پرش به محتوا

دیدگاه قرآن درباره برزخ: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (تکمیل پاورقی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
واژه برزخ در اصل به معنی چیزی است که در میان دو شیء حائل می‌شود و نمی‌گذارد به هم برسند.<ref>حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۶۰. مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۲۵۲.</ref>
واژه برزخ در اصل به معنی چیزی است که در میان دو شیء حائل می‌شود و نمی‌گذارد به هم برسند.<ref>حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۶۰. مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۲۵۲.</ref>


به حسب اصطلاح به عالمی که میان دنیا و عالم آخرت قرار گرفته است، برزخ گفته می‌شود.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸۱.</ref> از عالم برزخ به عالم ارواح، عالم قبر، و عالم مثالی<ref>برزخ را عالم مثالی می‌گویند چون مثل این عالم است البته از لحاظ صورت و شکل ولی از لحاظ ماده و خواص و خصوصیات فرق می‌کند. «ر.ک. دستغیب، معاد، ص۳۲.»</ref> نیز تعبیر می‌شود.
به حسب اصطلاح به عالمی که میان دنیا و عالم آخرت قرار گرفته است، برزخ گفته می‌شود.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸۱.</ref> از عالم برزخ به عالم ارواح، عالم قبر<ref>رضايى اصفهانى، محمدعلى، تفسير قرآن مهر، قم، پژوهشهاى تفسير و علوم قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۷ش، ج۱۴، ص۹۸.</ref> و عالم مثالی<ref>عضيمه، صالح، معنا شناسى واژگان قرآن، مشهد آستان قدس رضوى، شركت به نشر، چاپ اول، 1380ش، ص121.</ref> نیز تعبیر می‌شود.


== برزخ از دیدگاه قرآن ==
== برزخ از دیدگاه قرآن ==
از آیات، استفاده می‌شود که انسان، بعد از مرگ و پیش از برپایی [[قیامت]]، دورانی زیاد در عالم قبر و برزخ می‌گذراند.
انسان، بعد از مرگ و پیش از برپایی [[قیامت]]، دورانی زیاد در عالم قبر و برزخ می‌گذراند: {{قرآن|وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُون|ترجمه=و پشت سر آنها برزخی است، تا روزی که برانگیخته می‌شوند.|سوره=مومنون|آیه=۱۰۰}} این آیه دلالت روشنی بر وجود چنین عالمی دارد و تنها آیه‌ای است که کلمه برزخ را به صراحت بیان نموده است.


{{قرآن|وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُون|ترجمه=و پشت سر آنها برزخی است، تا روزی که برانگیخته می‌شوند.|سوره=مومنون|آیه=۱۰۰}} این آیه دلالت روشنی بر وجود چنین عالمی دارد و تنها آیه‌ای است که کلمه برزخ را به صراحت بیان نموده است.
مراد از این برزخ، عالم قبر است و مردم در آن عالم که عالم بعد از مرگ است، زندگی می‌کنند تا قیامت برسد.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ق، ج۱۵، ص۶۸. طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء تراث العربی، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۸.</ref> و تعبیر «الی یوم یبعثون» (تا روز قیامت)، گواه بودن برزخ میان دنیا و آخرت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۱۴، ص۳۱۵.</ref>


مراد به این برزخ، عالم قبر است و مردم در آن عالم که عالم بعد از مرگ است، زندگی می‌کنند تا قیامت برسد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۱۵، ص۶۸. طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء تراث العربی، ۱۳۷۹ هـ ق، ج۴، ص۱۱۸.</ref> و تعبیر «الی یوم یبعثون» (تا روز قیامت)، گواه بودن برزخ میان دنیا و آخرت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۵۳ هـ ش، ج۱۴، ص۳۱۵.</ref>
برای انسان در برزخ حیات واقعی وجود دارد:
* {{قرآن|وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُون|ترجمه=به آنها که در راه خدا کشته شدند مرده مگوئید بلکه آنها زنده‌اند ولی شما نمی‌فهمید.|سوره=بقره|آیه=۱۵۴}} آیه شریفه می‌تواند از ادله اثبات برزخ باشد، و هم دلیل بر وجود حیات واقعی در آن عالم است.
* {{قرآن|قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبیل|ترجمه=آنها می‌گویند: پروردگارا ما را دوبار می‌راندی و دوبار زنده کردی، اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن از دوزخ وجود دارد؟|سوره=مومن|آیه=۱۱}}


از آیات دیگری استفاده می‌شود که در برزخ حیات واقعی برای انسان وجود دارد:
مفسران گفته‌اند که منظور از دو بار میراندن، مرگ در پایان عمر و مرگ در پایان برزخ است؛ منظور از دو مرتبه زنده شدن، زنده شدن برزخی و زنده شدن در قیامت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، داراکتب الاسلامیه، ج۲۴، ص۴۳.</ref>


{{قرآن|وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُون|ترجمه=به آنها که در راه خدا کشته شدند مرده مگوئید بلکه آنها زنده‌اند ولی شما نمی‌فهمید.|سوره=بقره|آیه=۱۵۴}} آیه شریفه می‌تواند از ادله اثبات برزخ باشد، و هم دلیل بر وجود حیات واقعی در آن عالم است.
پیرامون برزخ آیات دیگری نیز وجود دارد.<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۶۹–۱۷۰. سوره مؤمن، آیه ۴۶–۴۷. سوره نوح، آیه ۲۵. سوره روم، آیه ۵۵.</ref>


