trustworthy
۴۳۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: واگردانی دستی ویرایشگر دیداری |
Mohammad7576 (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
=== اهداف === | === اهداف === | ||
بسیاری از محققین میان اهداف سیاست خارجی و منافع ملی تفاوتی قائل نیستند و در تعاریف خود از منافع و اهداف ملی به صورت مترادف استفاده میکنند. با توجه به این مطلب، اهداف ملی سیاست خارجی یک کشور را میتوان به دو دسته تقسیم نمود؛ دسته اول اهداف ملی و دسته دیگر اهداف مافوق ملی. اهداف ملی اهدافی هستند که برای حفظ و تحقق منافع ملی یک کشور مورد توجه قرار میگیرند. از این قبیل میتوان حفظ استقلال، تمامیت ارضی، امنیت ملی و رفاه عمومی جامعه در محیطی صلح آمیز را نام برد. در مقابل اهداف ما فوق ملی اهدافی هستند که با توجه به ایدهآلهای حاکم بر جامعه خود با دید وسیعتر از تأمین منافع ملت و جامعه خود احساس رسالتی ورای مرزهای کشور مینمایند. به طوری که منافع ملی را تحتالشعاع منافع جهانی یا منطقهای از دیدگاه خود یا بخشی از آن میبیند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|عنوان کتاب=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|سال=1386|نام=منوچهر|نام خانوادگی=محمدی|ناشر=دادگستر|صفحه=20|مکان=تهران}}</ref> | بسیاری از محققین میان اهداف [[سیاست خارجی]] و منافع ملی تفاوتی قائل نیستند و در تعاریف خود از منافع و اهداف ملی به صورت مترادف استفاده میکنند. با توجه به این مطلب، اهداف ملی سیاست خارجی یک کشور را میتوان به دو دسته تقسیم نمود؛ دسته اول اهداف ملی و دسته دیگر اهداف مافوق ملی. اهداف ملی اهدافی هستند که برای حفظ و تحقق منافع ملی یک کشور مورد توجه قرار میگیرند. از این قبیل میتوان حفظ استقلال، تمامیت ارضی، امنیت ملی و رفاه عمومی جامعه در محیطی صلح آمیز را نام برد. در مقابل اهداف ما فوق ملی اهدافی هستند که با توجه به ایدهآلهای حاکم بر جامعه خود با دید وسیعتر از تأمین منافع ملت و جامعه خود احساس رسالتی ورای مرزهای کشور مینمایند. به طوری که منافع ملی را تحتالشعاع منافع جهانی یا منطقهای از دیدگاه خود یا بخشی از آن میبیند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|عنوان کتاب=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|سال=1386|نام=منوچهر|نام خانوادگی=محمدی|ناشر=دادگستر|صفحه=20|مکان=تهران}}</ref> | ||
== اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران == | == اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران == | ||
اهداف سیاست خارجی طبق قانون اساسی کشورمان از این قرار است: | اهداف سیاست خارجی طبق قانون اساسی کشورمان از این قرار است: | ||
# حفاظت از استقلال و حاکمیت ملی در عرصه بینالملل. (اصل صد و سی و سوم) | # حفاظت از استقلال و حاکمیت ملی در عرصه بینالملل. (اصل صد و سی و سوم) | ||
# دفاع از حقوق مسلمانان | # دفاع از حقوق مسلمانان | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
این چند اصل خود بیانگر این نکته است که ایران اسلامی موظف است از همه ملتهای رنجیده و مستضعف حمایت کند و در مقابل ظلم به دیگران به ویژه مسلمانان ساکت ننشیند. ضمناً باید از نهضتهای آزادیبخش مانند فلسطین حمایت نماید. حال این حمایت میتواند مادی، مانند تأمین امکانات لازم در داخل کشور برای این نهضتها همچون جمعآوری اعانه و چاپ نشریات، یا معنوی باشد؛ مانند ارشاد و راهنمایی آنها برای جلوگیری از هرگونه انحراف فکری و تشتت و تفرقه یا دفاع از حقوق آنها در مجامع بینالمللی.