۲۵
ویرایش
Zollfaghar.z (بحث | مشارکتها) (.) |
Zollfaghar.z (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
''مقاله اصلی: [[محقق حلی]]'' | ''مقاله اصلی: [[محقق حلی]]'' | ||
شيخ نجمالدين جعفر بن الحسن بن يحيى بن سعيد هذلي حلي، معروف به محقق حلى در سال ۶۰۲ هجرى قمرى در شهر تاريخى حله قدم به عرصۀ وجود گذارد. او يكى از بزرگترين و نامورترين فقيهان عصر خويش است و داراى عظمت و اعتبار خاص در ميان مجتهدان مىباشد، به حدى كه وقتى كلمۀ «محقق» را بدون قرينه و نشانهاى در ميان فقها ذكر مىكنند، شخصيت تحقيقى و علمى ايشان مورد نظر است. | شيخ نجمالدين جعفر بن الحسن بن يحيى بن سعيد هذلي حلي، معروف به محقق حلى در سال ۶۰۲ هجرى قمرى در شهر تاريخى حله قدم به عرصۀ وجود گذارد. او يكى از بزرگترين و نامورترين فقيهان عصر خويش است و داراى عظمت و اعتبار خاص در ميان مجتهدان مىباشد، به حدى كه وقتى كلمۀ «محقق» را بدون قرينه و نشانهاى در ميان فقها ذكر مىكنند، شخصيت تحقيقى و علمى ايشان مورد نظر است.<ref>الكنى و الألقاب ج 3 ص15 | ||
پ</ref> | |||
=== تحصیلات === | === تحصیلات === | ||
محقق حلى از همان سنين كودكى به تحصيل مقدمات علوم متداول عصر خويش پرداخت. او ادبيات عرب را كه زبان مادريش بود به خوبى فرا گرفت. هيئت و رياضيات و منطق و كلام را به مقدار لازم آموخت و در تمام اين رشتهها با توجه به هوش سرشار خود تبحر كامل يافت. وى آنگاه فقه و اصول را پيش پدرش حسن بن يحيى آموخت و از محضر فقهاى مشهور حله، مانند ابن نما و سيد فخار موسوى - شاگرد ابن إدريس حلى - بهره برد. محقق در اوايل جوانى اشعارى چند سرود، ولى به سفارش پدرش آن را دنبال نكرد. محقق حلى با يك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن إدريس حلى است و استاد علامۀ حلى بوده است. | محقق حلى از همان سنين كودكى به تحصيل مقدمات علوم متداول عصر خويش پرداخت. او ادبيات عرب را كه زبان مادريش بود به خوبى فرا گرفت. هيئت و رياضيات و منطق و كلام را به مقدار لازم آموخت و در تمام اين رشتهها با توجه به هوش سرشار خود تبحر كامل يافت. وى آنگاه فقه و اصول را پيش پدرش حسن بن يحيى آموخت و از محضر فقهاى مشهور حله، مانند ابن نما و سيد فخار موسوى - شاگرد ابن إدريس حلى - بهره برد. محقق در اوايل جوانى اشعارى چند سرود، ولى به سفارش پدرش آن را دنبال نكرد. محقق حلى با يك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن إدريس حلى است و استاد علامۀ حلى بوده است.<ref>الذریعه ج13 ص 47</ref> | ||
=== اساتيد === | === اساتيد === | ||
خط ۵۶: | خط ۵۸: | ||
=== تالیفات === | === تالیفات === | ||
مهمترين تأليفات به جاى مانده از محقق حلى عبارتند از: شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، معارج الأصول، استحباب التياسر لأهل العراق، تلخيص الفهرست، شرح نكت النهاية الكهنة (در [[منطق]])، مختصر المراسم، المسائل الغريبة، المسائل المصرية، المسلك في أصولالدين و معارج الأحكام. | مهمترين تأليفات به جاى مانده از محقق حلى عبارتند از: شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، معارج الأصول، استحباب التياسر لأهل العراق، تلخيص الفهرست، شرح نكت النهاية الكهنة (در [[منطق]])، مختصر المراسم، المسائل الغريبة، المسائل المصرية، المسلك في أصولالدين و معارج الأحكام.<ref>الذریعه ج 13 ص 48</ref> | ||
=== وفات === | === وفات === | ||
خط ۶۲: | خط ۶۴: | ||
== ویژگی ها == | == ویژگی ها == | ||
