سوره روم: تفاوت میان نسخه‌ها

سوره روم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۳

۲٬۸۷۲ بایت حذف‌شده ، ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۳

←‏تیتر

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۶٬۱۰۵

ویرایش

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 == معرفی ==
-سوره روم این سوره در «مکه» نازل شده و دارای ۶۰ آیه است‏. نمونه. ص۳۵۳. این سوره جزء ۲۹ سوره‌ای است که با «حروف مقطعه» آغاز می‌شود. ص۳۶۰.
+روم، سی‌امین سورهٔ ''قرآن'' کریم به ترتیب مصحف، و هشتادوچهارمین سوره در ترتیب نزول، پس از سورهٔ انشقاق (۸۴)، و پیش از سورهٔ عنکبوت (۲۹). این سوره ۶۰ آیه، ۸۱۹ کلمه و ۵۳۴‘ ۳ حرف دارد و از سوره‌های مثانی و مکّی است و برخی، آیهٔ ۱۷ آن را مدنی دانسته‌اند. سورهٔ روم با حروف مقطعه آغاز می‌شود و وجه نام‌گذاری آن، آیهٔ دوم و بیان شکست رومیان از ایرانیان، و سپس خبر پیروزی رومیان بر ایرانیان در چند سال بعد است. آیه‌هایی از سورهٔ روم مانند فطرت، ازدواج، سفر و تسبیح، جزو آیه‌های مشهور و نام‌دارند. کتاب ''سورهٔ روم'' از علی شریعتی، اثری است که به‌صورت تک‌نگاشت به شرحی از این سوره پرداخته است.<ref>مطیع، مهدی و فاطمه شرکت، «روم، سوره»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ذیل مدخل.</ref>
-'''روم،''' سی‌امین سورهٔ ''قرآن'' کریم به ترتیب مصحف، و هشتادوچهارمین سوره در ترتیب نزول، پس از سورهٔ انشقاق (۸۴)، و پیش از سورهٔ عنکبوت (۲۹). این سوره ۶۰ آیه، ۸۱۹ کلمه و ۵۳۴‘ ۳ حرف دارد و از سوره‌های مثانی و مکّی است (ابن‌ندیم، ۲۸؛ سیوطی، ۶/ ۴۷۸؛ ملا حویش، ۴/ ۴۳۵؛ رامیار، ۵۸۵) و برخی، آیهٔ ۱۷ آن را مدنی دانسته‌اند (زمخشری، ۳/ ۴۶۶؛ طبرسی، ۸/ ۴۵۹). سورهٔ روم با حروف مقطعه آغاز می‌شود و وجه نام‌گذاری آن، آیهٔ دوم و بیان شکست رومیان از ایرانیان، و سپس خبر پیروزی رومیان بر ایرانیان در چند سال بعد است. آیه‌هایی از سورهٔ روم مانند فطرت، ازدواج، سفر و تسبیح، جزو آیه‌های مشهور و نام‌دارند. کتاب ''سورهٔ روم'' از علی شریعتی، اثری است که به‌صورت تک‌نگاشت به شرحی از این سوره پرداخته است.<ref>مطیع، مهدی و فاطمه شرکت، «روم، سوره»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ذیل مدخل.</ref>
+از نظر برخی مفسران، غرض سوره روم تأکید بر سنّتِ تغییرناپذیر الهی در نصرت اهل ایمان و یاری رساندن به آنها در گذشته، حال و آینده و نیز توجه دادن به موضوع قیامت است. در سوره روم (آیات ۱–۷) به شکست روم از ایران اشاره شده و اخباری از پیروزی رومیان بر ایرانیان در نبرد دیگری در چند سال بعد داده شده است. از نظر برخی عالمان، آیات مذکور در زمره اَخبار غیبی اند که با موضوع اعجاز قرآن مرتبط اند. شماری از مفسران در توضیح این آیات آورده‌اند که پس از غلبه دولت فارس بر روم، مشرکان قریش از این پیروزی شاد شدند، زیرا مردم فارس را اهل کتاب نمی‌دانستند، برخلاف مردم روم که پیرو دین مسیح و موحد بودند. به همین دلیل قرآن خبر می‌دهد که رومیان بر مردم فارس غلبه خواهند کرد و این موجب شادمانی مؤمنان و موحدان خواهد بود.<ref>قبادی، مریم، «روم، سوره»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ذیل مدخل.</ref>
 === فضیلت تأمل در سوره روم و تلاوت آن ===
@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 === شأن نزول ===
