پرش به محتوا

کتب اربعه شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
تدوین کتب اربعه توسط [[محمدون ثلاث اُوَل]] گامی مهم در رفع نابسامانی‌های موجود در حیطة حدیث و زدودن تعارض از آن به‌شمار می‌رود.<ref>معارف، مجید، «تدوین حدیث»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۶، ذیل مدخل.</ref> برخی محققان و نسخه‌پژوهان بر ضرورت تصحیح انتقادی کتب اربعه تأکید کرده‌اند.<ref>انصاری، حسن، «[https://ansari.kateban.com/post/3835 ضرورت تصحیح مجدد کتب اربعه]»، بررسی‌های تاریخی، تاریخ درج مطلب: تاریخ درج مطلب: ۱۱ آذر ۱۳۹۷ش.</ref>[[پرونده:استبصار.jpg|بندانگشتی| «الاستبصار» نوشته شیخ طوسی از کتب اربعه شیعه|298x298پیکسل]]
تدوین کتب اربعه توسط [[محمدون ثلاث اُوَل]] گامی مهم در رفع نابسامانی‌های موجود در حیطة حدیث و زدودن تعارض از آن به‌شمار می‌رود.<ref>معارف، مجید، «تدوین حدیث»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۶، ذیل مدخل.</ref> برخی محققان و نسخه‌پژوهان بر ضرورت تصحیح انتقادی کتب اربعه تأکید کرده‌اند.<ref>انصاری، حسن، «[https://ansari.kateban.com/post/3835 ضرورت تصحیح مجدد کتب اربعه]»، بررسی‌های تاریخی، تاریخ درج مطلب: تاریخ درج مطلب: ۱۱ آذر ۱۳۹۷ش.</ref>[[پرونده:استبصار.jpg|بندانگشتی| «الاستبصار» نوشته شیخ طوسی از کتب اربعه شیعه|298x298پیکسل]]
== اعتبار کتب اربعه ==
== اعتبار کتب اربعه ==
حدیث پژوهان اعتقاد دارند تمامی روایات کتب اربعه صحیح نیست و نویسندگان این کتب نیز چنین عقیده‌ای نداشتند. آنان می‌خواستند حدیث را مدوّن سازند، از این رو احادیث متناقض را هم نقل کرده‌اند.<ref>صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص ۲۸۴. به نقل از: مهریزی، مهدی، حدیث پژوهی، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۰۷.</ref> گفته شده است کتب اربعه متضمّن پاره‌ای اخبار است که هیچ‌یک از عالمان دینی به آن عمل نکرده است.<ref>بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶.</ref> اصولیان، و برخی از اخباریان، ادعای تواتر کتب اربعه را نیز قبول ندارند.<ref>بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶. و ۲۱۵.</ref> در این باره، نقل عبارات سیدنعمة الله جزایری که خود، گرایش اخباریگری دارد، کافی به نظر می‌رسد. وی می‌گوید:
حدیث پژوهان اعتقاد دارند تمامی روایات کتب اربعه صحیح نیست و نویسندگان این کتب نیز چنین عقیده‌ای نداشتند. آنان می‌خواستند حدیث را مدوّن سازند، از این رو احادیث متناقض را هم نقل کرده‌اند.<ref>صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص ۲۸۴. به نقل از: مهریزی، مهدی، حدیث پژوهی، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۰۷.</ref> گفته شده است کتب اربعه متضمّن پاره‌ای اخبار است که هیچ‌یک از عالمان دینی به آن عمل نکرده است.<ref>بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶.</ref> اصولیان، و برخی از اخباریان، ادعای تواتر کتب اربعه را نیز قبول ندارند.<ref>بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶. و ۲۱۵.</ref>
ظاهراً در این‌جا حق با مجتهدان است. اما درباره این ادّعا که [احادیث] کتب اربعه متواترند: ما نمی‌توانیم در انتساب این کتب به مؤلّفان قطع پیدا کنیم، چگونه می‌توانیم در انتساب به ائمّه معصوم (علیهم السلام) جزم و اطمینان پیدا کنیم و بگوییم: این اخبار، به‌طور متواتر از آنها رسیده است؟ بله، آنچه نسبت به محمّدون ثلاثه متواتر است، اصل کتاب آنان است نه جزئیات اخبار؛ زیرا کسی که نُسخ التهذیب را تتبّع کند، می‌بیند که گاه الفاظ یک حدیث در نسخه‌های مختلف، چنان متفاوت است که باعث تفاوت معنا می‌شود. بقیه کتب اربعه نیز همین‌طورند.<ref>منبع الحیاة، ص 65- 66. به نقل از: بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶. و ۲۱۵.</ref>
 
[[سیدنعمت الله جزایری]] از اخباریان معتدل درباره اعتبار کتب اربعه می‌گوید: «ظاهراً در اینجا حق با مجتهدان است. اما درباره این ادّعا که [احادیث] کتب اربعه متواترند: ما نمی‌توانیم در انتساب این کتب به مؤلّفان قطع پیدا کنیم، چگونه می‌توانیم در انتساب به ائمّه معصوم (علیهم السلام) جزم و اطمینان پیدا کنیم و بگوییم: این اخبار، به‌طور متواتر از آنها رسیده است؟ بله، آنچه نسبت به محمّدون ثلاثه متواتر است، اصل کتاب آنان است نه جزئیات اخبار؛ زیرا کسی که نُسخ التهذیب را تتبّع کند، می‌بیند که گاه الفاظ یک حدیث در نسخه‌های مختلف، چنان متفاوت است که باعث تفاوت معنا می‌شود. بقیه کتب اربعه نیز همین‌طورند.<ref>منبع الحیاة، ص 65- 66. به نقل از: بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، ج۱، ص۲۱۶. و ۲۱۵.</ref>


مرحوم محمد حسین آل کاشف الغطاء (درگذشته ۱۳۷۳ق) می‌گوید: روایات جعلی آن اندازه با احادیث درست به هم آمیخت که می‌توان ادعا کرد حدیث جعلی بیش از روایت صحیح است. همچنین نمی‌توان بر کتب حدیث شیعه اطمینان کرد؛ زیرا در کتب اربعه که معتبرترین کتب حدیثی آنهاست صحیح و سقیم وجود دارد. چه از جهت متن و چه از ناحیه سند و چه هر دو. <ref>الأرض والتربة الحسینیة، ص 41- 43. به نقل از حدیث پژوهی، ج۱. ص۱۰۵.</ref>
مرحوم محمد حسین آل کاشف الغطاء (درگذشته ۱۳۷۳ق) می‌گوید: روایات جعلی آن اندازه با احادیث درست به هم آمیخت که می‌توان ادعا کرد حدیث جعلی بیش از روایت صحیح است. همچنین نمی‌توان بر کتب حدیث شیعه اطمینان کرد؛ زیرا در کتب اربعه که معتبرترین کتب حدیثی آنهاست صحیح و سقیم وجود دارد. چه از جهت متن و چه از ناحیه سند و چه هر دو. <ref>الأرض والتربة الحسینیة، ص 41- 43. به نقل از حدیث پژوهی، ج۱. ص۱۰۵.</ref>
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش