داند، و امام صادق(ع) نیز کفران نعمت را عاملی برای ناپایداری آنها برمی‌شمارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=94|زبان=|مکان=تهران}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=معانی الأخبار|سال=۱۴۰۳|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=صدوق|ناشر=انتشارات اسلامی|جلد=1|صفحه=270|زبان=|مکان=قم}}</ref> | ||
== آیه «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِید» == | == آیه «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِید» == | ||
| خط ۶۶: | خط ۵۹: | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| ارزیابی کمی = | | ارزیابی کمی = | ||
| ارزیابی کیفی = | | ارزیابی کیفی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ب | | اولویت = ب | ||