۲٬۱۶۱
ویرایش
(←قاریان هفتگانه: اصلاح ارقام) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== چرایی اختلاف قرائتها == | == چرایی اختلاف قرائتها == | ||
مسلمانان در اصل قرآن با هم اختلافی نداشتند؛ اما برخي از عوامل باعث بوجود آمدن اختلاف در قرائتها شد. قاریان بر سر قرائت صحيح برخي كلمات قرآن با هم اختلاف پيدا كرده و هريك طبق اجتهاد خود و دلايل و اسنادي كه در دست داشت، قرائت خود را توجيه میکرد. | |||
مسلمانان در اصل قرآن با هم اختلافی نداشتند؛ اما برخي از عوامل باعث بوجود آمدن اختلاف در قرائتها شد. قاریان بر سر قرائت صحيح برخي كلمات قرآن با هم اختلاف پيدا كرده و هريك طبق اجتهاد خود و دلايل و اسنادي كه در دست داشت، قرائت خود را توجيه | |||
# ابتدايي بودن خط: خط در ميان عربها به صورت اوليه وجود داشته و عموم مردم با فنون خط و چگونگي درستنگاري آشنا نبودند و بسياري از كلمات را به مقياس تلفظ مينوشتند. در آن رسم الخطِ عربيِ ابتدايي، كلمه به شكلي نگاشته ميشد كه به چند وجه قابل خواندن بود. | # ابتدايي بودن خط: خط در ميان عربها به صورت اوليه وجود داشته و عموم مردم با فنون خط و چگونگي درستنگاري آشنا نبودند و بسياري از كلمات را به مقياس تلفظ مينوشتند. در آن رسم الخطِ عربيِ ابتدايي، كلمه به شكلي نگاشته ميشد كه به چند وجه قابل خواندن بود. | ||
# بينقطه بودن حروف: در رسمالخط اولیه، حروف نقطه نداشت؛ ميان «س و ش»، «ب، ت و «ث»، «ج، ح و خ»، «دو ذ» و... هيچ تفاوتي در نوشتن وجود نداشت و خواننده مجبور بود با دقت در معاني جمله و تركيب كلامي، تشخيص دهد كه حرف موجود، جيم است يا حاء و يا خاء. | # بينقطه بودن حروف: در رسمالخط اولیه، حروف نقطه نداشت؛ ميان «س و ش»، «ب، ت و «ث»، «ج، ح و خ»، «دو ذ» و... هيچ تفاوتي در نوشتن وجود نداشت و خواننده مجبور بود با دقت در معاني جمله و تركيب كلامي، تشخيص دهد كه حرف موجود، جيم است يا حاء و يا خاء. | ||
# نبودن علايم و حركات: كلمات قرآني بدون هيچگونه علامت، اعراب و حركتي نوشته ميشد. براي خواننده غير عرب مشكل بود تا چگونگي حركات كلمه را تشخيص دهد. | # نبودن علايم و حركات: كلمات قرآني بدون هيچگونه علامت، اعراب و حركتي نوشته ميشد. براي خواننده غير عرب مشكل بود تا چگونگي حركات كلمه را تشخيص دهد. | ||
# نبودن الف در كلمات : يـكـى ديگر از عواملى كه در رسم الخط مشكل مىآفريد، نبودن الف در رسم الخط آن روز بود. اين امر (اسقاط الف وسط كلمه ) بعدها در بسيارى از موارد منشا اختلاف قرائت گرديد مثلا نافع و ابـوعـمـرو و ابن كثير (ما يخدعون)<ref>سوره بقره، آیه۹.</ref> را (و ما يخادعون الا انفسهم ) خوانده اند به دليل آن كـه اين كلمه در صدر آيه با همين وزن و اسقاط الف نوشته شده بوده است، گمان برده اند اين كلمه هم همان گونه است <ref>الكشف عن وجوه القراات السبع , ج۱ , ص۲۲۴.