trustworthy
۲٬۵۶۵
ویرایش
قاریان هفتگانه و اعتبار آنها: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
# '''لهجه‌های مختلف قوم عرب و عواملی دیگر.'''<ref>معرفت، محمد هادی، التمهید، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج ۲، ص۶۰–۹. زرکشی، البرهان، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۱۰ ق، ج۱، ص ۳۱۸. حجتی، محمّد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ نهم، ۱۳۷۵، ص۲۷۷.</ref> | # '''لهجه‌های مختلف قوم عرب و عواملی دیگر.'''<ref>معرفت، محمد هادی، التمهید، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج ۲، ص۶۰–۹. زرکشی، البرهان، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۱۰ ق، ج۱، ص ۳۱۸. حجتی، محمّد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ نهم، ۱۳۷۵، ص۲۷۷.</ref> | ||
== | == قاریان هفتگانه == | ||
در رابطه با طبقات قراء اختلافاتی وجود دارد هم در اصل طبقات و هم در افرادی که در آن طبقات نام برده می‌شوند. برخی فقط پنج طبقه از طبقات قراء را نام برده‌اند؛<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، قم، بوستان کتاب قم، ۱۳۸۸ش، ص۱۵۵.</ref> برخی هشت طبقه را نام برده است.<ref>طاهری، حبیب‌الله، درسهایی از علوم قرآنی، قم، اسوه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۶۶.</ref> | در رابطه با طبقات قراء اختلافاتی وجود دارد هم در اصل طبقات و هم در افرادی که در آن طبقات نام برده می‌شوند. برخی فقط پنج طبقه از طبقات قراء را نام برده‌اند؛<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، قم، بوستان کتاب قم، ۱۳۸۸ش، ص۱۵۵.</ref> برخی هشت طبقه را نام برده است.<ref>طاهری، حبیب‌الله، درسهایی از علوم قرآنی، قم، اسوه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۶۶.</ref> | ||
طبقه اول عده‌ای از اصحاب [[حضرت محمد|رسول خدا(ص)]] بودند به تعلیم و تعلم قرآن اشتغال داشتند. این گروه قرائت را از رسول‌خدا می‌گرفتند. [[امیرالمؤمنین|امیرمومنان علی(ع)]]؛ عبد اللّه ابن مسعود؛ ابیّ بن کعب؛ زید بن ثابت از جمله قاریان این طبقه هستند.<ref>ذهبی، محمد بن احمد، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الأعصار، استانبول - ترکیه، مرکز البحوث الإسلامیة التابع لوقف الدیانة الترکی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref> | |||
تعداد قاریان در | |||
جرمی، ابراهیم، معجم علوم القرآن، دمشق، دار القلم، ۱۴۲۲ق، ص۲۱۹.</ref> | بعد از صحابه، [[تابعین]] بودند که حیات پیامبر(ص) را درک نکرده‌اند.<ref>سخاوی، محمد بن عبدالرحمان، فتح المغیث شرح الفیة الحدیث، بیروت، چاپ صلاح محمد محمد عویضه، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۲۳. خطیب، محمد عجاج، اصول الحدیث، علومه و مصطلحه، بیروت۱۴۱۷ق، ص۴۱۰.</ref> این افراد قرآن را از صحابه نخستین فرا گرفته‌اند از جمله: عبدالله بن عباس؛ ابو الأسود الدؤلی از اصحاب امیر المؤمنین(ع)؛ علقمة بن قیس النخعی الکوفی، از خواص ابن مسعود و از افراد مورد وثوق امیر المؤمنین(ع)؛ عبد اللّه بن حبیب اسلمی. وی قرائت را از ابن مسعود فرا گرفت و به امیر المؤمنین(ع) عرضه کرد و ….<ref>معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۷۴.</ref> | ||
تعداد قاریان قرآن و طبقات در هر عصری افزایش می‌یافت و هر قاری، راویانی داشت که چگونگی قرائت را از او فرا گرفته و به دیگران می‌آموختند. مردم، قرآن را به قرائت‌های مختلفی می‌خواندند و این باعث اختلاف در قرائت قرآن می‌شد. سرانجام شخصی به نام ابوبکر احمد بن موسی بن عباس بن مجاهد (۲۴۵–۳۲۴ هـ ق) معروف به «ابن مجاهد» از بین قرائت قاریان مشهوری که استادی ومهارت ویژه‌ای در قرائت قرآن داشتند و با واسطه‌های اندکی قرائت‌شان را از پیامبر خدا(ص) اخذ کرده بودند، هفت تن را برگزیده و با نوشتن کتاب‌ها به جمع و تدوین قرائت آنان پرداخت و دیگر اجازه نداد قرائت‌های غیر از این هفت قرائت تدریس شود.<ref>محیسن، محمد سالم، معجم حفاظ القرآن عبر التاریخ، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۰. جرمی، ابراهیم، معجم علوم القرآن، دمشق، دار القلم، ۱۴۲۲ق، ص۲۱۹.</ref> | |||
