اقامت ملاصدرا در قم: تفاوت میان نسخه‌ها

اقامت ملاصدرا در قم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۰۰

۱٬۰۲۴ بایت اضافه‌شده ، ۱۶ ژوئیه

بدون خلاصۀ ویرایش

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۵٬۸۱۶

ویرایش

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 == معرفی ==
-[[پرونده:خانه ملاصدرا.jpg|بندانگشتی|نمای خانه ملاصدرا در روستای کهک استان قم]]
+[[پرونده:خانه ملاصدرا.jpg|بندانگشتی|نمای خانه ملاصدرا در روستای کهک استان قم|250x250پیکسل]]
 صدرالدین محمد شیرازی(۹۷۹–۱۰۵۰ق) مشهور به ملاصدرا،<ref>کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، تهران، مینوی خرد، ۱۳۹۲ش، ص۴۲۵.</ref> فیلسوف،<ref>زمانیان، محمدتقی، «سیری در افکار ملاصدرا»، دانشکده، شماره ۳، سال اول تابستان ۱۳۵۴ش، ص۱۴۴.</ref> عارف و بنیانگذار مکتب فلسفی [[حکمت متعالیه]] است که به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام به‌شمار می‌رود.<ref>میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۰ و ۲۴.</ref> او نظام فلسفی خود را در مهمترین کتاب خود الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة معروف به اسفار تبیین کرد.<ref>فنا، فاطمه، «حکمت متعالیه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۳، ذیل مدخل؛ کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، تهران، مینوی خرد، ۱۳۹۲ش، ص۴۲۵.</ref>
@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 == هجرت ملاصدرا به روستای کهک در قم ==
-علت هجرت ملاصدرا به قم را فضای فکری ناخوشایند شهر شیراز عنوان کرده‌اند که سبب شد ملاصدرا در آنجا دوام نیاورد به قم برود.<ref>میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۲.</ref> گفته شده ملاصدرا از دست فقیهان معاند خود به ستوه آمد و در روستای کهک نزدیک قم ساکن شد و در آنجا به مدت پنج سال یا بیشتر ماند. این هجرت برکات معنوی و فکری بسیاری را برای او به همراه آورد. در همین دوره بود که او بنیادهای حکمت متعالیه را پی ریزی کرد و نوشتن اسفار را آغاز نمود. او در حوالی سال ۱۰۲۲ق به شیراز بازگشت.<ref>میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۲ و ۲۳.</ref>
+علت هجرت ملاصدرا به قم را فضای فکری ناخوشایند شهر شیراز عنوان کرده‌اند که سبب شد ملاصدرا در آنجا دوام نیاورد و به قم برود.<ref>میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۲.</ref> گفته شده ملاصدرا از دست فقیهان معاند خود به ستوه آمد و در روستای کهک نزدیک قم ساکن شد و در آنجا به مدت پنج سال یا بیشتر ماند. گفته شده این هجرت برکات معنوی و فکری بسیاری را برای او به همراه آورد. در همین دوره بود که او بنیادهای حکمت متعالیه را پی‌ریزی کرد و نوشتن [[اسفار]] را آغاز نمود. او در حوالی سال ۱۰۲۲ق به شیراز بازگشت.<ref>میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۲ و ۲۳.</ref>
-رقبای او که مانند بسیاری از فیلسوفان و متکلمان، از فلاسفه پیش از خود تقلید می‌نمودند، و از طرفی موقعیت اجتماعی خود را نزد دیگران در خطر می‌دیدند یا بانگیزه دفاع از عقاید خود و شاید از روی حسادت، بنای بدرفتاری را با وی گذاشتند و آراء نو او را بمسخره گرفتند و به او توهین روا داشتند. این رفتارها و فشارها با روح لطیف ملاصدرا نمی‌ساخت و از طرفی ایمان و دین و تقوای او به او اجازه عمل متقابل و معامله بمثل را نمی‌داد؛ از اینرو از شیراز بصورت قهر بیرون آمد و به شهر قم رفت که در آن هنگام هنوز مرکز مهم علمی و فلسفی نشده بود. ملاصدرا در خود شهر قم هم نماند و بسبب گرما و بدی آب و هوا و شاید دلایل اجتماعی مشابه شیراز به روستایی بنام کَهَکْ در نزدیک شهر قم منزل گزید. وی در این دوران ـ که از نظر معنوی دوران طلائی زندگانی اوست ـ علی‌رغم افسردگی و غمزدگی، توانست به مرحله کشف و شهود غیب برسد و حقایق فلسفی را نه در ذهن که با دیده دل ببیند و همین سبب شد که مکتب فلسفی خود را کامل سازد.<ref>«[http://erfanvahekmat.com/دانشنامه/ملاصدرا ملاصدرا]»، عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عرت، بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+بسیاری از رقیبان او در شیراز موقعیت اجتماعی خود را نزد دیگران در خطر می‌دیدند یا به انگیزه دفاع از عقاید خود و شاید از روی حسادت، بنای بدرفتاری را با وی گذاشتند و به او توهین روا داشتند. این رفتارها و فشارها با خلق و خوی ملاصدرا نمی‌ساخت و از طرفی ایمان و دین و تقوای او به او اجازه عمل متقابل و معامله بمثل را نمی‌داد؛ از این‌رو از شیراز بصورت قهر بیرون آمد و به شهر قم رفت که در آن هنگام هنوز مرکز مهم علمی و فلسفی نشده بود. ملاصدرا در خود شهر قم هم نماند و بسبب گرما و بدی آب و هوا و شاید دلایل اجتماعی مشابه شیراز به روستای کَهَکْ در نزدیک شهر قم منزل گزید.<ref>«[http://erfanvahekmat.com/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7 ملاصدرا]»، عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عرت، بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