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|سال=1386|نام=منوچهر|نام خانوادگی=محمدی|ناشر=دادگستر|صفحه=54|مکان=تهران}}</ref> | این چند اصل خود بیانگر این نکته است که ایران اسلامی موظف است از همه ملتهای رنجیده و مستضعف حمایت کند و در مقابل ظلم به دیگران به ویژه مسلمانان ساکت ننشیند. ضمناً باید از نهضتهای آزادیبخش مانند فلسطین حمایت نماید. حال این حمایت میتواند مادی، مانند تأمین امکانات لازم در داخل کشور برای این نهضتها همچون جمعآوری اعانه و چاپ نشریات، یا معنوی باشد؛ مانند ارشاد و راهنمایی آنها برای جلوگیری از هرگونه انحراف فکری و تشتت و تفرقه یا دفاع از حقوق آنها در مجامع بینالمللی.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اصول و مسائل|سال=1386|نام=منوچهر|نام خانوادگی=محمدی|ناشر=دادگستر|صفحه=54|مکان=تهران}}</ref> | ||
غیر از این موارد، تلاش در جهت تشکیل امت واحده مسئولیت کشور ما را سنگینتر میکند؛ زیرا با توجه به اسلامی بودن انقلاب و جهان شمولی این مکتب، سیاست خارجی کشور نمیتواند خود را در محدوده اهداف ملی یا حتی منطقهای محبوس نماید؛ بنابراین حمایت ایران از فلسطین و سایر کشورهای مظلوم اسلامی، بر اساس تعالیم انسانی دین اسلام است و غیر از آن به خاطر این مسئله مهم و استراتژیکی است که تشکیل یک امت واحد اسلامی زمینهساز فراگیر شدن دین اسلام خواهد شد. این موضوع همان اندیشهای است که [[پیامبر اکرم(ص)]] و دیگر [[معصومان(ع)]] برای آن تلاش میکردند. | غیر از این موارد، تلاش در جهت تشکیل امت واحده مسئولیت کشور ما را سنگینتر میکند؛ زیرا با توجه به اسلامی بودن انقلاب و جهان شمولی این مکتب، سیاست خارجی کشور نمیتواند خود را در محدوده اهداف ملی یا حتی منطقهای محبوس نماید؛ بنابراین حمایت ایران از فلسطین و سایر کشورهای مظلوم اسلامی، بر اساس تعالیم انسانی دین اسلام است و غیر از آن به خاطر این مسئله مهم و استراتژیکی است که تشکیل یک امت واحد اسلامی زمینهساز فراگیر شدن دین اسلام خواهد شد. این موضوع همان اندیشهای است که [[پیامبر اکرم(ص)]] و دیگر [[معصومان(ع)]] برای آن تلاش میکردند.<ref name=":0" /> | ||
== فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی == | == فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی == | ||
تردیدی نیست که یکی از شعارهای اصلی و اولیه نهضت [[امام خمینی]] مسئله دفاع از مظلومان بود که مسئله [[فلسطین]] و حمایت از فلسطینیان و دشمنی با [[رژیم صهیونیستی]] و تجاوزات آن، در صدر این هدف قرار داشته است؛ زیرا [[انقلاب اسلامی ایران]] حرکتی بود اصیل که بر باورهای اسلامی مردم استوار بود. این مسئله چیزی نبود که از ابتدا بر کسی پوشیده باشد و صهیونیستها، حتی قبل از سال ۱۳۴۲ نیز به خوبی از این مسئله آگاه بوده و نسبت به جایگاه رژیم صهیونیستی نزد مردم ایران واقف بودند. ژنرال مایرامیت که در سال ۱۳۴۰ شمسی به جای هرزوگ به ریاست اداره اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی منصوب شده بود در اردیبهشت ۱۳۴۱ به تهران آمد و با مقامات ارتش و نخستوزیر و وزیر خارجه دیدار کرد. وی در بازگشت طی گزارشی به بن گورین و گلدامایر توصیه کرد که سعی شود تماسهایی با خارج از محدوده هیئت حاکمه ایران برقرار شود. او متذکر شد که رژیم صهیونیستی در میان مردم ایران منفور است و باید به آینده بیاندیشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی ایران از 1357، 1300|عنوان کتاب=سیاست خارجی ایران از 1357، 1300|سال=1377|نام=عبدالرضا|نام خانوادگی=هوشنگ مهدوی|ناشر=شرکت نشر البرز، پیکان|صفحه=293-292|مکان=تهران}}</ref> | تردیدی نیست که یکی از شعارهای اصلی و اولیه نهضت [[امام خمینی]] مسئله دفاع از مظلومان بود