هفت نفر انتخاب شده توسط ابن مجاهد به '''قراء سبعه''' مشهور شده‌اند.<ref>خویی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم، موسسة احیاء آثار الامام الخوئی، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ص۱۴۰–۱۲۵.</ref> روایت هر کدام از این قاریان را عده‌ای روایت کرده‌اند که دو نفر از هر کدام مشهورترند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش، ص۱۵۸.</ref> | هفت نفر انتخاب شده توسط ابن مجاهد به '''قراء سبعه''' مشهور شده‌اند.<ref>خویی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم، موسسة احیاء آثار الامام الخوئی، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ص۱۴۰–۱۲۵.</ref> روایت هر کدام از این قاریان را عده‌ای روایت کرده‌اند که دو نفر از هر کدام مشهورترند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش، ص۱۵۸.</ref> | ||
# '''ابن عامر''': عبد اللّه بن عامر یحصبی (متوفای ۱۱۸ق) قاری دمشق، از بزرگان تابعی بود. قرائت را از | # '''ابن عامر''': عبد اللّه بن عامر یحصبی (متوفای ۱۱۸ق) قاری دمشق، از بزرگان تابعی بود. قرائت را از مغیره بن ابی شهاب مخزومی، از عثمان بن عفان، از رسول اللّه(ص) فرا گرفت.<ref>زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ترجمه: محسن آرمین، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۵ش، ص۵۱۹.</ref> دو نفر قرائت ابن عامر را با واسطه از او روایت کرده‌اند: یک) هشام بن عمار الدمشقی. دو) عبد اللّه بن أحمد بن بشیر بن ذکوان.<ref>بیلی، احمد، الإختلاف بین القراءات، بیروت، دار الجیل، ص۸۰.</ref> هر کدام از این قرائت‌های هفتگانه را دو نفر از آنها روایت کرده‌اند. | ||
# '''ابن کثیر''': عبداللّه بن کثیر دارمی (متوفای۱۲۲ق) از قاریان مکه بود.<ref>ذهبی، محمد بن احمد، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الأعصار، استانبول - ترکیه، مرکز البحوث الإسلامیة التابع لوقف الدیانة الترکی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹۷.</ref> راویان معروف وی احمد بن محمد بن عبد اللّه مشهور به بزّی و محمد بن عبد الرحمن بن خالد ملقب به قنبل است.<ref>زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ترجمه: محسن آرمین، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۵ش، ص۵۲۱.</ref> | # '''ابن کثیر''': عبداللّه بن کثیر دارمی (متوفای۱۲۲ق) از قاریان مکه بود.<ref>ذهبی، محمد بن احمد، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الأعصار، استانبول - ترکیه، مرکز البحوث الإسلامیة التابع لوقف الدیانة الترکی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹۷.</ref> راویان معروف وی احمد بن محمد بن عبد اللّه مشهور به بزّی و محمد بن عبد الرحمن بن خالد ملقب به قنبل است.<ref>زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ترجمه: محسن آرمین، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۵ش، ص۵۲۱.</ref> | ||
# '''عاصم''': عاصم بن ابی النجود اسدی (متوفای۱۲۷ یا ۱۲۸ق) قاری کوفه، از طبقه سوم و تابعی بود.<ref>دانی، عثمان بن سعید، جامع البیان فی القراءات السبع، الشارقه - امارات، جامعة الشارقه. کلیة الدراسات العلیا و البحث العلمی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۲.</ref> دو راوی او حفص بن سلیمان ـ پسر خوانده او ـ (۱۸۰–۹۰) و شعبه ابوبکربن عیاش (۱۹۳–۹۵)هستند. حفص قرائت عاصم را دقیق‌تر و مضبوط‌تر می‌دانست و قرائت عاصم به وسیله او منتشر شده و تا امروز متداول است.<ref>عقرباوی، زیدان محمود، المرشد فی علم التجوید، دار الفرقان- عمان، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۸۴.</ref> قرائت حفص از عاصم همین قرائتی است که امروزه در اکثر کشورهای اسلامی رایج است. | # '''عاصم''': عاصم بن ابی النجود اسدی (متوفای۱۲۷ یا ۱۲۸ق) قاری کوفه، از طبقه سوم و تابعی بود.<ref>دانی، عثمان بن سعید، جامع البیان فی القراءات السبع، الشارقه - امارات، جامعة الشارقه. کلیة الدراسات العلیا و البحث العلمی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۲.</ref> دو راوی او حفص بن سلیمان ـ پسر خوانده او ـ (۱۸۰–۹۰) و شعبه ابوبکربن عیاش (۱۹۳–۹۵)هستند. حفص قرائت عاصم را دقیق‌تر و مضبوط‌تر می‌دانست و قرائت عاصم به وسیله او منتشر شده و تا امروز متداول است.<ref>عقرباوی، زیدان محمود، المرشد فی علم التجوید، دار الفرقان- عمان، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۸۴.</ref> قرائت حفص از عاصم همین قرائتی است که امروزه در اکثر کشورهای اسلامی رایج است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۷: | ||
علمای شیعه در معتبر بودن قرائت‌های هفتگانه سه دیدگاه دارند: | علمای شیعه در معتبر بودن قرائت‌های هفتگانه سه دیدگاه دارند: | ||