-او با قدرت‌های مسلط زمان خودش درگیر بود. همین‌طور با عالم‌نمایان عصر خودش که دستشان در دست حکومت‌ها بوده؛ و به دلیل همین درگیری‌ها بهترین سال‌های عمرش را در تبعیدگاه کهک گذراند. در واقع دلیل تبعیدش مخالفت با جریان غالب فکری در زمان خودش بوده است؟ هم جریان غالب فکری هم جریان غالب اجتماعی هم جریان غالب سیاسی. آن طور که از تاریخ برمی‌آید، ملاصدرا بسیار تحت فشار آخوندهای درباری و افراد سطحی و فرصت طلب زمان خودش بوده که عرصه را بر او تنگ گرفته بودند. آیا خارج شدنش از اصفهان و استقرارش در کهکِ قم از سر فشار و ناچاری و با تصمیم شخصی خود او بوده؟ یا با فرمان حکومتی او را بردند و تبعید کردند؟ خودش کهک را انتخاب کرد یا برای او در نظر گرفتند؟ خیر این تصمیمی بود که خودش گرفت، وقتی دید بر اثر فشارها نمی‌تواند در متن جامعه زندگی کند، تدریس کند، کتاب بنویسد، مطالعه کند، عبادت کند و… ناگزیر شد که به حاشیه برود. نکتهٔ دیگر این که ملاصدرا بیش از آن که از ناحیهٔ حکومت در معرض فشار باشد، از ناحیهٔ آخوندهای سطحی یا وابسته به حکومت که نمی‌توانستند سخنان او را بفهمند یا آن را با منافع خود در تضاد می‌دیدند در فشار بوده است. ملاصدرا بیشتر به خاطر برخوردهای تندش با حکومت و ملاهای هم عصر خودش بود که به تبعید رفت تا به خاطر آرائش. بخش زیادی از آثارش را در همین دوره‌که پانزده- شانزده سال طول کشید، نوشته است.<ref>«[http://kmys.ir/1393/12/15/استاد-اکبر-ثبوت-علت-تیعید-ملاصدرا استاد اکبر ثبوت: علت تبعید ملاصدرا]»، سایت عرفان خراسان، بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+وی در دوران اقامت خود در قم ـ که از نظر معنوی دوران طلائی زندگانی اوست ـ علی‌رغم افسردگی و غمزدگی، توانست به مرحله کشف و شهود غیب برسد و حقایق فلسفی را نه در ذهن که با دیده دل ببیند و همین سبب شد که مکتب فلسفی خود را کامل سازد.<ref>«[http://erfanvahekmat.com/دانشنامه/ملاصدرا ملاصدرا]»، عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عرت، بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+او با قدرت‌های مسلط زمان خودش درگیر بود. همین‌طور با عالم‌نمایان عصر خودش که دستشان در دست حکومت‌ها بوده؛ و به دلیل همین درگیری‌ها بهترین سال‌های عمرش را در تبعیدگاه کهک گذراند. در واقع دلیل تبعیدش مخالفت با جریان غالب فکری و هم جریان غالب اجتماعی هم جریان غالب سیاسی بود. آن طور که از تاریخ برمی‌آید، ملاصدرا بسیار تحت فشار آخوندهای درباری و افراد سطحی و فرصت طلب زمان خودش بوده که عرصه را بر او تنگ گرفته بودند.<ref>«[http://kmys.ir/1393/12/15/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D8%AB%D8%A8%D9%88%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D8%AA%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7 استاد اکبر ثبوت: علت تبعید ملاصدرا]»، سایت عرفان خراسان، بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+[[اکبر ثبوت]]، پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی، در پاسخ به این پرسش که آیا خارج شدن ملاصدرا از شیراز و استقرارش در کهکِ قم از سر فشار و ناچاری بوده یا با فرمان حکومتی می‌گوید: «این تصمیمی بود که خودش گرفت، وقتی دید بر اثر فشارها نمی‌تواند در متن جامعه زندگی کند، تدریس کند، کتاب بنویسد، مطالعه کند، عبادت کند و… ناگزیر شد که به حاشیه برود.»<ref>«[http://kmys.ir/1393/12/15/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D8%AB%D8%A8%D9%88%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D8%AA%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7 استاد اکبر ثبوت: علت تبعید ملاصدرا]»، سایت عرفان خراسان، بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+دلیل خارج شدن ملاصدرا از شیراز را بیشتر به خاطر برخوردهای تندش با حکومت دانسته اند که به تبعید رفت تا به خاطر آرائش. برخی نیز گفته‌اند ملاصدرا از ناحیهٔ عالمان وابسته به حکومت که نمی‌توانستند سخنان او را بفهمند یا آن را با منافع خود در تضاد می‌دیدند در فشار بوده است.<ref>«[http://kmys.ir/1393/12/15/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D8%AB%D8%A8%D9%88%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D8%AA%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7 استاد اکبر ثبوت: علت تبعید ملاصدرا]»، سایت عرفان خراسان، بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
+بخش زیادی از آثارش را در همین دوره‌که پانزده- شانزده سال طول کشید، نوشته است.<ref>«[http://kmys.ir/1393/12/15/استاد-اکبر-ثبوت-علت-تیعید-ملاصدرا استاد اکبر ثبوت: علت تبعید ملاصدرا]»، سایت عرفان خراسان، بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>
 == محل سکونت ==