پرش به محتوا

توریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پاسخ}}توریه، پنهان کردن اراده واقعی از کلام، و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود.
{{پاسخ}}توریه، پنهان کردن اراده واقعی از کلام، و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود.


به فتوای برخی از [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر مفسده‌ای به همراه نداشته باشد [[جایز]] است. توریه، اگر چه دروغ نباشد، ولی ممکن است مفاسدی را به همراه داشته باشد، که در این صورت انجام دادن آن [[حرام]] است.
به فتوای برخی [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر بدون مفسده باشد، [[جایز]] است. توریه، حتی اگر دروغ نباشد، ولی ممکن است مفاسدی را به همراه داشته باشد، که در این صورت انجام دادن آن [[حرام]] است.


به فتوای برخی از فقیهان [[شیعه]]، در [[موارد جواز دروغ]]، در صورت امکان توریه کردن [[واجب]] است.
به فتوای برخی فقیهان [[شیعه]]، در [[موارد جواز دروغ]]، در صورت امکان توریه کردن [[واجب]] است.


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
خط ۱۲: خط ۱۲:


=== در اصطلاح فقه ===
=== در اصطلاح فقه ===
توریه در اصطلاح [[فقه]]، عبارت از این است که گوینده، معنایی مطابق با واقع را از سخن خود اراده کند و در عین حال، هدف او این است که مخاطب معنایی را که مقصود اوست و لفظ هم در آن ظهور دارد نفهمد، بلکه خلاف آن را از لفظ بفهمد.<ref>انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۷.</ref>
توریه در اصطلاح [[فقه]]، عبارت از این است که گوینده به گونه‌ای الفاظ را به مخاطب ارائه دهد که مخاطب مقصود او را متوجه نشود. بلکه خلاف آن را از لفظ بفهمد.<ref>انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۷.</ref> در عین حال فرد دروغی نگفته و الفاظ بر مقصود او نیز دلالت دارد.


== احکام ==
== احکام ==
خط ۱۸: خط ۱۸:


=== توریه جایز ===
=== توریه جایز ===
برخی از [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توریه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند؛ بنابراین، به نظر آنها اگر توریه به دلیل دیگری غیر از دلایل حرمتِ دروغ [[حرام]] نباشد، [[جایز]] است.<ref name=":0">انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراین اگر در توریه مفسده‌ای وجود نداشته باشد و از آن، ضرری به کسی یا به خود انسان نرسد، دلیل خاصی برای محدود کردن آن وجود ندارد.
برخی [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توریه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند و معتقدند دلايل حرمت دروغ شامل توریه نمی‌شود.<ref name=":0">انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراین اگر در توریه مفسده‌ای وجود نداشته باشد و از آن، ضرری به کسی یا به خود انسان نرسد، توریه اشکال ندارد.


=== توریه حرام ===
=== توریه حرام ===
اگر توریه مفسده خاصی را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتی در مواردی که توریه مصداق دروغ نیست، گاهی مفاسد دروغ را دربردارد و سبب افکندن مردم در خطا می‌شود و از این نظر ممکن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراین تنها دروغ نبودن برای توریه کردن کافی نیست؛ بلکه باید مفاسد دیگر نیز در آن نباشد.<ref>تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref>
اگر توریه مفسده خاصی را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتی در مواردی که توریه مصداق دروغ نیست، گاهی مفاسد دروغ را دربردارد و سببِ افکندن مردم در خطا می‌شود و از این نظر ممکن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراین تنها دروغ نبودن برای توریه کردن کافی نیست؛ بلکه باید مفاسد دیگر نیز در آن نباشد.<ref>تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref>


=== توریه واجب ===
=== توریه واجب ===
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، در برخی موارد توریه کردن را واجب دانسته‌اند. برای نمونه، هنگامی که فردی را مجبور به دروغگویی کرده باشند یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت اماکن به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0"/>
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، برخی موارد توریه را واجب دانسته‌اند. هنگامی که فردی مجبور به دروغگویی باشد یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت امکان به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0"/>


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
== مطالعه بیشتر ==
* شیخ انصاری، المکاسب، ج۲، ص۱۷ تا ۲۰، نشر المجمع الفکر الاسلامی، قم، ۱۳۷۸ش.
* دائرة المعارف تشیع، ج۵، ص۱۲۲، نشر شهید محبّی، تهران، ۱۳۷۸ش.
* ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص ۹۲، ۹۵ و ج۱۵، ص۲۰۴.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۵۰: خط ۴۵:
  | تغییر مسیر = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت = د
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۸۸۰

ویرایش