استغفار برای دیگران: تفاوت میان نسخه‌ها

خداوند در آیاتی از [[سوره نور|سورهٔ نور]] به پیامبر اسلام(ص) دستور می‌دهد که برای دیگران [[استغفار]] کند. در آیات دیگری نیز به پیامبر(ص) گفته شده که برای مردان و زنان مؤمن و حتی گناهکاران استغفار نماید. قرآن از بی‌فایده‌بودن استغفار پیامبر(ص) برای [[منافقان]] سخن می‌گوید؛ اما اگر توبه کنند و پیامبر(ص) بر آنها استغفار کند، خداوند آنان را می‌بخشد.

مفسران، استغفار پیامبر(ص) برای دیگران را نشان از کمال مهربانی پیامبر(ص) نسبت به آنها می‌دانند. شیخ طوسی استغفار پیامبر(ص) برای مردم را به معنی لطفی در حق آنان دانسته که مغفرت خداوند را در پی خواهد داشت. مفسران [[شیعه]] این آیات را مؤید موضوع شفاعت می‌دانند.

براساس آیات قرآن، پیامبران دیگر از جمله ابراهیم(ع)، یعقوب(ع) و موسی(ع) نیز برای دیگران، از جمله برای مؤمنان و برخی اعضای خانواده‌ خود، استغفار کرده‌اند. استغفار [[ملائکه|فرشته‌ها]] برای انسان‌ها و استغفار مؤمنان برای یکدیگر از موارد دیگری است که در قرآن به آنها اشاره شده است.

خداوند در قرآن به [[حضرت محمد(ص)]] دستور می‌دهد برای دیگران استغفار کند:{{قرآن|اسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ ۚ|ترجمه=برایشان آمرزش بخواه|سوره=نور|آیه=۶۲}}. همچنین، به پیامبر توصیه شده برای مردان و زنان مؤمن،<ref>سورهٔ محمد، آیهٔ ۱۹.</ref> گناهکاران<ref>سورهٔ آل عمران، آیهٔ ۱۵۹.</ref> و زنان مؤمنی که برای بیعت با پیامبر اقدام کرده‌اند<ref>سورهٔ ممتحنه، آیهٔ ۱۲.</ref> استغفار کند. در آیات دیگری، از بی‌فایده‌بودن استغفار پیامبر(ص) برای [[منافقان]] سخن گفته شده است؛<ref>سورهٔ توبه، آیات ۸۰ و ۱۱۳؛ نیز: سورهٔ منافقون، آیهٔ ۵ و ۶.</ref> زیرا آنان به استغفار باور ندارند<ref>آیه ۱۱ سوره فتح</ref>. اما اگر توبه کنند و پیامبر برایشان استغفار کند، خداوند آنان را می‌بخشد.<ref>سورهٔ نساء، آیهٔ ۶۰.</ref>

مفسران، استغفار پیامبر(ص) برای دیگران نشان از کمال مهربانی پیامبر(ص) نسبت به آنها می‌دانند.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، ترجمهٔ تفسیر جوامع الجامع، ترجمهٔ احمد امیری شادمهری، مشهد، بنياد پژوهش‌های اسلامى آستان قدس رضوی، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۵۶۰</ref> [[شیخ طوسی]] (۳۸۵-۴۶۰ق) استغفار پیامبر(ص) برای مردم را به معنای لطف در حق آنان دانسته که مغفرت خداوند را در پی خواهد داشت.<ref>شمس، محمدجواد، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۹ش، ج۹، ص۶۷۹</ref> مفسران [[شیعه]] این آیات را مؤید موضوع شفاعت می‌دانند.<ref>فاضل موحدی لنکرانی، محمد، اخلاق فاضل، قم، مرکز فقهی ائمهٔ اطهار(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۵۹.</ref>

{{جعبه نقل قول|میرزا جواد ملکی تبریزی:  

یک شب در میان نمازِ شب احساس کردم برکات فراوان‌تر از اوقات دیگر بر من ریزش دارد. فردا که به جستجو برخاستم، دریافتم که طلبه‌ای در مدرسه مجاور در همان شب در قنوت نمازش مرا به نام، یاد می‌کرده و رحمت خداوند را بر من می‌خواسته.<ref>سروش، «شرح غزلیات شمس»، جلسه شانزدهم، ص۱-۲.</ref>}}

* [[حضرت ابراهیم(ع)]]: برای پدر (یا عمو) خود از خداوند طلب بخشش کرد.<ref>سورهٔ ممتحنه، آیهٔ ۴.</ref>

* [[حضرت موسی(ع):]] استغفار برای برادرش<ref>سورهٔ اعراف، آیهٔ ۱۵۱.</ref> و طلب غفران برای عده‌ای از [[بنی اسرائیل]].<ref>سورهٔ اعراف، آیهٔ ۱۵۵.</ref>

* [[حضرت نوح(ع)]]: استغفار برای فرزندش که از سوی خداوند اجابت نشد.<ref>سورهٔ هود، آیات ۴۵-۴۷.</ref> همچنین، طلب مغفرت برای پدر، مادر و برخی زنان و مردان مؤمن.<ref>سورهٔ نوح، آیهٔ ۲۸.</ref>

* [[حضرت یعقوب(ع)|حضرت یعقوب(ع):]] برای فرزندانش استغفار کرد.<ref>سورهٔ یوسف، آیهٔ ۹۷-۹۸.</ref>

* استغفار فرشتگان برای اهل ایمان: {{عربی|فرشتگانی که حاملان عرشند … تسبیح و حمد پروردگارشان را می‌گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان استغفار می‌کنند.}}<ref>سورهٔ غافر، آیهٔ ۷.</ref>

* براساس آیات سورهٔ شوری، فرشتگان برای ساکنان زمین استغفار می‌گویند: {{عربی|و فرشتگان، … برای کسانی که در زمین هستند، درخواست آمرزش می‌کنند.}}<ref>سورهٔ شوری، آیهٔ ۵.</ref>

براساس آیاتی از سورهٔ حشر، برخی مسلمانان برای خود و یکدیگر دعا کرده و طلب استغفار می‌کنند.<ref>سورهٔ حشر، آیهٔ ۱۰. </ref> مفسران معتقدند این آیه عمومیت دارد و شامل همهٔ مسلمانان می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات، دارالکتب الاسلامیه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۳، ص۵۲۲.</ref> [[امام علی(ع)]] برای دیگران استفغار می‌کرد<ref>خطبه ۱۹۷ نهج البلاغه.</ref>