پرش به محتوا

سوره واقعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
'''سوره واقعه'''، از [[سوره‌های مکی]] و پنجاه و ششمین سوره قرآن است و نود و شش آیه دارد. موضوع این سوره وصف روز قیامت و عذاب و پاداش جهنمیان و بهشتیان است و انسان‌ها را در روز رستاخیز به سه گروه تقسیم می‌کند. گروه اول اصحاب شِمال هستند که افرادی شقی و تیره‌روز را شامل می‌شود که جهنم نصیب آنان خواهد بود. گروه دوم اصحاب یمین هستند که سعادت‌مند و بهشتی هستند. گروه سوم سابقون نام دارند که از اصحاب یمین هم بالاتر، و مقربان هستند.
'''سوره واقعه'''، از [[سوره‌های مکی]] و پنجاه و ششمین سوره قرآن است و نود و شش آیه دارد. موضوع این سوره وصف روز قیامت و عذاب و پاداش جهنمیان و بهشتیان است و انسان‌ها را در روز رستاخیز به سه گروه تقسیم می‌کند. گروه اول اصحاب شِمال هستند که افرادی شقی و تیره‌روز را شامل می‌شود که جهنم نصیب آنان خواهد بود. گروه دوم اصحاب یمین هستند که سعادت‌مند و بهشتی هستند. گروه سوم سابقون نام دارند که از اصحاب یمین هم بالاتر، و مقربان هستند.


== مضمون سوره واقعه ==
== محتوا ==
سوره واقعه ذکر قیامت است و واقعه یکی از نام‌های قیامت.<ref>روض الجنان و روح الجنان فی التفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، ج۱۸، ص۲۹۴</ref> تقریباً می‌توان گفت که تمام این سوره مربوط به قیامت است.<ref>مجموعه آثار صدرا، مطهری مرتضی، ج۲۷، ص۸۵</ref>
سوره واقعه ذکر قیامت است و واقعه یکی از نام‌های قیامت.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی التفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۹۴</ref> تقریباً می‌توان گفت که تمام این سوره مربوط به قیامت است.<ref>مطهری مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ج۲۷، ص۸۵.</ref>


خلاصه از سر فصل‌های مطالب بیان شده در این سوره عبارتند از:
خلاصه از سر فصل‌های مطالب بیان شده در این سوره عبارتند از:
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''پنج''': به بیان حالت احتضار و ترسیم آن پرداخته شده که خود مقدمه رستاخیز و قیامت است و با بیان حال جان دادن انسان و اینکه جان او به حلقومش رسیده و جان می‌دهد و دیگران کاری از دست شان بر نمیاید، به عجز و ناتوانی آدمی اشاره کرده است و تکذیب روز قیامت را صرف استبعاد دانسته که کسی دلیل قانع کننده بر انکار آن ندارد.
'''پنج''': به بیان حالت احتضار و ترسیم آن پرداخته شده که خود مقدمه رستاخیز و قیامت است و با بیان حال جان دادن انسان و اینکه جان او به حلقومش رسیده و جان می‌دهد و دیگران کاری از دست شان بر نمیاید، به عجز و ناتوانی آدمی اشاره کرده است و تکذیب روز قیامت را صرف استبعاد دانسته که کسی دلیل قانع کننده بر انکار آن ندارد.


'''شش''': بعد از آنکه دلائل ربوبیت خداوند و حتمی بودن روز قیامت و… ذکر شد به پیامبر اکرم(ص) در پایان سوره دستور می‌دهد که خدایش را از شرکی که مردم می‌ورزند و تکذیبی که درباره بعث و جزا دارند منزه بدارد.<ref>طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، (ترجمه موسوی همدانی) دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج۱۹, ص۱۹۴؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۳، ص۱۹۵.</ref>
'''شش''': بعد از آنکه دلائل ربوبیت خداوند و حتمی بودن روز قیامت و… ذکر شد به پیامبر اکرم(ص) در پایان سوره دستور می‌دهد که خدایش را از شرکی که مردم می‌ورزند و تکذیبی که درباره بعث و جزا دارند منزه بدارد.<ref>طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی)دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج۱۹, ص۱۹۴؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۳، ص۱۹۵.</ref>


