automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
مقتل الحسین خوارزمی: تفاوت میان نسخه‌ها
←نورالائمه خوارزمی
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
کتاب مقتل الحسین از کیست و چقدر اعتبار دارد؟ | کتاب مقتل الحسین از کیست و چقدر اعتبار دارد؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}مقتل الحسین، اثر موفق بن احمد خوارزمی (درگذشته ۵۶۸ق)، درباره قیام امام حسین و واقعه کربلا. | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
سیاری از اندیشمندان معاصر خوارزمی یا بعد از او که با وی و آثارش آشنایی داشته‌اند، به مقام علمی و احاطه و گستره دانش خوارزمی در علوم متعدد اعتراف کرده و از او با تعابیر مختلف، ستایش و تمجید کرده‌اند. البته این مسئله تنها اختصاص به دانشوران اهل سنت ندارد، بلکه برخی از علما و اندیشمندان شیعه نیز درباره خوارزمی به اظهار نظر پرداخته و از وی به بزرگی یاد کرده‌اند. ص۱۰۶. | سیاری از اندیشمندان معاصر خوارزمی یا بعد از او که با وی و آثارش آشنایی داشته‌اند، به مقام علمی و احاطه و گستره دانش خوارزمی در علوم متعدد اعتراف کرده و از او با تعابیر مختلف، ستایش و تمجید کرده‌اند. البته این مسئله تنها اختصاص به دانشوران اهل سنت ندارد، بلکه برخی از علما و اندیشمندان شیعه نیز درباره خوارزمی به اظهار نظر پرداخته و از وی به بزرگی یاد کرده‌اند. ص۱۰۶. | ||
علامه امینی | علامه امینی درباره وی می‌نویسد: فقیهی دانش ور، حافظی مشهور، محدثی با اسناد فراوان، خطیبی پرآوازه، چیره‌دست در لغت عرب، آگاه از سیره و تاریخ، ادیب، شاعر که دارای خطبه‌هایی است و سروده‌هایش در دفترها ثبت و تدوین شده است. ص۱۰۶. | ||
در عصر خوارزمی مذهب شایع در خراسان بزرگ و ماوراء النهر، از جمله منطقه خوارزم، مذهب حنفی بوده و خوارزمی نیز در فروع، این مذهب را اختیار کرده است. کتاب مناقب ابی حنیفه اثر خوارزمی که در فضایل ابوحنیفه نوشته شده و در آن به مدح و ثنای وی، در قالب قصیده ای طولانی پرداخته است، شاهد قوی بر مذهب اوست. با این همه، او متمایل به تشیع و علاقه‌مند به اهل بیت (علیهم السلام) بوده است.<ref>رنجبر، محسن، «معرفی و بررسی «مقتل الحسین ع ـ» خوارزمی»، تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۳ش، شماره ۴، ص۱۰۷.</ref> | |||
در عصر خوارزمی مذهب شایع در خراسان بزرگ و ماوراء النهر، از جمله منطقه خوارزم، مذهب حنفی بوده و خوارزمی نیز در فروع، این مذهب را اختیار کرده است. کتاب مناقب ابی حنیفه اثر خوارزمی که در فضایل ابوحنیفه نوشته شده و در آن به مدح و ثنای وی، در قالب قصیده ای طولانی پرداخته است، شاهد قوی بر مذهب اوست. با این همه، او متمایل به تشیع و علاقه‌مند به اهل بیت (علیهم السلام) بوده است. ص۱۰۷. | |||
== جایگاه و اعتبار == | == جایگاه و اعتبار == | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۱: | ||