 مفسران بزرگ همگی اتفاق دارند که آیات نخستین این سوره بدین سبب نازل شد که در آن هنگام که پیامبر ص در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگی میان ایرانیان و رومیان درگرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند. مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسی هستند و مشرک (دوگانه‌پرست) اما رومیان مسیحیند و اهل کتاب، همانگونه که «ایرانیان» بر «رومیان» غلبه کردند پیروزی نهایی از آن شرک است و طومار اسلام به زودی پیچیده خواهد شد و ما پیروز می‌شویم. ص۳۵۹. گرچه اینگونه نتیجه‌گیریها پایه و مایه‌ای نداشت اما در آن جو و محیط برای تبلیغ در میان مردم جاهل خالی از تأثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان گران آمد. آیات فوق نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند اما چیزی نمی‌گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتی حدود زمان این پیشگویی را نیز بیان داشت و گفت این امر فقط در طول چند سال به وقوع می‌پیوندد!.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۶، ص ۳۵۹ و ۳۶۰.</ref>
-== تیتر ==
-از نظر برخی مفسران، غرض سوره روم تأکید بر سنّتِ تغییرناپذیر الهی در نصرت اهل ایمان و یاری رساندن به آنها در گذشته، حال و آینده و نیز توجه دادن به موضوع قیامت است. در سوره روم (آیات ۱–۷) به شکست روم از ایران اشاره شده و اخباری از پیروزی رومیان بر ایرانیان در نبرد دیگری در چند سال بعد داده شده است. از نظر برخی عالمان، آیات مذکور در زمره اَخبار غیبی اند که با موضوع اعجاز قرآن مرتبط اند.
-شماری از مفسران در توضیح این آیات آورده‌اند که پس از غلبه دولت فارس بر روم، مشرکان قریش از این پیروزی شاد شدند، زیرا مردم فارس را اهل کتاب نمی‌دانستند، برخلاف مردم روم که پیرو دین مسیح و موحد بودند. به همین دلیل قرآن خبر می‌دهد که رومیان بر مردم فارس غلبه خواهند کرد و این موجب شادمانی مؤمنان و موحدان خواهد بود.
-شماری از مفسران تسبیح را در آیه ۱۷، به ویژه با درنظرداشتن آیه بعدی آن، به نمازهای پنج‌گانه روزانه واجب در اسلام تفسیر کرده‌اند.
-درحالی که از دیدگاه بعضی دیگر مقصود، مطلقِ تسبیح و تحمید است نه نمازهای پنج‌گانه.
-بخش دیگری از آیات این سوره (آیات ۱۹–۲۵) با نظمی خاص و با تعبیر «مِن آیاته» آمده‌اند و بر نشانه‌های عظمت خدا در آسمان و زمین و در وجود انسانها تأکید می‌کنند. موضوعاتی نظیر بیرون آوردن زنده از مرده و برعکس، آفرینش انسان از خاک، نظامِ زوجیت، آفرینش آسمان و زمین، اختلاف زبانها، خواب در شب و رعدوبرق از مواردی اند که برای استدلال بر وحدانیت خدا در تدبیر امور از آنها استفاده شده است و چون بسیاری از مردم، به سبب نادانی و ستم، از قبول معاد سر باز می‌زنند، برای اثبات آن به صفات فعل خدا استناد شده است.<ref>قبادی، مریم، «روم، سوره»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ذیل مدخل.</ref>
 == محتوا ==
@@ خط ۵۶: / خط ۴۵: @@
 == عاقبت بدکاران و سرنوشت مجرمان در قیامت ==
-در آیاتی از این سوره به قیامت و سرنوشت مشرکان و کسانی که آیات خدا را انکار می‌کردند، اشاره شده است که در آن روز مجرمان و گنهکاران مأیوس خواهند شد و معبودان آنها نمی‌تواند شفاعتشان کنند. اما کسانی که ایمان آوردند و عمل انجام دادند وارد بهشت می‌شوند.<ref>سوره روم، آیات ۱۰ تا ۱۶.</ref>
+در آیاتی از این سوره به قیامت و سرنوشت مشرکان و کسانی که آیات خدا را انکار می‌کردند، اشاره شده است که در آن روز مجرمان و گنهکاران مأیوس خواهند شد و معبودان آنها نمی‌تواند شفاعتشان کنند. اما کسانی که ایمان آوردند و عمل انجام دادند وارد بهشت می‌شوند.<ref>سوره روم، آیات ۱۰ تا ۱۶.</ref> و روزی که قیامت شود مجرمان قسم می‌خورند که جز ساعتی را (در قبر یا دنیا) درنگ نکردند. و کسانی که خداوند به ایشان علم و ایمان داده است در مقابل اینان هستند. و در آن روز پشیمانی و عذر کسانی که ظلم کردند سودی ندارد.<ref>سوره روم، آیه ۵۵ و ۵۶ و ۵۷.</ref>
-و روزی که قیامت شود مجرمان قسم می‌خورند که جز ساعتی را (در قبر یا دنیا) درنگ نکردند. و کسانی که خداوند به ایشان علم و ایمان داده است در مقابل اینان هستند. و در آن روز پشیمانی و عذر کسانی که ظلم کردند سودی ندارد.<ref>سوره روم، آیه ۵۵ و ۵۶ و ۵۷.</ref>
 == نشانه‌های خداوند ==
