شهادت امام باقر(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

'''شهادت امام باقر(ع)''' را بنابر قول مشهور در سال ۱۱۴ قمری و روز هفتم ذی‌الحجه دانسته‌اند.

امام محمدبن علی، امام پنجم از ائمه اثناعشر و یکی از چهارده معصوم است. راویان و محدثان شیعه غالباً با کنیه ابوجعفر از آن او یاد کرده‌اند. لقب مشهورشان «باقر» است. همه منابع محل تولد آن حضرت را مدینه نوشته اند<ref>طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.</ref> روز تولد امام باقر(ع) را در برخی نقل‌ها اول رجب و در برخی دیگر سوم صفر دانسته‌اند. سال تولد امام در منابع متعددی ۵۷ دانسته شده است<ref>طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.</ref>.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش، ص۳۳۲.</ref> او هنگام وفات پدر خود امام زین العابدین (ع) سی و هفت یا سی و هشت سال داشت. مادر او، «ام عبدالله» دختر امام حسن مجتبی (ع) و از این جهت نخستین کسی بود که هم از نظر پدر و هم از نظر مادر فاطمی و علوی بوده است.<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۵.</ref>

دوران زندگی امام پنجم بیشتر در شهر مدینه به نشر معارف دینی و ارشاد شیعیان و تربیت شاگردان گذشت. همة مؤلّفان در ادیان شیعه و سنّی سبب ملقب شدن آن حضرت را به «باقر» دانش فراوان او دانسته‌اند؛ و غالباً این نامگذاری را از پیامبر(ص) می‌دانند که جابربن عبداللّه انصاری از آن حضرت نقل کرده است.<ref>طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.</ref> امام باقر(ع) طی مدت امامت خود، در همان شرائط نامساعد، به نشر معارف الهی پرداخت و مشکلات علمی را تشریح نمود و جنبش علمی دامنه‌داری به وجود آورد که در دوران امامت فرزندش امام صادق(ع) به اوج خود رسید، پی ریزی کرد. امام پنجم در علم، زهد، عظمت و فضیلت، سرآمد همه بزرگان بنی هاشم بود و مقام بزرگ علمی و اخلاقی او مورد تصدیق دوست و دشمن بود. به قدری روایات و احادیث، در زمینه مسائل و احکام اسلامی، تفسیر، تاریخ اسلام، و انواع علوم، از آن حضرت به یادگار مانده است که تا آن روز از هیچ‌یک از فرزندان امام حسن و امام حسین (ع) به جا نمانده بود.<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ، ص۳۱۶.</ref>

== تاریخ شهادت یا رحلت ==

بنابر مشهورترین قول‌ها، وفات امام باقر(ع) در سال ۱۱۴ق است و مدت عمر او ۵۷ سال<ref>مدرسی، سید محمد تقی، زندگانی باقر العلوم، تهران، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۹ش، ص۸۱.</ref> و مدت امامتش ۱۹ یا ۲۰ سال است<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۵.</ref>.<ref>طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.</ref>

تاریخ رحلت امام باقر را با اختلاف پنج سال، از ۱۱۳ تا ۱۱۸، نیز ذکر کرده‌اند. بیشتر مورخان شیعی و سنی وفات آن حضرت را در سال ۱۱۴ق و اکثر سیره‌نویسان شیعه عمر وی را ۵۷ سال دانسته‌اند. در ماه و روز رحلت آن حضرت نیز اختلاف است و آن را در ربیع الاوّل و هفتم ذی‌الحجه و ربیع الاخر گفته‌اند. درباره محل دفن آن حضرت، گورستان بقیع در مدینه، اختلافی دیده نمی‌شود.<ref>طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.</ref>

 

روز رحلت امام را هفتم ذی الحجه و برخی در ربیع الاول یا ربیع الثانی دانسته اند. بیشتر منابع تاریخ رحلت را سال ۱۱۴ ذکر کرده اند.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش.ص۳۳۳.</ref>  

 

نوشته‌اند که امام باقر(ع) را إبراهیم بن ولید بن یزید گویا به تحریک خلیفه وقت با سم به شهادت رسانید.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص ۲۲۸؛ به نقل از: پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۵۸.</ref>

 

 

 

 

 

در نقلی آمده که امام باقر در زمان ابراهیم بن ولیدبن عبدالملک مسموم شده و به شهادت رسید. رسول جعفریان این نقل را درست نمی داند.ص۳۳۳.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش.ص۳۳۳.</ref>