خوارزمی روایت‌ها و گزارش‌هایی را که در این کتاب آورده است، تلقی به قبول کرده است. وی ظاهراً تنها در یک جا (ج ۲، ص ۴، ذیل نخستین روایت) به ضعف یک روایت، آن هم از قول دیگری، اشاره کرده است و در باقی موارد، به بررسی و نقد سند یا متن روایت‌ها، نپرداخته است. از این رو اگر چه این اثر مورد توجه و رجوع شیعه است و به آن استناد می‌شود، اما برخی از روایات آن، از دیدگاه شیعه، مجعول و غیرقابل اعتماد است. نمونه ای از این روایات چنین است: | خوارزمی روایت‌ها و گزارش‌هایی را که در این کتاب آورده است، تلقی به قبول کرده است. وی ظاهراً تنها در یک جا (ج ۲، ص ۴، ذیل نخستین روایت) به ضعف یک روایت، آن هم از قول دیگری، اشاره کرده است و در باقی موارد، به بررسی و نقد سند یا متن روایت‌ها، نپرداخته است. از این رو اگر چه این اثر مورد توجه و رجوع شیعه است و به آن استناد می‌شود، اما برخی از روایات آن، از دیدگاه شیعه، مجعول و غیرقابل اعتماد است. نمونه ای از این روایات چنین است: | ||
۱ بهترین مردم، بعد از پیامبر ( | ۱ بهترین مردم، بعد از پیامبر (ص)، ابوبکر و عمر هستند! | ||
۲ ابوبکر بر جنازه حضرت زهرا ( | ۲ ابوبکر بر جنازه حضرت زهرا (ع) نماز گزارد و او را به همراه علی و عمر و چند تن دیگر، به خاکش سپردند.<ref>رنجبر، محسن، «معرفی و بررسی «مقتل الحسین ع ـ» خوارزمی»، تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۳ش، شماره ۴، ص۱۱۱.</ref> | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۹: | ||
=== جلد اول === | === جلد اول === | ||
جلد اول: ۱ برخی از فضائل پیامبر (صلی الله علیه وآله); ۲ فضائل خدیجه دختر خویلد؛ ۳ فضائل فاطمه دختر اسد پسر هاشم پسر عبدمناف مادر امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام); ۴ نمونه ای از فضائل امیرالمؤمنین ( | جلد اول: ۱ برخی از فضائل پیامبر (صلی الله علیه وآله); ۲ فضائل خدیجه دختر خویلد؛ ۳ فضائل فاطمه دختر اسد پسر هاشم پسر عبدمناف مادر امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام); ۴ نمونه ای از فضائل امیرالمؤمنین (ع) ۵ فضائل فاطمه زهرا (علیها السلام) دختر رسول خدا (صلی الله علیه وآله); ۶ فضائل حسن و حسین (علیه السلام); ۷ فضائل مخصوص به حسین (علیه السلام); ۸ خبر دادن رسول خدا (صلی الله علیه وآله) از حسین (علیه السلام) و احوال وی؛ ۹ آنچه بین حسین (علیه السلام) و بین ولید بن عتبه و مروان بن حکم در مدینه، در زمان حیات معاویه و بعد از مرگش، روی داد؛ ۱۰ آنچه از سرگذشت حسین (علیه السلام) که در مدت اقامتش در مکه اتفاق و آنچه از نامه‌های کوفیان به دست او رسید و فرستادن مسلم به عقیل به کوفه و قتل او در این شهر؛ ۱۱ خروج حسین بن علی (علیه السلام) از مکه به سوی عراق و حوادث و اتفاقاتی که بین راه رخ داد و فرودش در سرزمین طف (بخش اول). <ref>رنجبر، محسن، «معرفی و بررسی «مقتل الحسین ع ـ» خوارزمی»، تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۳ش، شماره ۴، ص۱۱۲.</ref>ص۱۱۲. | ||
== جلد دوم == | == جلد دوم == | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۸: | ||
