پرش به محتوا

اصول دین: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}توحید، نبوت و معاد از اصول دین شناخته می‌شوند.
{{پاسخ}}توحید، نبوت و معاد از اصول دین شناخته می‌شوند.


== مصادیق اصول دین ==
== جایگاه ==
اصول‌ اعتقادی‌ اسلام‌ یعنی‌ ایمان‌ و اعتقاد به‌ توحید، نبوت‌ و معاد. این‌ ۳ اصل‌ در واقع‌ شالودۀ دیانت‌ اسلام‌ را تشكیل‌ می‌دهند، به‌ گونه‌ای‌ كه‌ كلیۀ گزاره‌های‌ خبری‌ و انشایی‌ كه در این‌ آیین‌ آمده‌، معنابخشی‌ خود را وامدار یكی‌ از این‌ اصلها یا هر سۀ آنهاست‌. بدین‌قرار، همۀ افرادی‌ كه‌ به دین‌ اسلام‌ گرویده‌اند، با آنكه‌ اختلاف‌ نظرهای‌ بسیار چشم‌گیر و گاه‌ كاملاً متعارضی‌ دربارۀ جزئیات‌ و تفسیر این‌ باورها دارند، اما همگی‌ به‌ این‌ اصلها معتقد و پای‌ بندند و تردیدی‌ در این‌ ندارند كه‌: ۱. خداوند تعالی‌ آفرینندۀ جهان‌ بوده‌ و هست‌ و در ذات‌، صفات‌ و افعال‌ یگانه‌ است‌ و هیچ‌ كس‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ همكار و انباز او نیست‌؛ ۲. حضرت‌ محمد (ص‌) پیام‌ آور و فرستادۀ خداست‌ و به دنبال‌ زنجیره‌ای‌ از پیامبران‌ و به‌ عنوان‌ واپسین‌ آنها از سوی‌ خداوند برگزیده‌ شده‌ است‌. قرآن‌ كریم‌ مجموعه‌ای‌ از گفتارهای‌ خداوند است‌ كه‌ به‌ او وحی‌ گردیده‌ است‌؛ ۳. معاد یا روز قیامت‌ بی‌ شك‌ رخ‌ خواهد داد و در پیشگاه‌ محكمۀ الهی‌ به‌ خوب‌ و بد كردارها و انگاشته‌های‌ مردم‌ رسیدگی‌ خواهد شد و سرانجام‌، نیكان‌ به‌ بهشت‌، و بدكاران‌ به دوزخ‌ خواهند رفت‌.<ref>جمعی از نویسندگان، «اسلام»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref>
اصول‌ اعتقادی‌ اسلام‌ یعنی‌ ایمان‌ و اعتقاد به‌ توحید، نبوت‌ و معاد. این‌ ۳ اصل‌ در واقع‌ شالودۀ دیانت‌ اسلام‌ را تشكیل‌ می‌دهند، به‌ گونه‌ای‌ كه‌ كلیۀ گزاره‌های‌ خبری‌ و انشایی‌ كه در این‌ آیین‌ آمده‌، معنابخشی‌ خود را وامدار یكی‌ از این‌ اصلها یا هر سۀ آنهاست‌. بدین‌قرار، همۀ افرادی‌ كه‌ به دین‌ اسلام‌ گرویده‌اند، با آنكه‌ اختلاف‌ نظرهای‌ بسیار چشم‌گیر و گاه‌ كاملاً متعارضی‌ دربارۀ جزئیات‌ و تفسیر این‌ باورها دارند، اما همگی‌ به‌ این‌ اصلها معتقد و پای‌ بندند و تردیدی‌ در این‌ ندارند.<ref>جمعی از نویسندگان، «اسلام»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref>


