پرش به محتوا

حضرت عبدالعظیم حسنی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۹: خط ۱۹:


== نسب شريف حضرت عبد العظيم(ع) ==
== نسب شريف حضرت عبد العظيم(ع) ==
نسب آن حضرت با چهار واسطه به امام حسن مجتبي(ع) منتهي مي شود. سلسله نسب ایشان بدين صورت است: عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن حسين الامير بن زيد بن امام حسن مجتبي(ع).<ref>شیخ الشرف عبیدلی، محمد بن محمد، تهذيب الأنساب، 139</ref> جدة مادري او «لبابه» از بني هاشم و دختر عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب است. لبابه در ابتدا همسر حضرت أبوالفضل العباس(ع) بود كه از او عبيد الله به دنيا آمد و پس از شهادت آن حضرت به همسري زيد بن امام حسن(ع) در آمد و از آن جناب حسن الأمير به دنيا آمد. پس معلوم شد كه پدر حضرت عبدالعظيم حسني(ع) عبدالله قافه و مادرش دخترزاده اسماعيل بن ابراهيم و يا به گفته منتقلة الطالبيه ام ولد بوده است. اما ابونصر بخاري نام مادر حضرت عبدالعظيم(ع) را امينة دختر اسماعيل بن ابراهيم مي داند.<ref>بخاری، ابو نصر سهل بن عبدالله، سرالسلسله العلويه، ص24.</ref>
نسب آن حضرت با چهار واسطه به امام حسن مجتبي(ع) منتهي مي شود. سلسله نسب ایشان بدين صورت است: عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن حسين الامير بن زيد بن امام حسن مجتبي(ع).<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تهذیب الأنساب و نهایة الأعقاب|عنوان کتاب=تهذیب الأنساب و نهایة الأعقاب|سال=1413 هجری قمری|نام=محمد بن محمد|نام خانوادگی=شیخ الشرف عبیدلی|ناشر=کتابخانه عمومی حضرت آيت الله العظمی مرعشی نجفی (ره)|صفحه=139|مکان=قم}}</ref> جدة مادري او «لبابه» از بني هاشم و دختر عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب است. لبابه در ابتدا همسر حضرت أبوالفضل العباس(ع) بود كه از او عبيد الله به دنيا آمد و پس از شهادت آن حضرت به همسري زيد بن امام حسن(ع) در آمد و از آن جناب حسن الأمير به دنيا آمد. پس معلوم شد كه پدر حضرت عبدالعظيم حسني(ع) عبدالله قافه و مادرش دخترزاده اسماعيل بن ابراهيم و يا به گفته منتقلة الطالبيه ام ولد بوده است. اما ابونصر بخاري نام مادر حضرت عبدالعظيم(ع) را امينة دختر اسماعيل بن ابراهيم مي داند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سر السلسلة العلویة في أنساب السادة العلویة|عنوان کتاب=سر السلسلة العلویة في أنساب السادة العلویة|سال=1389 هجری شمسی{{!}}1432 هجری قمری{{!}}2011 میلادی|نام=ابو نصر سهل بن عبدالله|نام خانوادگی=بخاری|ناشر=کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره). گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی|صفحه=24|مکان=قم}}</ref>


كنية حضرت عبدالعظيم، ابوالقاسم بود و به آن شهرت داشت. به گفته صاحب بن عباد، ابوالفتح، كنيه و شهرتش بوده است.<ref>بخاری، ابو نصر سهل بن عبدالله، سرالسلسله العلويه، ص24.</ref>
كنية حضرت عبدالعظيم، ابوالقاسم بود و به آن شهرت داشت. به گفته صاحب بن عباد، ابوالفتح، كنيه و شهرتش بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سر السلسلة العلویة في أنساب السادة العلویة|عنوان کتاب=سر السلسلة العلویة في أنساب السادة العلویة|نام=ابو نصر سهل بن عبدالله|نام خانوادگی=بخاری|ناشر=کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره). گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی|صفحه=24|مکان=قم}}</ref>


== حضرت عبدالعظيم(ع) از نظر علماي رجال ==
== حضرت عبدالعظيم(ع) از نظر علماي رجال ==
سيد جليل القدر حضرت عبدالعظيم حسني(ع) در ميان فرزندان ائمه هدي(ع)، گذشته از چند تن، از همه افضل و اعلا، بلكه از اجلاء الساداة و سادة الأجلاء بوده و شيخ بزرگوار صدوق (عليه الرحمه)<ref>قمی، ابن بابویه(صدوق)، من لا يحضره الفقيه، ج2، ص80</ref> او را چنين ستوده است: «كان عبدالعظيم الحسني عابداً ورعاً مرضياً؛ حضرت عبدالعظيم(ع) شخصي خداپرست، پارسا و پسنديده خدا و رسول خدا(ص) و مردم بوده است». اسماعيل بن عباد معروف به صاحب بن عباد، كه وزير فخر الدوله ديلمي بود، مي گويد:«عبدالعظيم حسني (ع) مردي با ورع، پارسا و پرهيزگار و ديندار و خداپرست، معروف به امانت داري، و داراي صداقت لهجه، و داناي به امور دين، و گوياي توحيد، و عدل بسيار بود و در زمان خودش در علم و ادب و فضل و دانش و تقوا بعد از امام زمانش، بر تمام معاصران خويش برتري داشته و اتكايي كامل و نهايت توسل به معصومين(ع) را دارا بود. هيچ كس را منزلت او نبوده و به تمام معنا تبعيت و تقليد از حضرات ائمه(ع) مي نمود و در اولاد و احفاد حضرت امام حسن مجتبي(ع) كسي به قدر رتبه و مقام او به منصه ظهور نرسيده است»<ref>شریف رازی، محمد، زندگانی حضرت عبدالعظیم، ص22.</ref>
سيد جليل القدر حضرت عبدالعظيم حسني(ع) در ميان فرزندان ائمه هدي(ع)، گذشته از چند تن، از همه افضل و اعلا، بلكه از اجلاء الساداة و سادة الأجلاء بوده و شيخ بزرگوار صدوق (عليه الرحمه)<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=من لا يحضره الفقيه|عنوان کتاب=من لا يحضره الفقيه|سال=1363 هجری شمسی{{!}}1404 هجری قمری|نام=ابن بابویه(صدوق)|نام خانوادگی=قمی|ناشر=جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامي|جلد=2|صفحه=80|مکان=قم}}</ref> او را چنين ستوده است: «كان عبدالعظيم الحسني عابداً ورعاً مرضياً؛ حضرت عبدالعظيم(ع) شخصي خداپرست، پارسا و پسنديده خدا و رسول خدا(ص) و مردم بوده است». اسماعيل بن عباد معروف به صاحب بن عباد، كه وزير فخر الدوله ديلمي بود، مي گويد:«عبدالعظيم حسني (ع) مردي با ورع، پارسا و پرهيزگار و ديندار و خداپرست، معروف به امانت داري، و داراي صداقت لهجه، و داناي به امور دين، و گوياي توحيد، و عدل بسيار بود و در زمان خودش در علم و ادب و فضل و دانش و تقوا بعد از امام زمانش، بر تمام معاصران خويش برتري داشته و اتكايي كامل و نهايت توسل به معصومين(ع) را دارا بود. هيچ كس را منزلت او نبوده و به تمام معنا تبعيت و تقليد از حضرات ائمه(ع) مي نمود و در اولاد و احفاد حضرت امام حسن مجتبي(ع) كسي به قدر رتبه و مقام او به منصه ظهور نرسيده است»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زندگانی حضرت عبدالعظیم|عنوان کتاب=زندگانی حضرت عبدالعظیم|نام=محمد|نام خانوادگی=شریف رازی|صفحه=22}}</ref>


== تاريخ تولد و وفات حضرت عبدالعظيم حسني(ع) ==
== تاريخ تولد و وفات حضرت عبدالعظيم حسني(ع) ==
از تاريخ تولد حضرت عبدالعظيم(ع) اطلاع درستي در دست نيست. مورخان از سال ورود آن حضرت به ري و اين كه آيا وي به مرگ طبيعي از دنيا رفته و يا به شهادت رسيده است، اخبار دقيقي نقل نكرده اند و هر يك قولي را برگزيده اند و دربارة تاريخ ولادت و وفات يا شهادت او، كمتر سخن به ميان آورده اند، اما دانشمند فرزانه جناب علامه محقق مرحوم [[شيخ آغا بزرگ تهراني(ره)]] با تحقيقات فراوان در كتاب خود<ref>تهرانی، آغا بزرگ، الذريعه الي تصانيف الشيعه، ص169.</ref> تاريخ تولد و وفات آن حضرت را به دست آورده است. ايشان در كتاب بسيار پر اهميت الذريعه الي تصانيف الشيعه از كتابي به نام الخصائص العظيميه در شرح زندگاني حضرت عبدالعظيم(ع) نام مي برد و نويسنده آن كتاب را شيخ جواد بن مهدي لاريجاني متوفاي سوم جمادي الثاني 1355 هـ . ق معرفي مي كند. او مي گويد: اين نويسنده، كتاب ديگري به نام نورالآفاق لشهاب الأنهار النفاق دارد، كه اين كتاب در سال 1344 هـ . ق به چاپ رسيده است، و در اين كتاب از كتاب الخصائص العظيميه نقل كرده است كه ولادت آن حضرت چهارم ربيع الثاني به سال 173 هجري<ref>شاه عبدالعظيمى شريف رازى لاريجانى، جواد بن مهدى، نورالآفاق، ص15.</ref> در مدينه واقع شده و در روز جمعه پانزدهم شوال 252 هـ .ق، در شهر ري وفات يافته اند.<ref>تهرانی، آغا بزرگ، الذريعه الي تصانيف الشيعه، ج7، ص169.</ref> روي اين حساب، حضرت عبدالعظيم(ع) 79 سال عمر كرد اما كيفيت شهادت يا وفات حضرت عبد العظيم نيز دقيقاً معلوم نيست، و برخي از مورخان او را مسموم مي دانند و بعضي ديگر مي گويند كه حضرت عبدالعظيم را زنده به گور كرده اند. چنانكه در كتاب روح و ريحان<ref>صداقت، سید علی اکبر، روح و ريحان، ص399.</ref> به نقل از فخر الدين طريحي كه در منتخب خود نوشته: «و ممن دفن حيا عبدالعظيم حسني بري...؛ از كساني كه زنده به گور دفن شد، جناب عبدالعظيم حسني(ع) مي باشد كه در شهر ري دفن گرديده است». فخر رازي در كتاب «الشجرة المباركه»<ref>رازی، فخر الدین، الشجره المباركه، ص64.</ref> مي نويسد: «از فرزندان عبدالله بن علي، دو تن داراي فرزند پسر بودند كه يكي از آنها عبدالعظيم مقتول در شهر ري مي باشد كه مشهد او معروف و مشهور است.» با وجود گفتار طريحي و فخر رازي، مشهور چنين است كه آن حضرت بر اثر بيماري از دنيا رفته است، صاحب بن عباد هم كه رساله اي درباره آن حضرت نوشته، همين قول را اختيار كرده است.