فصل یازدهم: خوارزمی این فصل را در دو بخش ارائه کرده است. در بخش اول، خروج امام حسین (علیه السلام) از مکه حوادث بین راه تا رسیدن حضرت به کربلا و حوادث ایام اقامت در کربلا تا صبح روز عاشورا را در قالب هفت خبر بیان می‌کند که سه گزارش آن از علی بن احمد عاصمی است و تنها دو صفحه ۴۲ صفحه این فصل را شامل می‌شود و باقی گزارش‌ها (به جز چند خبر کوتاه دیگر در رد یا تأیید روایات ابن اعثم) از ابن اعثم کوفی است. | فصل یازدهم: خوارزمی این فصل را در دو بخش ارائه کرده است. در بخش اول، خروج امام حسین (علیه السلام) از مکه حوادث بین راه تا رسیدن حضرت به کربلا و حوادث ایام اقامت در کربلا تا صبح روز عاشورا را در قالب هفت خبر بیان می‌کند که سه گزارش آن از علی بن احمد عاصمی است و تنها دو صفحه ۴۲ صفحه این فصل را شامل می‌شود و باقی گزارش‌ها (به جز چند خبر کوتاه دیگر در رد یا تأیید روایات ابن اعثم) از ابن اعثم کوفی است. | ||
در بخش دومِ فصل یازده (که ۸۹ صفحه از جلد دوم را در برمی گیرد) خوارزمی به حادثه روز عاشورا تا پایان واقعه و شهادت حضرت و اسارت اهل بیت (علیهم السلام) می‌پردازد. وی در صفحات آغازین این بخش، شش خبر درباره ثواب روزه گرفتن در روز عاشورا و مصادفت عاشورا با حوادث مهم تاریخ انبیاء (صلی الله علیه وآله) آورده است و در ادامه، برخلاف فصل‌های پیشین (که عمدتاً گزارش‌های واقعه را از ابن اعثم نقل کرده است)، اخبار متعدد و متنوعی را از راویان مختلف درباره روز عاشورا و حوادث بعد از آن می‌آورد. وی بخشی از گزارش واقعه عاشورا را از کسانی نقل می‌کند که آنان نیز از شخصی به نام ابوطالب یحیی بن حسین بن هارون که از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) است، نقل کرده‌اند، چنان‌که یحیی بن حسین نیز از راویان دیگر نقل می‌کند. ۴۷ هم چنین خوارزمی در ترتیب به میدان رفتن اصحاب امام (علیه السلام) و بنی هاشم و رجزهای شان و چگونگی پیکار و در نهایت، شهادت شان، ۴۸ حوادث بعد از روز عاشورا و اسارت اهلبیت (علیهم السلام) و بردن آنان به کوفه و شام و در نهایت، بازگرداندن آنان به مدینه، از روایات ابن اعثم متأثر شده، با این همه، او عمده گزارش روز واقعه را از ابومخنف آورده است | در بخش دومِ فصل یازده (که ۸۹ صفحه از جلد دوم را در برمی گیرد) خوارزمی به حادثه روز عاشورا تا پایان واقعه و شهادت حضرت و اسارت اهل بیت (علیهم السلام) می‌پردازد. وی در صفحات آغازین این بخش، شش خبر درباره ثواب روزه گرفتن در روز عاشورا و مصادفت عاشورا با حوادث مهم تاریخ انبیاء (صلی الله علیه وآله) آورده است و در ادامه، برخلاف فصل‌های پیشین (که عمدتاً گزارش‌های واقعه را از ابن اعثم نقل کرده است)، اخبار متعدد و متنوعی را از راویان مختلف درباره روز عاشورا و حوادث بعد از آن می‌آورد. وی بخشی از گزارش واقعه عاشورا را از کسانی نقل می‌کند که آنان نیز از شخصی به نام ابوطالب یحیی بن حسین بن هارون که از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) است، نقل کرده‌اند، چنان‌که یحیی بن حسین نیز از راویان دیگر نقل می‌کند. ۴۷ هم چنین خوارزمی در ترتیب به میدان رفتن اصحاب امام (علیه السلام) و بنی هاشم و رجزهای شان و چگونگی پیکار و در نهایت، شهادت شان، ۴۸ حوادث بعد از روز عاشورا و اسارت اهلبیت (علیهم السلام) و بردن آنان به کوفه و شام و در نهایت، بازگرداندن آنان به مدینه، از روایات ابن اعثم متأثر شده، با این همه، او عمده گزارش روز واقعه را از ابومخنف آورده است.<ref>رنجبر، محسن، «معرفی و بررسی «مقتل الحسین ع ـ» خوارزمی»، تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۳ش، شماره ۴، ص۱۱۳.</ref> | ||
== نورالائمه خوارزمی == | == نورالائمه خوارزمی == | ||