== مراد از سابقون ==
== مراد از سابقون ==
مفسران درباره سابقون در آیه ۱۰ سوره واقعه گفته‌اند که ایشان كسانى هستند كه نه تنها در ايمان پيشگامند، كه در اعمال خير و صفات و اخلاق انسانى نيز پيشقدم هستند. آنها اسوه و الگوی متقین هستند، و امام و پيشواى خلقند، و به همين دليل مقربان درگاه خداوند بزرگ شمرده می‌شوند.<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۳، ص۲۰۴</ref>
مفسران درباره سابقون در آیه ۱۰ سوره واقعه گفته‌اند که ایشان كسانى هستند كه نه تنها در ايمان پيشگامند، كه در اعمال خير و صفات و اخلاق انسانى نيز پيشقدم هستند. آنها اسوه و الگوی متقین هستند، و امام و پيشواى خلقند، و به همين دليل مقربان درگاه خداوند بزرگ شمرده می‌شوند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۰۴.</ref>


در قرآن آیاتی وجود دارد که «سابقون» را شرح می‌دهد: {{قرآن|وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ|ترجمه=و بعضى به فرمان خدا در كارهاى نيك پيشى گرفتند.|سوره=فاطر|آیه=۳۲}} و آیه ۱۴۸ [[سوره بقره]] و آیه ۶۱ [[سوره مؤمنون]]؛ که این آیات نشان می‌دهد سابقون کسانی هستند که خیرات و کار خوب و نیک پیشی می‌گیرند. [[علامه طباطبایی]] می‌گوید این سبقت، پیشی گرفتن به سمت رحمت و مغفرت خداوند است. طبق این نظر در آیه {{قرآن|وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ}} مراد از سابقون اول، سابقين به خيرات، و مراد از سابقون دوم سابقين به اثر خيرات يعنى مغفرت و رحمت است.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۱۹۹</ref> نظرات دیگری هم درباره معنای این آیه آمده است. از جمله اینکه سابقون در این آیه مبتدا و آیه بعد یعنی «أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ» خبر است. بعضی گفته اند سابقون دوم همان سابقون اول است. برخی هم گفته اند معنای آن این است که منظور سبقت گيرندگان به هر عمل و اعتقادى است كه خدا بدان دعوت كرده است.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۱۹۹</ref> [[شهید مطهری]] می‌گوید سابقون کسانی هستند که در همه خیرات پیشی گرفته‌اند.<ref>مجموعه آثار صدرا، مطهری مرتضی، ج۲۷، ص۹۴</ref>
در قرآن آیاتی وجود دارد که «سابقون» را شرح می‌دهد: {{قرآن|وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ|ترجمه=و بعضى به فرمان خدا در كارهاى نيك پيشى گرفتند.|سوره=فاطر|آیه=۳۲}} و آیه ۱۴۸ [[سوره بقره]] و آیه ۶۱ [[سوره مؤمنون]]؛ که این آیات نشان می‌دهد سابقون کسانی هستند که خیرات و کار خوب و نیک پیشی می‌گیرند. [[علامه طباطبایی]] می‌گوید این سبقت، پیشی گرفتن به سمت رحمت و مغفرت خداوند است. طبق این نظر در آیه {{قرآن|وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ}} مراد از سابقون اول، سابقين به خيرات، و مراد از سابقون دوم سابقين به اثر خيرات يعنى مغفرت و رحمت است.<ref>طباطبایی، تفسير الميزان، ج۱۹، ص۱۹۹.</ref> نظرات دیگری هم درباره معنای این آیه آمده است. از جمله اینکه سابقون در این آیه مبتدا و آیه بعد یعنی «أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ» خبر است. بعضی گفته اند سابقون دوم همان سابقون اول است. برخی هم گفته اند معنای آن این است که منظور سبقت گيرندگان به هر عمل و اعتقادى است كه خدا بدان دعوت كرده است.<ref>طباطبایی، تفسير الميزان، ج۱۹، ص۱۹۹.</ref> [[شهید مطهری]] می‌گوید سابقون کسانی هستند که در همه خیرات پیشی گرفته‌اند.<ref>مطهری مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ج۲۷، ص۹۴.</ref>


و اینکه قرآن [[حضرت عیسی(ع)]] را از مقربین می‌داند<ref>آیه ۴۵ سوره آل عمران</ref>، برای این است وى مانند ديگر پيامبران در انجام كارهاى نيك بر ديگران سبقت مى‌گرفت.<ref>منشور جاويد، سبحانى، شیخ جعفر، ج۵، ص۶۵۱</ref>
و اینکه قرآن [[حضرت عیسی(ع)]] را از مقربین می‌داند<ref>سوره آل عمران، آیه ۴۵.</ref>، برای این است وى مانند ديگر پيامبران در انجام كارهاى نيك بر ديگران سبقت مى‌گرفت.<ref>سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۵، ص۶۵۱.</ref>


== فضیلت تلاوت سوره واقعه ==
== فضیلت تلاوت سوره واقعه ==
[[امام صادق(ع)]] در مورد فضیلت تلاوت سوره واقعه می‌فرماید: «هرکس سوره واقعه را در هر شب جمعه (مطابق روایت دیگر در هر شب) بخواند خداوند او را دوست می‌دارد و نزد همه مردم او را محبوب می‌کند و هرگز در دنیا ناراحتی نمی‌بیند و فقر و فاقه و آفتی از آفات دنیا دامنگیرش نمی‌شود و از دوستان امیر مؤمنان علی(ع) خواهد بود.»<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، ثواب الاعمال، انتشارات ارمغان طوبی، اول، ۱۳۸۲ش، ص۲۶۷.</ref> شاید به همین جهت و دارا بودن خصوصیتی که بدان اشاره شد این سوره به سوره «غنی» نامگذاری شده یعنی ثروت و بی‌نیازی.
[[امام صادق(ع)]] در مورد فضیلت تلاوت سوره واقعه می‌فرماید: «هرکس سوره واقعه را در هر شب جمعه (مطابق روایت دیگر در هر شب) بخواند خداوند او را دوست می‌دارد و نزد همه مردم او را محبوب می‌کند و هرگز در دنیا ناراحتی نمی‌بیند و فقر و فاقه و آفتی از آفات دنیا دامنگیرش نمی‌شود و از دوستان امیر مؤمنان علی(ع) خواهد بود.»<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، ثواب الاعمال، ارمغان طوبی، اول، ۱۳۸۲ش، ص۲۶۷.</ref> شاید به همین جهت و دارا بودن خصوصیتی که بدان اشاره شد این سوره به سوره «غنی» نامگذاری شده یعنی ثروت و بی‌نیازی.


[[امام باقر(ع)]] فرموده است: «هر کسی که سوره واقعه را هر شب پیش از خواب تلاوت کند خدای گرامی و بزرگ را در حالی دیدار کند که رخسارش چون ماه شب چهارده است.»<ref>همان، ص۲۶۷.</ref>
[[امام باقر(ع)]] فرموده است: «هر کسی که سوره واقعه را هر شب پیش از خواب تلاوت کند خدای گرامی و بزرگ را در حالی دیدار کند که رخسارش چون ماه شب چهارده است.»<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، ثواب الاعمال، ص۲۶۷.</ref>


[[ابن مسعود]] از [[پیامبر(ص)]] روایت کرده است و نیز از [[امام باقر(ع)]] روایت شده است که هرکس هر شب سوره واقعه را بخواند دچار فقر و تنگدستی نشود.<ref>ترجمه تفسير جوامع الجامع، طبرسی، ج۶، ص: ۲۱۰
[[ابن مسعود]] از [[پیامبر(ص)]] روایت کرده است و نیز از [[امام باقر(ع)]] روایت شده است که هرکس هر شب سوره واقعه را بخواند دچار فقر و تنگدستی نشود.<ref>طبرسی، تفسير جوامع الجامع، ج۶، ص۲۱۰؛ تفسير مجمع البيان، طبرسی، ج۲۴، ص۱۲۸.</ref>
 
ترجمه تفسير مجمع البيان، طبرسی، ج۲۴، ص: ۱۲۸</ref>


ثواب‌های دیگری نیز در روایات برای تلاوت این سوره بیان شده ولی روشن است که هر چند خالی از فایده نیست ولی آن ثوابها و برکاتی که در روایات بیان شده برای تلاوت با فکر و تأمل و همراه با عمل است.
ثواب‌های دیگری نیز در روایات برای تلاوت این سوره بیان شده ولی روشن است که هر چند خالی از فایده نیست ولی آن ثوابها و برکاتی که در روایات بیان شده برای تلاوت با فکر و تأمل و همراه با عمل است.
خط ۶۲: خط ۶۰:


* تفسیر احسن الحدیث؛ سید علی اکبر قرشی، ج۱۰، سوره واقعه.
* تفسیر احسن الحدیث؛ سید علی اکبر قرشی، ج۱۰، سوره واقعه.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
۱۵٬۲۵۷

ویرایش