{{قرآن|قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبیل|ترجمه=آنها می‌گویند: پروردگارا ما را دوبار می‌راندی و دوبار زنده کردی، اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن از دوزخ وجود دارد؟|سوره=مومن|آیه=۱۱}}  
== پاداش و عذاب برزخ ==
آیات قرآنی به پاداش و نعمت و [[عذاب]] جهان برزخ اشاره شده است، یعنی در برزخ نیز بهشت و دوزخ برزخی داریم که مؤمنان در آن متنعم و کافران گرفتار عذابند. نمونه بارز، پاداش شهیدان است که در قرآن آمده است: {{قرآن|ترجمه=شهدا زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند|سوره=آل‌عمران|آیه=۱۶۹}} روشن است که شهیدان خصوصیتی ندارند، چرا که قرآن گروهی از صالحان و خاصان را همین‌طور از آنها شمرده است.<ref>سوره نساء، آیه۶۹؛ که صدیقین و شهدا و صالحان در کنار هم آورده شده است.</ref>


مفسران گفته‌اند که منظور از دو بار میراندن، مرگ در پایان عمر و مرگ در پایان برزخ است؛ و منظور از دو مرتبه احیاء، احیای برزخی و احیای در قیامت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، داراکتاب الاسلامیه، ج۲۴، ص۴۳، ج۲۴، ص۴۳.</ref><ref>آیات دیگر پیرامون عالم برزخ، سوره آل عمران آیه ۱۶۹–۱۷۰؛ سوره مؤمن آیه ۴۶–۴۷؛ سوره نوح آیه ۲۵؛ سوره روم آیه ۵۵.</ref>
در مورد عذاب و دوزخ برزخی، خداوند درباره طاغیان همچون آل‌فرعون می‌فرماید: {{قرآن|ترجمه=مجازات دردناک آنها همان آتش است که هر صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند، و روزی که قیامت برپا می‌گردد و دستور می‌دهد، آل فرعون را در اشد عذاب وارد کنید.|سوره=مومن|آیه=۴۶}}
 
== پاداش و عذاب برزخ ==
در آیات قرآنی به پاداش و نعمت و [[عذاب]] جهان برزخ اشاره شده است، یعنی در برزخ نیز بهشت و دوزخ برزخی داریم که مؤمنان در آن متنعم و کافران گرفتار عذابند. نمونه بارز، پاداش شهیدان است که در قرآن مجید آمده است: {{قرآن|ترجمه=شهدا زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند|سوره=آل‌عمران|آیه=۱۶۹}} البته روشن است که شهیدان خصوصیتی ندارند، چرا که قرآن گروهی از صالحان و خاصان را همین‌طور از آنها شمرده است.<ref>نساء/ ۶۹؛ که صدیقین و شهدا و صالحان در کنار هم آورده شده است.</ref>


و در مورد عذاب و دوزخ برزخی، خداوند درباره طاغیان همچون آل‌فرعون می‌فرماید: {{قرآن|ترجمه=مجازات دردناک آنها همان آتش است که هر صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند، و روزی که قیامت برپا می‌گردد و دستور می‌دهد، آل فرعون را در اشد عذاب وارد کنید.|سوره=مومن|آیه=۴۶}}
این آیه به خوبی دلالت دارد که عذاب اول، عذاب برزخی است که بعد از این دنیا و قبل از قیام قیامت است و کیفیت آن عرضه و نزدیکی به آتش دوزخ است. و عذاب دوم مربوط به دوزخ در روز رستاخیز است که هنوز کسی وارد آن نشده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، داالکتب الاسلامیه، ج۲۴، ص۱۱۵.</ref>


این آیه به خوبی دلالت دارد که عذاب اول عذاب برزخی است که بعد از این دنیا و قبل از قیام قیامت است، و کیفیت آن عرضه و نزدیکی به آتش دوزخ است، و عذاب دوم مربوط به دوزخ در روز رستاخیز است که هنوز کسی وارد آن نشده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، داالکتب الاسلامیه، ج۲۴، ص۱۱۵.</ref>
درباره قوم نوح چنین آمده است: {{قرآن|... اغرقوا فادخلوا ناراً…|ترجمه=غرق گشتند و داخل آتش شدند.|سوره=نوح|آیه=۲۵}}  مراد از این داخل آتش شدن همان آتشی است که در برزخ است.


و درباره قوم نوح چنین آمده است: {{قرآن|... اغرقوا فادخلوا ناراً…|ترجمه=غرق گشتند و داخل آتش شدند.|سوره=نوح|آیه=۲۵}}  مراد از این داخل آتش شدن همان آتشی است که در برزخ است.
[[بهشت]] و [[دوزخ]] دیگری در عالم برزخ است که نمونه‌ای از بهشت و دوزخ [[رستاخیز]] است.


نتیجه بیان این آیات این شد که [[بهشت]] و [[دوزخ]] دیگری در عالم برزخ است که نمونه‌ای از بهشت و دوزخ [[رستاخیز]] است.
{{مطالعه بیشتر}}


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
* پیام قرآن، ناصر مکارم شیرازی، ج۵، انتشارات امیر المؤمنین، قم.
* برزخ و معاد از دیدگاه قرآن و روایات، محسنی دایکندی.
* معاد، سید عبدالحسین دستغیب، انتشارات دار الکتاب، قم.
* معاد، سید عبدالحسین دستغیب، انتشارات دار الکتاب، قم.
* معاد، محسن قرائتی.
* معاد، محسن قرائتی.
trustworthy
۲٬۵۶۵

ویرایش