پرش به محتوا

عفو و عتاب پیامبر(ص) از سوی خداوند در آیه ۴۳ سوره توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:


== شناخت آیه ==
== شناخت آیه ==
آیه ۴۳ [[سوره توبه]] خطاب به پیامبر(ص) است که وقتی منافقان برای عدم حضور در [[جنگ تبوک]] از او اجازه خواستند، پیامبر به آنها اجازه داد و خداوند در این آیه به پیامبر می‌گوید خداوند تو را ببخشد: «عَفَا اللَّهُ عَنْکَ» که جمله‌ای است دعایی و در ادامه و استفهامی توبیخی می‌فرماید چرا به آنها اجازه دادی؟ «لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ». پیامبر نباید به آنها اجازه می‌داد تا دروغگویان و راستگویان میان آنان مشخص شود.
مفسران ذیل آیه ۴۳ سوره توبه گفته‌اند گروهى از منافقان نزد پيامبر آمدند و پس از بيان عذرهاى گوناگون و حتى سوگند خوردن، اجازه خواستند كه آنها را از شركت در جنگ تبوک معذور دارد، و پيامبر به اين عده اجازه داد. خداوند در این آيه مورد بحث پيامبرش را مورد عتاب قرار می‌‏دهد و می‌گويد: که چرا به آنها اجازه دادى كه از شركت در ميدان جهاد خوددارى كنند. چرا نگذاشتى آنها كه راست مى‏گويند از آنها كه دروغ مى‏گويند شناخته شوند" و به ماهيت آنها پى برى‏<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۴۲۸.</ref>


=== متن آیه ===
=== متن آیه ===
خط ۳۸: خط ۳۸:


== معنای عتاب به پیامبر(ص) ==
== معنای عتاب به پیامبر(ص) ==
در اینکه معنای عتاب این آیه چه است و اینکه آیا رفتار پیامبر(ص) گناه یا کار خلاف یا ترک اولی یا هیچ‌کدام بوده میان مفسران اختلاف است. بیشتر مفسران این فعل پیامبر را حداکثر ترک اولی می‌دانند که این کار پیامبر نگذاشت دروغگویی و نفاق منافقان زودتر عیان شود. که اگر اجازه برای عدم شرکت در جنگ را نمی‌داد، آنان زودتر رسوا می‌شدند.  
در اینکه معنای عتاب این آیه چه است و اینکه آیا رفتار پیامبر(ص) گناه یا کار خلاف یا ترک اولی یا هیچ‌کدام بوده میان مفسران اختلاف است. بیشتر مفسران این فعل پیامبر را حداکثر ترک اولی می‌دانند که این کار پیامبر نگذاشت دروغگویی و نفاق منافقان زودتر عیان شود. که اگر اجازه برای عدم شرکت در جنگ را نمی‌داد، آنان زودتر رسوا می‌شدند.<ref>تفسير نمونه، ج۷، ص۴۲۸.</ref>


برخی از این آیه بنفع صدور گناه از پیامبر(ص) استدلال کرده‌اند و گفته‌اند که از معنای بخشش خداوند برمی‌آید که پیامبر گناه صغیره‌ای انجام داده است که خداوند اینگونه در آیه می‌گوید خدا تو را ببخشد.<ref>زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۲، ص: ۲۷۴</ref> اما مفسران پاسخ داده‌اند که از سیاق آیه چنین چیزی در نمی‌آید و غرض چیز دیگری است. درست است که خطاب به پیامبر است اما عتاب جدی نیست و آنچه که مهم است، روشن شدن راستگویان و دروغگویان است؛ نه اینکه پیامبر مرتکب فعل حرامی شده باشد، که حرام یعنی معصیت و نافرمانی؛ بلکه حداکثر چیزی که می‌توان برداشت کرد، ترک اولی است. از این جهت که پیامبر کار نادرستی انجام نداد، بلکه کار بهتری را ترک کرد. و به تشخیص و اجتهاد خودش عمل نمود.<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص ۳۸۲؛
برخی از این آیه بنفع صدور گناه از پیامبر(ص) استدلال کرده‌اند و گفته‌اند که از معنای بخشش خداوند برمی‌آید که پیامبر گناه صغیره‌ای انجام داده است که خداوند اینگونه در آیه می‌گوید خدا تو را ببخشد.<ref>زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۲، ص: ۲۷۴</ref> اما مفسران پاسخ داده‌اند که از سیاق آیه چنین چیزی در نمی‌آید و غرض چیز دیگری است. درست است که خطاب به پیامبر است اما عتاب جدی نیست و آنچه که مهم است، روشن شدن راستگویان و دروغگویان است؛ نه اینکه پیامبر مرتکب فعل حرامی شده باشد، که حرام یعنی معصیت و نافرمانی؛ بلکه حداکثر چیزی که می‌توان برداشت کرد، ترک اولی است. از این جهت که پیامبر کار نادرستی انجام نداد، بلکه کار بهتری را ترک کرد. و به تشخیص و اجتهاد خودش عمل نمود.<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص ۳۸۲؛
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش