شأن نزول آیه «إنا فتحنا لک فتحا مبينا»: تفاوت میان نسخه‌ها

این سوره پس از ماجرای حدیبیّه در سال ۶ هجرت نازل شده است. پیامبر(ص) در سال ۶ هجرت تصمیم گرفت که به اتفاق [[مهاجر|مهاجرین]] و [[انصار]] و سایر مسلمانان به عنوان مراسم «عمره» به سوی مکه حرکت کند. و قبلاً به مسلمانان اطلاع داده بود که من در خواب دیدم همراه یارانم وارد [[مسجدالحرام]] شدیم و مشغول مناسک حج عمره هستیم. مسلمانان در ذی‌الحلیفه نزدیک مدینه احرام بستند و با تعداد زیادی شتر برای قربانی حرکت کردند. وضع حرکت پیامبر(ص) به خوبی نشان می‌داد که هدفی جز انجام این عبادت بزرگ ندارند. تا اینکه پیامبر(ص) و یارانش وارد سرزمین حدیبیه شدند.<ref>. حدیبیه قریه‌ای در نزدیکی مکه بود که حدود ۲۰ کیلومتر تا مکه فاصله داشت.</ref>

۳. مراد از «فتح» فتح و پیروزی معنوی بر دشمنان از نظر مستدل بودن منطق اسلام در مقابل کفر است.<ref>ابن‏ جزى، محمد بن احمد، التسهيل لعلوم التنزيل، بیروت، شركة دار الأرقم بن أبي الأرقم، چاپ اول، 1416 ه.ق، ج2، ص286.</ref>

علامه طباطبایی و برخی از مفسران در نقد این سه نگرش می‌نویسند فتح مکه دو سال بعد از نزول این آیه است و "فتحنا" به صورت فعل ماضى هم نشان مى‌‏دهد اين پیروزی به هنگام نزول آيات تحقق يافته بود. در روايات هم " صلح حديبيه" به عنوان" فتح مبين" معرفى شده است‏.<ref>طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1374ه.ش،ج18،ص380. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۷، ج۲۲، ص16. </ref> روایتی هم که می‌گوید مراد فتح مکه است به این معناست که صلح حدیبیه زمینه‌ساز فتح خیبر و مکه بوده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۷، ج۲۲، ص16. </ref>

۴. بهترین تفسیر با توجه به محتوای آیات این سوره، صلح حدیبیه است و مراد از این فتح فتحی است که خدا در پرتو صلح حدیبیه نصیب رسول خدا(ص) و مسلمانان کرد. در پرتو همین صلح حدیبیه خیلی از مشرکان در بین دو سال «صلح حدیبیه و فتح مکه»<ref>. بین صلح حدیبیه و فتح مکه دو سال فاصله است.</ref> ایمان آوردند. یک سال بعد از صلح حدیبیه، خیبر و اطرافش توسط مسلمانان فتح شد و دامنهٔ شوکت و گسترش اسلام بیشتر شد و آوازه‌شان منتشر شد. آن‌گاه در سال هشتم رسول خدا(ص) برای فتح مکه حرکت کرد، در حالی که به جای هزار و چهارصد نفر در صلح حدیبیه، ده یا دوازده هزار نفر لشکر داشت.<ref>طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1374ه.ش،ج18،ص380.</ref>