</ref> درصورتى كه مقتضاى معناى آيه، بدون الف است و ... . | # نبودن الف در كلمات : يـكـى ديگر از عواملى كه در رسم الخط مشكل مىآفريد، نبودن الف در رسم الخط آن روز بود. اين امر (اسقاط الف وسط كلمه ) بعدها در بسيارى از موارد منشا اختلاف قرائت گرديد مثلا نافع و ابـوعـمـرو و ابن كثير (ما يخدعون)<ref>سوره بقره، آیه۹.</ref> را (و ما يخادعون الا انفسهم ) خوانده اند به دليل آن كـه اين كلمه در صدر آيه با همين وزن و اسقاط الف نوشته شده بوده است، گمان برده اند اين كلمه هم همان گونه است <ref>الكشف عن وجوه القراات السبع , ج۱ , ص۲۲۴.</ref> درصورتى كه مقتضاى معناى آيه، بدون الف است و ... . | ||
# لهجههاي مختلف قوم عرب و عواملی دیگر.<ref>حجتي، سيد محمّد باقر، پژوهشي در تاريخ قرآن كريم، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ نهم، ۱۳۷۵، ص۲۷۷.</ref> | # لهجههاي مختلف قوم عرب و عواملی دیگر.<ref>معرفت، محمد هادي، التمهيد، قم، مؤسسه نشر اسلامي، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج ۲، ص ۹ ـ ۶۰؛ زركشي، البرهان، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۱۰ ق، ج ۱، ص ۳۱۸. حجتي، سيد محمّد باقر، پژوهشي در تاريخ قرآن كريم، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ نهم، ۱۳۷۵، ص۲۷۷.</ref> | ||
تعداد قاريان در طي ساليان متمادي افزايش مييافت و هر قاري قرآن، راوياني داشت كه چگونگي قرائت از او فرا گرفته و به ديگران ميآموختند. مردم، قرآن را به قرائتهاي مختلفي ميخواندند. سرانجام شخصي به نام ابوبكر احمد بن موسي بن عباس بن مجاهد (۲۴۵ـ۳۲۴ هـ ق) معروف به «ابن مجاهد» كه رياست قرائت در شهر مدينه را داشت.<ref>ابن النديم، الفهرست، مصر، ۱۳۴۸ هـ ق، ص۴۷.</ref> از بين قرائت قاريان مشهوري كه استادي ومهارت ويژهاي در قرائت قرآن داشتند و با واسطههاي اندكي قرائت شان را از پيامبر خدا(ص) اخذ كرده بودند، هفت تن را برگزيده و با نوشتن كتابها به جمع و تدوين قرائت آنان پرداخت و دیگر اجازه نداد قرائتهای غیر از این هفت قرائت تدریس شود.<ref>ابن النديم، الفهرست، مصر، ۱۳۴۸ هـ ق، ص۴۷. معرفه القرا الكبار, از ذهبى , ج۱ , ص۲۱۷. مباحث في علوم القرآن , ص۲۴۷ و ۱۴۸.</ref> | تعداد قاريان در طي ساليان متمادي افزايش مييافت و هر قاري قرآن، راوياني داشت كه چگونگي قرائت از او فرا گرفته و به ديگران ميآموختند. مردم، قرآن را به قرائتهاي مختلفي ميخواندند. سرانجام شخصي به نام ابوبكر احمد بن موسي بن عباس بن مجاهد (۲۴۵ـ۳۲۴ هـ ق) معروف به «ابن مجاهد» كه رياست قرائت در شهر مدينه را داشت.<ref>ابن النديم، الفهرست، مصر، ۱۳۴۸ هـ ق، ص۴۷.</ref> از بين قرائت قاريان مشهوري كه استادي ومهارت ويژهاي در قرائت قرآن داشتند و با واسطههاي اندكي قرائت شان را از پيامبر خدا(ص) اخذ كرده بودند، هفت تن را برگزيده و با نوشتن كتابها به جمع و تدوين قرائت آنان پرداخت و دیگر اجازه نداد قرائتهای غیر از این هفت قرائت تدریس شود.<ref>ابن النديم، الفهرست، مصر، ۱۳۴۸ هـ ق، ص۴۷. معرفه القرا الكبار, از ذهبى , ج۱ , ص۲۱۷. مباحث في علوم القرآن , ص۲۴۷ و ۱۴۸.</ref> | ||
خط ۵۵: | خط ۵۴: | ||
علمای شیعه در معتبر بودن قرائتهای هفتگانه سه دیدگاه دارند: | علمای شیعه در معتبر بودن قرائتهای هفتگانه سه دیدگاه دارند: | ||
# برخی از علما | # برخی از علما قرائتهاي هفتگانه را متواتر میدانند. <ref>المنتهي، كتاب الصلوه، باب القرائه، ص۲۷۳. شناخت قرآن، سيد علي كمالي، ص۱۷۳. الذكري، كتاب الصلوه، باب الواجب الرابع. قوانين، ميرزاي قمي، ج۱، ص۳۹۰. القراءات القرآنيه به نقل از مفتاح الكرامه، ج۲، ص۲۹۰.</ref> مراد از تواتر، قرائتي است كه در زمان امامان شايع بوده و منعي نفرمودهاند و از اين كشف ميشود كه آن بزرگواران، قرائت آنان را صحيح دانستهاند.<ref>جواهر الكلام، محمد حسن نجفي (ره)، ج۹، باب القرائه، ص۲۹۲.</ref> | ||
# برخی بر این باورند که خواندن نماز و تلاوت قرآن با این قرائتها درست است،<ref>العروه الوثقي، سيدمحمد كاظم طباطبائي يزدي، كتاب الصلوه، ج۱، ص۵۰۲. تحريرالوسيله، حضرت امام خميني ـ قدس سره ـ، ج۱، باب قرائت.</ref> هر چند متواتر بودن قرائتها را قبول ندارند.<ref>خوئی، ابوالقاسم، البيان، ص۱۳۷. معرفت، محمد هادی، التمهيد في علوم القرآن، ج۲، باب عدم تواتر قراءات.</ref> | # برخی بر این باورند که خواندن نماز و تلاوت قرآن با این قرائتها درست است،<ref>العروه الوثقي، سيدمحمد كاظم طباطبائي يزدي، كتاب الصلوه، ج۱، ص۵۰۲. تحريرالوسيله، حضرت امام خميني ـ قدس سره ـ، ج۱، باب قرائت.</ref> هر چند متواتر بودن قرائتها را قبول ندارند.<ref>خوئی، ابوالقاسم، البيان، ص۱۳۷. معرفت، محمد هادی، التمهيد في علوم القرآن، ج۲، باب عدم تواتر قراءات.</ref> | ||
# برخی بر این باورند که در میان این قرائتها، قرائت متواتر وجود دارد هر چند برخی نیز متواتر نیستند.<ref>بحر الفوائد، آشتياني، ص۹۴.</ref> | # برخی بر این باورند که در میان این قرائتها، قرائت متواتر وجود دارد هر چند برخی نیز متواتر نیستند.<ref>بحر الفوائد، آشتياني، ص۹۴.</ref> | ||
در باور [[شيخ طوسي]]، علماي شيعه خواندن قرآن كريم مطابق معروفِ قرائتها را در بين مردم جايز دانسته و گفتهاند ميتوان قرآن را با هر يك از قرائتهاي هفتگانه تلاوت نمود.<ref>التبيان في تفسیر القرآن، | در باور [[شيخ طوسي]]، علماي شيعه خواندن قرآن كريم مطابق معروفِ قرائتها را در بين مردم جايز دانسته و گفتهاند ميتوان قرآن را با هر يك از قرائتهاي هفتگانه تلاوت نمود.<ref>طوسی، محمد، التبيان في تفسیر القرآن، ج۱، ص۷. فضلي، عبدالهادي، القراءات القرآنيه، ترجمه: محمد باقر حجتي، ص۹۲.</ref> طبرسي باور شیخ طوسی را اتفاق علماي مذهب دانسته است.<ref>طبرسی، فضل، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج۱، ص۲۵.</ref> برخی این اتفاقی بودن را قبول ندارند و میگویند ما با استناد به دستور اهل بیت(ع)، موظفيم قرآن را همان گونه قرائت كنيم كه مردم قرائت ميكنند و مشهورترين قرائتها در میان مردم همین قرائتهای هفتگانه میباشد.<ref>خوانساري، محمد باقر، روضات الجنات، ج۱، ص۲۶۳.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
خط ۷۹: | خط ۷۸: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |
ویرایش