از تاريخ تولد حضرت عبدالعظيم(ع) اطلاع درستي در دست نيست. مورخان از سال ورود آن حضرت به ري و اين كه آيا وي به مرگ طبيعي از دنيا رفته و يا به شهادت رسيده است، اخبار دقيقي نقل نكرده اند و هر يك قولي را برگزيده اند و دربارة تاريخ ولادت و وفات يا شهادت او، كمتر سخن به ميان آورده اند، اما دانشمند فرزانه جناب علامه محقق مرحوم [[شيخ آغا بزرگ تهراني(ره)]] با تحقيقات فراوان در كتاب خود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الذريعه الي تصانيف الشيعه|عنوان کتاب=الذريعه الي تصانيف الشيعه|نام=آغا بزرگ|نام خانوادگی=تهرانی|ناشر=دار الأضواء|صفحه=169|مکان=بیروت}}</ref> تاريخ تولد و وفات آن حضرت را به دست آورده است. ايشان در كتاب بسيار پر اهميت الذريعه الي تصانيف الشيعه از كتابي به نام الخصائص العظيميه در شرح زندگاني حضرت عبدالعظيم(ع) نام مي برد و نويسنده آن كتاب را شيخ جواد بن مهدي لاريجاني متوفاي سوم جمادي الثاني 1355 هـ . ق معرفي مي كند. او مي گويد: اين نويسنده، كتاب ديگري به نام نورالآفاق لشهاب الأنهار النفاق دارد، كه اين كتاب در سال 1344 هـ . ق به چاپ رسيده است، و در اين كتاب از كتاب الخصائص العظيميه نقل كرده است كه ولادت آن حضرت چهارم ربيع الثاني به سال 173 هجري<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نورالآفاق|عنوان کتاب=نورالآفاق|سال=1344|نام=جواد بن مهدى|نام خانوادگی=شاه عبدالعظيمى شريف رازى لاريجانى|ناشر=مطبعه حاجى عبدالرحيم|صفحه=15|مکان=تهران}}</ref> در مدينه واقع شده و در روز جمعه پانزدهم شوال 252 هـ .ق، در شهر ري وفات يافته اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الذريعه الي تصانيف الشيعه|عنوان کتاب=الذريعه الي تصانيف الشيعه|سال=1403 هجری قمری{{!}}1983 میلادی|نام=آغا بزرگ|نام خانوادگی=تهرانی|ناشر=دار الأضواء|جلد=7|صفحه=169|مکان=بیروت}}</ref> روي اين حساب، حضرت عبدالعظيم(ع) 79 سال عمر كرد اما كيفيت شهادت يا وفات حضرت عبد العظيم نيز دقيقاً معلوم نيست، و برخي از مورخان او را مسموم مي دانند و بعضي ديگر مي گويند كه حضرت عبدالعظيم را زنده به گور كرده اند. چنانكه در كتاب روح و ريحان<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح و ريحان|عنوان کتاب=روح و ريحان|سال=1383|نام=سید علی اکبر|نام خانوادگی=صداقت|ناشر=بکاء|صفحه=399}}</ref> به نقل از فخر الدين طريحي كه در منتخب خود نوشته: «و ممن دفن حيا عبدالعظيم حسني بري...؛ از كساني كه زنده به گور دفن شد، جناب عبدالعظيم حسني(ع) مي باشد كه در شهر ري دفن گرديده است». فخر رازي در كتاب «الشجرة المباركه»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الشجرة المبارکة في أنساب الطالبية|عنوان کتاب=الشجرة المبارکة في أنساب الطالبية|نام=فخر الدین|نام خانوادگی=رازی|ناشر=مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)|صفحه=64|مکان=قم}}</ref> مي نويسد: «از فرزندان عبدالله بن علي، دو تن داراي فرزند پسر بودند كه يكي از آنها عبدالعظيم مقتول در شهر ري مي باشد كه مشهد او معروف و مشهور است.» با وجود گفتار طريحي و فخر رازي، مشهور چنين است كه آن حضرت بر اثر بيماري از دنيا رفته است، صاحب بن عباد هم كه رساله اي درباره آن حضرت نوشته، همين قول را اختيار كرده است.


== همسر و فرزندان حضرت عبدالعظيم(ع) ==
== همسر و فرزندان حضرت عبدالعظيم(ع) ==
trustworthy
۴۳۷

ویرایش