آداب دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

{{درگاه|کرونا}}قرآن سفارش کرده است [[دعا]]، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود. در ذکر و دعا و خواندنِ خداوند باید از صدای بلند پرهیز کرد. در قرآن توصیه شده است مناجات با خداوند در خفا و پنهانی انجام شود. مفسران توصیه به این آداب را موافق با قبول درگاه حق و دور از ریا و خودنمایی دانسته‌اند. دعا باید همراه با تضرع و خوف باشد که به معنای زبونی و نیازمندی و ترس در برابر خداوند آمده است.

انسان هر چه دعا را آهسته‌تر بخواند، ادب دعاء را بهتر رعایت کرده است.<ref>جوادی آملی، عبدالله، اسرار عبادات، ص۱۳۷.</ref> آهسته سخن گفتن به اخلاص و قبول نزدیک‌تر و از ریا دورتر است.<ref>طبرسی، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، ج۲، ص: ۴۴۱.</ref>پیامبر(ص) در سفری بعضی اصحاب را دیدند که با فریاد دعا می‌کنند، پیامبر فرمودند: «آرام دعا کنید».<ref>قرائتی محسن، تفسیر نور، ج۳، ص: ۸۱.</ref>

در آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] دستور داده شده که خدا را به‌طور «خفیه» و در پنهانی بخوانید و این برای این است که از «ریا» دورتر، و به اخلاص نزدیکتر، و توأم با تمرکز فکر و حضور قلب است.<ref>مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص: ۲۰۹.</ref> در قرآن آمده است [[حضرت زکریا]] نیز خداوند را در پنهانی و با اخلاص ندا می‌کرد.<ref>قرائتی محسن، تفسیر نور، ج۳، ص: ۸۱.</ref>

برای دعا خواندن آداب و دستوراتی رسیده است. از مهم‌ترین آنها این است که دعا با تضرع و پنهانی خوانده شود، بدون آن که با آواز بلند باشد و برای دیگران مزاحمت ایجاد کند یا تظاهر به دعا و هیاهو بشود.<ref>منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، ص۳۵۴.</ref> [[پیامبر (ص)]] بهترین یاد کردن از خدا، یاد کردن نهانی است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، نهج الذکر، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و گفته است آن شب که مرا به آسمان بردند، … به من ندا دادند که: «... ای محمّد! هر گاه کسی از امّتت غم‌هایش بسیار شد، نهانی مرا بخواند».<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم، ج۱۰، ص۷۵.</ref>

ذکر با صدای بلند با ادب عبودیت منافات دارد، دلیل این معنا روایتی است که از رسول خدا(ص) وارد شده که در بعضی از جنگ‌هایش با اصحابش طی مسافت می‌کرد تا رسیدند به بیابانی هولناک، و آن شب شبی تاریک بود و یکی از اصحابش به صدای بلند تکبیر می‌گفت، پیامبر(ص) فرمود: آن کسی را که شما می‌خوانید نه دور است و نه غایب‏.<ref>طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۸، ص: ۵۰۰.</ref>

برخی گفتند باید پروردگار را با صدایی یاد کرد که متوسط باشد، نه خیلی بلند و نه خیلی آهسته‏.<ref>محمد جواد مغنیه، ترجمه تفسیر کاشف، ج۳، ص: ۶۸۷.</ref>

در قرآن سفارش شده است خداوند را با حالت تضرع بخوانید:{{قرآن|ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ|ترجمه=پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمی‌دارد.|سوره=اعراف|آیه=۵۵}} تضرع از «ضراعت» و به معنای اظهار ضعف و ذلت است‏.<ref>طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۸، ص: ۱۹۸.</ref> تضرع در اصطلاح به معنای اظهار زبونی نفس در برابر خداوند هنگام درخواست حاجت و ابراز ذلت در پیشگاه وی برای رفع گرفتاری‌ها دانسته شده است. برخی نیز آن را به معنای زاری کردن دانسته‌اند. بر اساس آیات ۴۲ و ۶۳ [[سوره انعام]] اعتقاد انسان به ضعف و ذلت نفس در برابر خداوند و عظمت وی و احساس درماندگی به هنگام شداید و گرفتاری‌ها از عواملی است که وی را به تضرع وامی‌دارد. و در مقابل، اصرار بر کفر، لجاجت، پیروی از وسوسه شیطان و انجام گناهان و غرور نسبت به اعمال او را از تضرّع در برابر خداوند متعالی بازمی‌دارد.<ref>اعرافی محمد، تضرع، دائرة المعارف قرآن، شماره ۷، سال ۱۳۸۸.</ref>

در قرآن<ref>سوره اسراء آیه ۱۰۹؛ سوره مریم آیه ۵۸.</ref> و بخصوص در احادیث، گریستن به هنگام عبادات توصیه شده است.<ref>فریتس مایر، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> در حدیثی از پیامبر(ص) نقل شده است که گریه بر گناه را باعث ایمنی از دوزخ دانسته است.<ref>مالک حسینی، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref>

وقتی انسان دست به دعا برداشت، طبق روایات و سنت معصومان، مستحب است آن را بر سر و صورت خود بکشد، برای اینکه لطف خدا به این دست پاسخ می‌دهد، دستی که به سوی خدا دراز شود یقینا خالی برنمی‌گردد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، حکمت عبادات، قم، اسراء، ۱۳۷۸، ص۲۱۵.</ref>