-در آیاتی از [[سوره روم]] تصریح به نشانه‌های خداوند دارد: اینکه انسان را از خاک آفرید. اینکه برای انسان جفت و همسر آفرید تا در کنار یکدیگر به آرامش برسند و بین آنها مودت و رحمت قرار داد. و از دیگر نشانه‌های خداوند خلقت زمین و آسمان‌ها و اختلاف زبان و گوناگونی رنگ‌های انسان است. و نیز خواب انسان در شب و روز و برخاستنش برای طلب روزی. و نیز بیم و امید بودن رعد و برق و فروفرستادن آب از آسمان و زنده کردن زمین مرده و برپا بودن زمین و آسمان.<ref>سوره روم، آیات ۲۰ تا ۲۷.</ref>
+بخش دیگری از آیات این سوره (آیات ۱۹–۲۵) با نظمی خاص و با تعبیر «مِن آیاته» آمده‌اند و بر نشانه‌های عظمت خدا در آسمان و زمین و در وجود انسانها تأکید می‌کنند. موضوعاتی نظیر بیرون آوردن زنده از مرده و برعکس، آفرینش انسان از خاک، نظامِ زوجیت، آفرینش آسمان و زمین، اختلاف زبانها، خواب در شب و رعدوبرق از مواردی اند که برای استدلال بر وحدانیت خدا در تدبیر امور از آنها استفاده شده است و چون بسیاری از مردم، به سبب نادانی و ستم، از قبول معاد سر باز می‌زنند، برای اثبات آن به صفات فعل خدا استناد شده است.<ref>قبادی، مریم، «روم، سوره»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ذیل مدخل.</ref>{{جعبه نقل قول
-در آیه ۴۶ دوباره به موضوع نشانه‌های خداوند می‌پردازد و فرستادن بادها که مژده‌دهنده باران هستند و کشتی‌ها را حرکت می‌دهد را از نشانه‌های خداوند برمی‌شمرد.
-{{جعبه نقل قول
 | اندازه قلم = کوچک
 | نقل قول = آیا نمی‌بینند که خدا روزی هر کس را که بخواهد فراوان می‌کند یا او را تنگ روزی می‌سازد؟ در این عبرت‌هایی است برای مردمی که ایمان می‌آورند.
 | عنوان = آیه ۳۷ سوره روم
 }}
-== شرک و توحید فطری ==
-آیه ۲۹ سوره روم به این موضوع اشاره دارد که [[مشرکان]] که خداوند از آنان به کسانی که ظلم کرده‌اند نام می‌برد، افرادی هستند که بی هیچ دانشی از هوا و هوس خود پیروی نمودند.<ref>سوره روم، آیات ۲۸ تا ۳۶.</ref> خداوند در آیات میانی سوره روم امر به نماز می‌کند و می‌گوید از مشرکان نباشید. مشرکانی که گروه گروه و دسته دسته می‌شوند. در ادامه این آیات، از این سخن می‌کند که اگر به مردم مصایبی رسد که البته از جانب خود آنان است، مأیوس می‌شوند و اگر رحمتی بر آنان نازل کنیم شادمان می‌شوند. و گاه اگر سختی‌ای بر آنان بیاید روی به خداوند می‌آورند و اگر برطرف شود دوباره شرک می‌ورزند.
-در آیه ۴۰ دوباره به موضوع [[شرک]] اشاره می‌کند که خدا شما را می‌آفریند و روزی می‌دهد و می‌می‌راند و دوباره زنده می‌کند، آیا معبودان شما توانایی چنین کاری را دارند؟ و خداوند منزه است از اینکه برای او شریک قائل شوید.
 == دوستی و مهربانی بین همسران ==
 {{نوشتار اصلی|دوستی و مهربانی بین همسران در آیه ۲۱ سوره روم}}
 [[پرونده:روم. شریعتی.jpg|بندانگشتی| تفسیر سوره روم از علی شریعتی|299x299پیکسل]]
-== موضوعات متفرقه ==
+== آیات مهم ==
 در سوره روم به چند موضوع مختلف در حد یکی دو آیه پرداخته شده است.
@@ خط ۸۸: / خط ۶۶: @@
 '''امر به تسبیح خداوند'''
-در آیه ۱۷ و ۱۸ سوره روم آمده است که هنگام صبح، ظهر، عصر و شب خداوند را [[تسبیح]] گویید که شاید اشاره به اوقات نماز باشد.
+شماری از مفسران تسبیح را در آیه ۱۷، به ویژه با درنظرداشتن آیه بعدی آن، به نمازهای پنج‌گانه روزانه واجب در اسلام تفسیر کرده‌اند. درحالی که از دیدگاه بعضی دیگر مقصود، مطلقِ تسبیح و تحمید است نه نمازهای پنج‌گانه.<ref>قبادی، مریم، «روم، سوره»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ذیل مدخل.</ref>
 '''انفاق'''
@@ خط ۱۱۲: / خط ۹۰: @@
 * تفسیر سوره روم، محمدتقی مدرسی، تحقیق و تنظیم: فرج‌الله میرعرب، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ۱۳۹۵ش.
 * پیام امید به روشنفکر مسئول (تفسیر سوره روم)، علی شریعتی.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}