# برخی از علما قرائت‌های هفتگانه را متواتر می‌دانند. ابن مطهر، ابن فهد، محقق ثانى، شهيد ثانى و شيخ حرّ عاملى از جمله علمایی هستند که تواتر قرائات را پذیرفته‌اند.<ref>کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، تهران، اسوه، ۱۳۷۰ش، ص۱۷۳.</ref> مراد از تواتر، قرائتی است که در زمان امامان شایع بوده و منعی نفرموده‌اند و از این کشف می‌شود که آن بزرگواران، قرائت آنان را صحیح دانسته‌اند.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ، ج۹، باب القرائه، ص۲۹۲.</ref> | # برخی از علما قرائت‌های هفتگانه را متواتر می‌دانند. ابن مطهر، ابن فهد، محقق ثانى، شهيد ثانى و شيخ حرّ عاملى از جمله علمایی هستند که تواتر قرائات را پذیرفته‌اند.<ref>کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، تهران، اسوه، ۱۳۷۰ش، ص۱۷۳.</ref> مراد از تواتر، قرائتی است که در زمان امامان شایع بوده و منعی نفرموده‌اند و از این کشف می‌شود که آن بزرگواران، قرائت آنان را صحیح دانسته‌اند.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ، ج۹، باب القرائه، ص۲۹۲.</ref> | ||
# برخی بر این باورند که خواندن نماز و تلاوت قرآن با این قرائت‌ها درست است، | # برخی بر این باورند که خواندن نماز و تلاوت قرآن با این قرائت‌ها درست است، هر چند متواتر بودن قرائت‌ها را قبول ندارند.<ref>خوئی، ابوالقاسم، بیان در علوم و مسائل کلی قرآن، ترجمه: محمد صادق نجمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۲.</ref> | ||
# برخی بر این باورند که در میان این قرائت‌ها، قرائت متواتر وجود دارد هر چند برخی نیز متواتر نیستند.<ref>بحر الفوائد، آشتیانی، ص۹۴.</ref> | # برخی بر این باورند که در میان این قرائت‌ها، قرائت متواتر وجود دارد هر چند برخی نیز متواتر نیستند.<ref>میرمحمدی زرندی، ابوالفضل، تاریخ و علوم قرآن، قم. دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۷ش، ص۱۷۱. بحر الفوائد، آشتیانی، ص۹۴.</ref> | ||
در باور [[شیخ طوسی]]، علمای شیعه خواندن قرآن کریم مطابق معروفِ قرائت‌ها را در بین مردم جایز دانسته و گفته‌اند می‌توان قرآن را با هر یک از قرائت‌های هفتگانه تلاوت نمود.<ref>طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۷. فضلی، عبدالهادی، القراءات القرآنیه، ترجمه: محمد باقر حجتی، ص۹۲.</ref> طبرسی باور شیخ طوسی را اتفاق علمای مذهب دانسته است.<ref>طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۵.</ref> برخی این اتفاقی بودن را قبول ندارند و می‌گویند ما با استناد به دستور اهل بیت(ع)، موظفیم قرآن را همان گونه قرائت کنیم که مردم قرائت می‌کنند و مشهورترین قرائت‌ها در میان مردم همین قرائت‌های هفتگانه می‌باشد.<ref>خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۱، ص۲۶۳.</ref> | در باور [[شیخ طوسی]]، علمای شیعه خواندن قرآن کریم مطابق معروفِ قرائت‌ها را در بین مردم جایز دانسته و گفته‌اند می‌توان قرآن را با هر یک از قرائت‌های هفتگانه تلاوت نمود.<ref>طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۷. فضلی، عبدالهادی، القراءات القرآنیه، ترجمه: محمد باقر حجتی، ص۹۲.</ref> طبرسی باور شیخ طوسی را اتفاق علمای مذهب دانسته است.<ref>طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۵.</ref> برخی این اتفاقی بودن را قبول ندارند و می‌گویند ما با استناد به دستور اهل بیت(ع)، موظفیم قرآن را همان گونه قرائت کنیم که مردم قرائت می‌کنند و مشهورترین قرائت‌ها در میان مردم همین قرائت‌های هفتگانه می‌باشد.<ref>خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۱، ص۲۶۳.</ref> | ||