پرش به محتوا

قرآن بایسنغری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:
  | نسخه الکترونیکی  =
  | نسخه الکترونیکی  =
}}
}}
'''قرآن بایسنغری'''، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محقق کتابت شده است.
'''قرآن بایسنغری'''، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محَقَّق کتابت شده است. قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است. این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.
 
محققان درباره خوشنویس این اثر اختلاف دارند. برخی گفته اند خود بایسنغر میرزا که استاد خط بوده آن را کتابت کرده  و برخی نیز گفته اند این اثر توسط توسط عمر اقطع خوشنویسی شده است و چون در کتابخانه هنری تیموریان انجام شده، به نام حامی آن یعنی بایسنغر میرزا مشهور گردیده است.
 
قرآن نفیس بایسنغر برای نخستین‌بار در ابعاد ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر توسط آستان قدس رضوی به چاپ رسید.


== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
خط ۴۶: خط ۵۰:
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی ۱۴۴ صفحه، در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. از این تعداد، ۸ سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به‌شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن ۱۰۵ و در ۱۸۷ سانتی‌متر است. ساختن کاغذی با چنین اندازه‌ها یقیناً مهارت و چیره‌دستی هنرمندان کاغذساز سده نهم هجری را نشانگر است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی ۱۴۴ صفحه، در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. از این تعداد، ۸ سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به‌شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن ۱۰۵ و در ۱۸۷ سانتی‌متر است. ساختن کاغذی با چنین اندازه‌ها یقیناً مهارت و چیره‌دستی هنرمندان کاغذساز سده نهم هجری را نشانگر است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>


قرآن بایسنغری اهمیتش در این است که به زیباترین خط محقق نوشته شده است. این قرآن بهترین نشانه تأثیر فرهنگ و تمدن اسلامی ایران بر مهاجمان مغولی و تیموری بوده که چطور اینها را به خدمت اسلام درآورده و از آن غارتگران، هنرمندان بزرگ ساخته است. قرآن بایسنقری بزرگترین قرآن کتابت شده در طول تاریخ تمدن اسلامی است که در قرن نهم به سفارش شاهرخ شاه تیموری توسط بایسنقر میرزا کتابت شده است.<ref>«[https://defapress.ir/fa/news/213119/رونمایی-کتاب-برگ‌های-قرآن-بایسنقری-در-موزه-ملک رونمایی کتاب برگ‌های قرآن بایسنقری در موزه ملک]»، خبرگزاری دفاع مقدس، انتشار: ۲۵ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.<ref>«[https://library.razavi.ir/quran/fa/40519/رونمایی-از-قرآن-بایسنغر-در-بیست-و-چهارمین-نمایشگاه-قرآن-تهران رونمایی از قرآن بایسنغر در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن تهران]»، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسنادآستان قدس رضوی، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C--%C2%C2%AB%C3%99%C2%82%C3%98%C2%B1%C3%98%C2%A2%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A8%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%B3%C3%99%C2%86%C3%98%C2%BA%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C2%C2%BB-%C3%98%C2%AF%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C3%9A%C2%86%C3%99%C2%87%C3%A2%C2%80%C2%8C%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A8%C3%99%C2%87-%C3%98%C2%B4%C3%99%C2%86%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%AE%C3%98%C2%AA-%C3%99%C2%85%C3%99%C2%82%C3%98%C2%B7%C3%98%C2%B9%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B2-%C3%98%C2%AA%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%AE%C3%98%C2%8C-%C3%99%C2%81%C3%98%C2%B1%C3%99%C2%87%C3%99%C2%86%C3%9A%C2%AF-%C3%99%C2%88-%C3%98%C2%AA%C3%99%C2%85%C3%98%C2%AF%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%B1%C3%98%C2%A7%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B3%C3%99%C2%84%C3%98%C2%A7%C3%99%C2%85%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B3%C3%98%C2%AA حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref> قرآن بایسنغری اهمیتش در این است که به زیباترین خط محقق نوشته شده است. این قرآن بهترین نشانه تأثیر فرهنگ و تمدن اسلامی ایران بر مهاجمان مغولی و تیموری بوده که چطور اینها را به خدمت اسلام درآورده و از آن غارتگران، هنرمندان بزرگ ساخته است. قرآن بایسنقری بزرگترین قرآن کتابت شده در طول تاریخ تمدن اسلامی است که در قرن نهم به سفارش شاهرخ شاه تیموری توسط بایسنقر میرزا کتابت شده است.<ref>«[https://defapress.ir/fa/news/213119/رونمایی-کتاب-برگ‌های-قرآن-بایسنقری-در-موزه-ملک رونمایی کتاب برگ‌های قرآن بایسنقری در موزه ملک]»، خبرگزاری دفاع مقدس، انتشار: ۲۵ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.<ref>«[https://library.razavi.ir/quran/fa/40519/رونمایی-از-قرآن-بایسنغر-در-بیست-و-چهارمین-نمایشگاه-قرآن-تهران رونمایی از قرآن بایسنغر در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن تهران]»، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسنادآستان قدس رضوی، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
 
قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C--%C2%C2%AB%C3%99%C2%82%C3%98%C2%B1%C3%98%C2%A2%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A8%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%B3%C3%99%C2%86%C3%98%C2%BA%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C2%C2%BB-%C3%98%C2%AF%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C3%9A%C2%86%C3%99%C2%87%C3%A2%C2%80%C2%8C%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A8%C3%99%C2%87-%C3%98%C2%B4%C3%99%C2%86%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%AE%C3%98%C2%AA-%C3%99%C2%85%C3%99%C2%82%C3%98%C2%B7%C3%98%C2%B9%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B2-%C3%98%C2%AA%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B1%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%AE%C3%98%C2%8C-%C3%99%C2%81%C3%98%C2%B1%C3%99%C2%87%C3%99%C2%86%C3%9A%C2%AF-%C3%99%C2%88-%C3%98%C2%AA%C3%99%C2%85%C3%98%C2%AF%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A7%C3%9B%C2%8C%C3%98%C2%B1%C3%98%C2%A7%C3%99%C2%86-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B3%C3%99%C2%84%C3%98%C2%A7%C3%99%C2%85%C3%9B%C2%8C-%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B3%C3%98%C2%AA حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref>  
 
این قرآن مشهور به بایسنغری در صفحات بسیار بزرگی در اندازه‌های ۲۷۰ در ۱۴۴ سانتی‌متر بوده و یکی از اعجاب‌ها درباره این اثر، چگونگی تولید کاغذی با این ابعاد در قرن هشتم و نهم هجری بوده است. اوراق این کتاب دو سطر دو سطر جدا شده است؛ مثلاً در موزه «متروپولیتن» دو قطعه دو سطری از این قرآن وجود دارد. بیشترین اوراق بازمانده از این شاهکار هنری در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که چند برگی از این اثر در موزه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد، اما بیشتر صفحات آن که بیش از ۱۵۰ صفحه کامل بوده و امتیاز فوق‌العاده‌ای برای کتابخانه آستان قدس محسوب می‌شود در مخزن منابع و نسخ خطی نگهداری می‌شود.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/حسینی--%C2«Ù‚رآن-بایسنغری%C2»-دریچه‌ای-به-شناخت-مقطعی-از-تاریخ،-فرهنگ-و-تمدن-ایران-اسلامی-است حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref>


=== سرگذشت نسخه‌های بایسنغری ===
=== سرگذشت نسخه‌های بایسنغری ===
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۸

ویرایش