که مسئله [[فلسطین]] و حمایت از فلسطینیان و دشمنی با [[رژیم صهیونیستی]] و تجاوزات آن، در صدر این هدف قرار داشته است؛ زیرا [[انقلاب اسلامی ایران]] حرکتی بود اصیل که بر باورهای اسلامی مردم استوار بود. این مسئله چیزی نبود که از ابتدا بر کسی پوشیده باشد و صهیونیستها، حتی قبل از سال ۱۳۴۲ نیز به خوبی از این مسئله آگاه بوده و نسبت به جایگاه [[رژیم صهیونیستی]] نزد مردم ایران واقف بودند. ژنرال مایرامیت که در سال ۱۳۴۰ شمسی به جای هرزوگ به ریاست اداره اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی منصوب شده بود در اردیبهشت ۱۳۴۱ به تهران آمد و با مقامات ارتش و نخستوزیر و وزیر خارجه دیدار کرد. وی در بازگشت طی گزارشی به بن گورین و گلدامایر توصیه کرد که سعی شود تماسهایی با خارج از محدوده هیئت حاکمه ایران برقرار شود. او متذکر شد که رژیم صهیونیستی در میان مردم ایران منفور است و باید به آینده بیاندیشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیاست خارجی ایران از 1357، 1300|عنوان کتاب=سیاست خارجی ایران از 1357، 1300|سال=1377|نام=عبدالرضا|نام خانوادگی=هوشنگ مهدوی|ناشر=شرکت نشر البرز، پیکان|صفحه=293-292|مکان=تهران}}</ref> | ||
== مواضع سیاست خارجی ایران نسبت به مسئله فلسطین == | |||
=== ۱. افشای ماهیت رژیم صهیونیستی === | |||
مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی ایران، بارها در معرفی چهره واقعی رژیم صهیونیستی سخن گفته و آثاری متنوعی منتشر کردهاند. یکی از مهمترین شاخصه افشای ماهیت زشت رژیم صهیونیستی، اعلام [[روز قدس]] از سوی امام خمینی بود که منجر به نمایش انزجار عمومی دولت و ملت ایران در مورد قباحت وجود رژیم صهیونیستی در منطقه شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صحیفه امام|عنوان کتاب=صحیفه امام|سال=1389|نام=سید روح الله|نام خانوادگی=خمینی|ناشر=موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی|جلد=9|صفحه=267|مکان=تهران}}</ref> | |||
مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی ایران، بارها در معرفی چهره واقعی رژیم صهیونیستی سخن گفته و آثاری متنوعی منتشر کردهاند. یکی از مهمترین شاخصه افشای ماهیت زشت رژیم صهیونیستی، اعلام [[روز قدس]] از سوی امام خمینی بود که منجر به نمایش انزجار عمومی دولت و ملت ایران در مورد قباحت وجود رژیم صهیونیستی در منطقه شد.{{ | |||
=== ۲. حمایت از ملت فلسطین === | |||
حمایت از ملت فلسطین نیز دومین شاخصه مهم در سیاست خارجی ایران در مورد فلسطین است که بارها از سوی رهبران سیاسی و ملت ایران، چه از لحاظ مادی و چه معنوی ابراز شده است. به عنوان مثال مقام معظم رهبری در این مورد میفرمایند: «ملت ایران مسائل ملتهای مظلوم و شجاع فلسطین را جزو مسائل خود میداند و برای حل آن تلاش میکند.»<ref>{{یادکرد ژورنال|صفحات=صفحه 3|عنوان=روزنامه کیهان|تاریخ=9 بهمن 1373}}</ref> | حمایت از ملت فلسطین نیز دومین شاخصه مهم در سیاست خارجی ایران در مورد فلسطین است که بارها از سوی رهبران سیاسی و ملت ایران، چه از لحاظ مادی و چه معنوی ابراز شده است. به عنوان مثال مقام معظم رهبری در این مورد میفرمایند: «ملت ایران مسائل ملتهای مظلوم و شجاع فلسطین را جزو مسائل خود میداند و برای حل آن تلاش میکند.»<ref>{{یادکرد ژورنال|صفحات=صفحه 3|عنوان=روزنامه کیهان|تاریخ=9 بهمن 1373}}</ref> | ||
==== ۳. توطئه صلح خاورمیانه ==== | ==== ۳. توطئه صلح خاورمیانه ==== | ||
برخی از مسئولین ایرانی، کلیدواژه صلح در خاورمیانه با هدف همکاری با رژیم صهیونیستی را یک بازی سیاسی، و یکی از توطئههای آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تحکیم پایههای رژیم نامشروع صهیونیستی میدانند. رهبر معظم انقلاب در اینباره فرمودند: «سازش دولتها با صهیونیسم مردود اعلام میشود چون این به معنای آوارگی همیشگی ملت فلسطین و اشغال همیشگی کشور فلسطین به وسیله دشمن است».<ref>{{یادکرد ژورنال|عنوان=رورنامه ابرار|صفحه=صفحه 2|تاریخ=17 اردیبهشت 1374}}</ref> | برخی از مسئولین ایرانی، کلیدواژه صلح در [[خاورمیانه]] با هدف همکاری با رژیم صهیونیستی را یک بازی سیاسی، و یکی از توطئههای آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تحکیم پایههای رژیم نامشروع صهیونیستی میدانند. رهبر معظم انقلاب در اینباره فرمودند: «سازش دولتها با [[صهیونیسم]] مردود اعلام میشود چون این به معنای آوارگی همیشگی ملت فلسطین و اشغال همیشگی کشور فلسطین به وسیله دشمن است».<ref>{{یادکرد ژورنال|عنوان=رورنامه ابرار|صفحه=صفحه 2|تاریخ=17 اردیبهشت 1374}}</ref> | ||
== حمایت از فلسطین و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران == | == حمایت از فلسطین و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران == | ||
سیاست خارجی ایران در قبال فلسطین همواره دارای رفتار حمایتی از ملت فلسطین و مخالفت با سیاستهای اسرائیل بوده است. حال سؤال اصلی این است که چه منافعی در مورد این رفتار حمایتی برای ایران وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت امروزه در تمام دنیا اعمال سیاسی بر اساس منافع ملی یا منافع مشترک شکل میپذیرد. منافع ملی ایران و اهمیت استراتژیک فلسطین برای کل جهان اسلام و به ویژه جمهوری اسلامی، موجب میشود که ایران هم اهمیت بیشتری به این کشور بدهد و نسبت به کشورهای مسلمان دیگر توجه بیشتری به فلسطین داشته باشد. برای این مطلب ادله مختلفی وجود دارد.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}} | سیاست خارجی ایران در قبال [[فلسطین در قرآن|فلسطین]] همواره دارای رفتار حمایتی از ملت فلسطین و مخالفت با سیاستهای اسرائیل بوده است. حال سؤال اصلی این است که چه منافعی در مورد این رفتار حمایتی برای ایران وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت امروزه در تمام دنیا اعمال سیاسی بر اساس منافع ملی یا منافع مشترک شکل میپذیرد. منافع ملی ایران و اهمیت استراتژیک فلسطین برای کل جهان اسلام و به ویژه جمهوری اسلامی، موجب میشود که ایران هم اهمیت بیشتری به این کشور بدهد و نسبت به کشورهای مسلمان دیگر توجه بیشتری به فلسطین داشته باشد. برای این مطلب ادله مختلفی وجود دارد.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}} | ||
=== دلیل اول === | === دلیل اول === | ||
دلیل اول این که رفتار حمایتی ایران، در چارچوب نظری یک دولت اسلامی بر مبنای ایدئولوژی و جهان بینی توحیدی مورد مطالعه قرار میگیرد که در مرحله اول دارای وظیفه و رسالت خاصی جهت حمایت از ملل محروم مسلمان میباشد و در مرحله دوم پشتیبانی از ملل محروم و مستضعف را در سطح منطقه ای و جهانی در قلمرو وظایف خود محسوب مینماید.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}} | دلیل اول این که رفتار حمایتی ایران، در چارچوب نظری یک دولت اسلامی بر مبنای [[ایدئولوژی]] و [[جهان بینی]] توحیدی مورد مطالعه قرار میگیرد که در مرحله اول دارای وظیفه و رسالت خاصی جهت حمایت از ملل محروم مسلمان میباشد و در مرحله دوم پشتیبانی از ملل محروم و مستضعف را در سطح منطقه ای و جهانی در قلمرو وظایف خود محسوب مینماید.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}} | ||
=== دلیل دوم === | === دلیل دوم === | ||
