فعالیت‌های سیاسی امام صادق علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

در دوران حيات امام صادق - عليه السلام - حوادث سياسي مهمي رخ داد كه از جمله آنها جنبش علويان (قيام زيد بن علي در سال ۱۲۲ و قيام محمدبن عبدالله بن حسن و برادرش ابراهيم در سالهاي ۱۴۵ و ۱۴۶ هجري) و جنبش عباسيان بود كه به دنبال آن حكومت اموي سقوط كرده و عباسيان روي كار آمدند. جدايي عباسيان و علويان نيز كه زمينه‌هاي آن قبل از به حكومت رسيدن آل عباس آماده شده بود، از جمله حوادثي است كه در زمان آن حضرت به وقوع پيوست.

محبوبيتي كه علويان ـ به ويژه فاطميان ـ در ميان دوستاران اهل بيت داشتند، آل عباس نداشتند. اين وضعيت دلائل متعددي داشت كه برخوردهاي شخص پيامبر با آنان از مهمترين آنها بود. افزون بر اين، مسأله امامت امير مؤمنان و فرزندانش كه حداقل براي شيعيان، مسأله بسيار با اهميتي بود، ميزان اين محبوبيت را بالا مي‌برد.<ref>کریمان، حسین، سيره و قيام زيدبن علي، ص ۴۹ به بعد.</ref> فاطميان تنها بقاياي نسل رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - بودند كه اين امر نيز مي‌توانست ارزش و موقعيت ويژه‌اي به آنها بدهد.

پس از شهادت امام حسين - عليه السلام -، محمدبن حنفيه بود كه براي مدتي، از موقعيت اجتماعي ـ سياسي قابل توجهي برخوردار بود، اما شخصيت علمي و اخلاقي امام سجاد - عليه السلام - كم‌كم جاي خود را در جامعه باز كرد و به صورت تنها شخصيت مورد توجه در ميان اهل بيت رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - درآمد. او تنها پسر از فرزندان حسين بن علي - عليه السلام - بود كه از حادثه هولناك كربلا جان سالم بدر برد و با بقاي خود مانع از آن شد كه سلسله نسل فاطمه دختر رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - از طريق امام حسين - عليه السلام - در تاريخ از ميان برود.

عبدالله بن عباس از شخصيت‌هاي علمي معروف صدر اسلام بود كه مصاحبت رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - را درك كرد و يكي از بزرگترين و موثق‌ترين محدثان عصر خود به شمار مي‌آمد. تا زماني كه زنده بود (سال ۶۸) اختلافي ميان علويان و بني عباس وجود نداشت، اما پس از او به تدريج اختلاف آغاز شد. گو اين كه نه تنها او كه هيچ يك از عباسيان در كربلا حاضر نشدند.<ref>علی خزار قمی، کفایه الاثر، ص۳۲۷</ref> در اوائل قرن دوم، عباسيان به فكر استقلال از علويان افتاده و در خفا مردم را به سوي خود دعوت مي‌كردند؛ اما اميد چنداني به پيروزي خود نداشتند. علت اين امر هم آن بود كه از نظر مردم، آل علي تنها بازماندگان نسل پيامبر - صلي الله عليه و آله و سلم - به شمار مي‌آمدند. مظلوميت اين خانواده به خصوص پس از حادثه جانگداز كربلا، حيثيت اجتماعي آنان را ميان مردم به طور شگفتي بالا برده بود.