آن به سه يا پنج اصل اعتقادى اختصاص دارد كه عبارتند از: توحيد ،عدل ، نبوت ، امامت و معاد. البته ، غالباً: از سه اصل: توحيد ، نبوت و معاد به عنوان اصول دين ، و از دو اصل عدل و امامت به عنوان اصول مذهب (مذهب شيعه اماميه) ياد مى شود.
آن به سه يا پنج اصل اعتقادى اختصاص دارد كه عبارتند از: توحيد ،عدل ، نبوت ، امامت و معاد. البته ، غالباً: از سه اصل: توحيد ، نبوت و معاد به عنوان اصول دين ، و از دو اصل عدل و امامت به عنوان اصول مذهب (مذهب شيعه اماميه) ياد مى شود.
خط ۱۳: خط ۱۳:
اعتقاداتى كه هر مسلمانى بايد آنها را بداند و به آنها اعتقاد جزئى داشته باشد دو گونه اند: برخى اصول دين اند مانند توحيد ، نبوت خاصه و معاد جسمانى ، و برخى اصول مذهب اند مانند اعتقاد به عدل و اعتقاد به امامت امامان معصوم (عليهم السلام) پس از پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) عدم شناخت و اعتقاد به گونه اول انسان را از اسلام خارج مى سازد ، و عدم شناخت و اعتقاد به گونه دوم او را از مذهب تشيع بيرون مى كند.<ref>جمعی از محققین، «اصول دین»، دانشنامه کلام اسلامی، ص۵۱.</ref>
اعتقاداتى كه هر مسلمانى بايد آنها را بداند و به آنها اعتقاد جزئى داشته باشد دو گونه اند: برخى اصول دين اند مانند توحيد ، نبوت خاصه و معاد جسمانى ، و برخى اصول مذهب اند مانند اعتقاد به عدل و اعتقاد به امامت امامان معصوم (عليهم السلام) پس از پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) عدم شناخت و اعتقاد به گونه اول انسان را از اسلام خارج مى سازد ، و عدم شناخت و اعتقاد به گونه دوم او را از مذهب تشيع بيرون مى كند.<ref>جمعی از محققین، «اصول دین»، دانشنامه کلام اسلامی، ص۵۱.</ref>


بسيارى از عالمان اسلامى بر اين باورند كه در اصول دين تقليد جايز نيست ، و يقين يا اطمينان معتبر در اصول دين بايد مبتنى بر دليل باشد (الرسائل العشر ، ص103 ; رسائل فارسى جرجانى ، ص181 ; شرح المقاصد ، ج5 ، ص221) بر اين مطلب ادعاى اجماع نيز شده است (انيس الموحدين ، ص22 ، حقائق الايمان ، ص59). گروهى ديگر كه ابوحنيفه ، سفيان ثورى ، اوزاعى ، مالك ، شافعى ، احمد بن حنبل و اهل حديث از آن جمله اند معتقدند اگر چه استدلال بر اصول اعتقادى واجب است ، و ترك آن معصيت به شمار مى رود ، ولى ايمان حاصل از تقليد پذيرفته است.
بسيارى از عالمان اسلامى بر اين باورند كه در اصول دين تقليد جايز نيست ، و يقين يا اطمينان معتبر در اصول دين بايد مبتنى بر دليل باشد بر اين مطلب ادعاى اجماع نيز شده است. گروهى ديگر كه ابوحنيفه ، سفيان ثورى ، اوزاعى ، مالك ، شافعى ، احمد بن حنبل و اهل حديث از آن جمله اند معتقدند اگر چه استدلال بر اصول اعتقادى واجب است ، و ترك آن معصيت به شمار مى رود ، ولى ايمان حاصل از تقليد پذيرفته است.<ref>جمعی از محققین، «اصول دین»، دانشنامه کلام اسلامی، ص۵۱.</ref>
== مصادیق اصول دین ==
توحید: خداوند تعالی‌ آفرینندۀ جهان‌ بوده‌ و هست‌ و در ذات‌، صفات‌ و افعال‌ یگانه‌ است‌ و هیچ‌ كس‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ همكار و انباز او نیست‌؛
 
نبوت: حضرت‌ محمد (ص‌) پیام‌ آور و فرستادۀ خداست‌ و به دنبال‌ زنجیره‌ای‌ از پیامبران‌ و به‌ عنوان‌ واپسین‌ آنها از سوی‌ خداوند برگزیده‌ شده‌ است‌. قرآن‌ كریم‌ مجموعه‌ای‌ از گفتارهای‌ خداوند است‌ كه‌ به‌ او وحی‌ گردیده‌ است‌
 
معاد: معاد یا روز قیامت‌ بی‌ شك‌ رخ‌ خواهد داد و در پیشگاه‌ محكمۀ الهی‌ به‌ خوب‌ و بد كردارها و انگاشته‌های‌ مردم‌ رسیدگی‌ خواهد شد و سرانجام‌، نیكان‌ به‌ بهشت‌، و بدكاران‌ به دوزخ‌ خواهند رفت‌.<ref>جمعی از نویسندگان، «اسلام»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۵٬۹۱۴

ویرایش