دلیل دوم این که مطالعه تاریخی نشان میدهد که رژیم صهیونیستی از زمان تأسیس ۱۹۴۸ میلادی | دلیل دوم این که مطالعه تاریخی نشان میدهد که رژیم صهیونیستی از زمان تأسیس ۱۹۴۸ میلادی تاکنون، پیوسته سیاست تهاجمی و بسط اراضی را اتخاذ نموده و هدف اساسی آن تشکیل اسرائیل بزرگ از نیل تا فرات است و در حال حاضر بخشهایی از سرزمینهای دولت اسلامی را اشغال نموده است. در صورت تحقق این هدف تهدیدات امنیتی ایران تشدید شده و مرزهای ایران مورد تهدید قرار میگیرد. با این نگاه حمایت از ملت مسلمان فلسطین نه تنها دفاع از یک سرزمین اسلامی محسوب میشود بلکه جلوگیری از گسترش تهدیدات رژیم صهیونیستی و حمایت از منافع ملی ایران بهشمار میآید و در صورت پیروزی انتفاضه و احقاق حقوق مردم فلسطین میتوان گفت زمینههای توسعه طلبی و تهدیدات رژیم صهیونیستی تا حدی کاهش یافته و امکان بازسازی نظم منطقه ای با مشارکت دولت اسلامی فراهم میگردد.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}} | ||
=== دلیل سوم === | === دلیل سوم === | ||
خط ۵۳: | خط ۵۲: | ||
=== دلیل چهارم === | === دلیل چهارم === | ||
دلیل چهارم این است که در سه دهه گذشته دو بحران امنیت و تمامیت ارضی کشور ما را به خطر انداخت که یکی مربوط به مسئله جزائر سهگانه ایرانی در [[خلیج فارس]] بوده است و دیگری هم جنگ عراق علیه ایران. در این دو مسئله آنچه مانع از آن شد که قدرتهای جهانی نتوانند این بحرانها را به دعوای «اعراب و ایرانیان» تبدیل کنند، حمایت مردم مسلمان ایران و نظام جمهوری اسلامی از مردم فلسطین و آرمان مقدس قدس بوده است؛ زیرا این امر باعث شد که افکار عمومی جهان عرب با ایران همراه شود و مانع از تحقق اهداف شیطانی و تفرقه انگیز دشمنان گردد.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=|شماره=اول|عنوان=فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی|صفحه=ص26}}</ref> حتی توطئه آمریکا برای خنثی سازی تلاش ایران تا آن جا بود که سعی کرد مسئله فلسطین را یک مسئله عربی بداند ولی ایران اسلامی با تشکیل کنفرانس بینالمللی حمایت از انتفاضه در تهران این نقشه را بر ملا کرد و مسئله فلسطین را یک مسئله اسلامی و نه صرفاً عربی معرفی کرد.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=|شماره=چهارم|عنوان=فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی|صفحه=ص78}}</ref> | دلیل چهارم این است که در سه دهه گذشته دو بحران امنیت و تمامیت ارضی کشور ما را به خطر انداخت که یکی مربوط به مسئله جزائر سهگانه ایرانی در [[خلیج فارس]] بوده است و دیگری هم جنگ عراق علیه ایران. در این دو مسئله آنچه مانع از آن شد که قدرتهای جهانی نتوانند این بحرانها را به دعوای «اعراب و ایرانیان» تبدیل کنند، حمایت مردم مسلمان ایران و نظام جمهوری اسلامی از مردم فلسطین و آرمان مقدس [[قدس]] بوده است؛ زیرا این امر باعث شد که افکار عمومی جهان عرب با ایران همراه شود و مانع از تحقق اهداف شیطانی و تفرقه انگیز دشمنان گردد.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=|شماره=اول|عنوان=فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی|صفحه=ص26}}</ref> حتی توطئه آمریکا برای خنثی سازی تلاش ایران تا آن جا بود که سعی کرد مسئله فلسطین را یک مسئله عربی بداند ولی ایران اسلامی با تشکیل کنفرانس بینالمللی حمایت از انتفاضه در تهران این نقشه را بر ملا کرد و مسئله فلسطین را یک مسئله اسلامی و نه صرفاً عربی معرفی کرد.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=|شماره=چهارم|عنوان=فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی|صفحه=ص78}}</ref> | ||
=== دلیل پنجم === | === دلیل پنجم === |