كتاب شرايع الاسلام با توجه به ويژگىهاى خاصى كه دارد در طول قرنهاى متمادى مورد توجه بزرگان از فقها قرار گرفته است. عبارتهاى واضح، دقت در رساندن معانى، ايجاز در بكار گرفتن الفاظ، شيوۀ بىنظير در طرح مباحث، امانتدارى در بيان افكار و نظريات اين كتاب را از ساير كتابهاى فقهى متمايز نموده است. در [[الذريعة]] دربارۀ كتاب اين گونه آمده است: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع.از ويژگىهاى مهم كتاب اين است كه هم داراى شروح متعدد و هم تعليقهها و يا حواشى زيادى مىباشد و علماى متأخر از مؤلف از راههاى مختلف به كتاب توجه داشته و اسامی آنها در حدود صد شرح و حاشيه در كتاب أعيان الشيعة و الذريعة ذكر شده است. | كتاب شرايع الاسلام با توجه به ويژگىهاى خاصى كه دارد در طول قرنهاى متمادى مورد توجه بزرگان از فقها قرار گرفته است. عبارتهاى واضح، دقت در رساندن معانى، ايجاز در بكار گرفتن الفاظ، شيوۀ بىنظير در طرح مباحث، امانتدارى در بيان افكار و نظريات اين كتاب را از ساير كتابهاى فقهى متمايز نموده است. در [[الذريعة]] دربارۀ كتاب اين گونه آمده است: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع.از ويژگىهاى مهم كتاب اين است كه هم داراى شروح متعدد و هم تعليقهها و يا حواشى زيادى مىباشد و علماى متأخر از مؤلف از راههاى مختلف به كتاب توجه داشته و اسامی آنها در حدود صد شرح و حاشيه در كتاب أعيان الشيعة و الذريعة ذكر شده است.<ref>فوائد الرضویه ص 62</ref> | ||
== نوآوری ها == | == نوآوری ها == | ||
خط ۷۱: | خط ۷۳: | ||
* قسمت سوم (ايقاعات) از ۱۱ كتاب تشكيل مىشود كه عبارتند از: طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ايلاء، لعان، عتق، تدبير و مكاتبه و استيلاء، اقرار، جعاله، أيمان و نذر. | * قسمت سوم (ايقاعات) از ۱۱ كتاب تشكيل مىشود كه عبارتند از: طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ايلاء، لعان، عتق، تدبير و مكاتبه و استيلاء، اقرار، جعاله، أيمان و نذر. | ||
* قسمت چهارم (احكام) شامل ۱۲ كتاب است كه عبارتند از: صيد، ذباحه، اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، احياء موات، فرائض، قضا، شهادات، حدود و تعزيرات، قصاص و ديات. ترتيب احكام به گونهاى است كه ابتدا احكام واجب و سپس مستحب و بعد از آن مكروه و در نهايت حرام بيان مىشود. مؤلف در كتاب «المعتبر في شرح المختصر» در بحث احكام جنب و حايض به اين نحوه بيان احكام تصريح دارند: إنما أخرنا هذا الحكم و هو متقدم في الترتيب، لما وضعنا عليه قاعدة الكتاب من البداءة في كل قسم بالواجب و إتباعه بالندب و تأخر المكروه فاقتضى ذلك تأخير هذا الحكم. | * قسمت چهارم (احكام) شامل ۱۲ كتاب است كه عبارتند از: صيد، ذباحه، اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، احياء موات، فرائض، قضا، شهادات، حدود و تعزيرات، قصاص و ديات. ترتيب احكام به گونهاى است كه ابتدا احكام واجب و سپس مستحب و بعد از آن مكروه و در نهايت حرام بيان مىشود. مؤلف در كتاب «المعتبر في شرح المختصر» در بحث احكام جنب و حايض به اين نحوه بيان احكام تصريح دارند: إنما أخرنا هذا الحكم و هو متقدم في الترتيب، لما وضعنا عليه قاعدة الكتاب من البداءة في كل قسم بالواجب و إتباعه بالندب و تأخر المكروه فاقتضى ذلك تأخير هذا الحكم. | ||
== شروح و حواشی == | |||
بر این کتاب شروح و حواشی متعددی نوشته شده که از اهم آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: | |||
[[مسالك الأفهام إلى شرائع الإسلام]]، تأليف شيخ زينالدين بن على عاملى، شهيد ثانى (م ۹۶۶ ق). | |||
[[مدارک الأحكام في شرح شرائع الإسلام]]، تأليف سيد شمسالدين محمد بن على موسوى عاملى (م ۹۴۶ ق). | |||
[[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام]]، تأليف شيخ محمدحسن بن شيخ باقر نجفى (م ۱۲۶۱ ق). | |||
[[مصباح الفقيه في شرح شرائع الإسلام]]، تأليف حاج آقا رضا همدانى (م ۱۳۲۲ ق). | |||
== در کلمات بزرگان == | |||
مرحوم شیخ محمد حسن نجفی صاحب جواهر الکلام در ابتدای مقدمه جواهر میفرماید: شرایع قرآن فقه است. |
ویرایش