پرش به محتوا

غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها

۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۰
ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۶: خط ۶:


== شاخصه‌های غیبت ==
== شاخصه‌های غیبت ==
[[شهید ثانی]]، فقیه [[شیعه]] قرن دهم قمری و [[امام خمینی]]، مرجع تقلید شیعه، [[غیبت]] را اینگونه تعریف کرده‌اند:  
[[شهید ثانی]]، فقیه [[شیعه]] قرن دهم قمری و [[امام خمینی]]، مرجع تقلید شیعه، [[غیبت]] را اینگونه تعریف کرده‌اند:


«غيبت عبارت است از ياد کردن انسانِ غايب، به چيزي که خوشايند او نيست و از نظر [[عرف]] کاستي و نقص براي او محسوب مي شود و غیبت کننده این کار را به قصد کوچک شمردن و نکوهش آن شخص انجام می‌دهد.»<ref>امام خميني ، سيد روح الله، چهل حديث، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، چاپ اول، ۱۳۷۱، ص۳۰۱؛ شهيد ثاني، رسائل شهید ثانی، ص۲۸۴.</ref>  
«غیبت عبارت است از یاد کردن انسانِ غایب، به چیزی که خوشایند او نیست و از نظر [[عرف]] کاستی و نقص برای او محسوب می‌شود و غیبت کننده این کار را به قصد کوچک شمردن و نکوهش آن شخص انجام می‌دهد.»<ref>امام خمینی، سید روح الله، چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۱، ص۳۰۱؛ شهید ثانی، رسائل شهید ثانی، ص۲۸۴.</ref>


بر این اساس، در تعريف غیبت چهار مورد نقش دارد و اگر هر کدام از آن موارد نباشد، غیبت تحقق نمی‌یابد. آن چهار مورد چنین است:
بر این اساس، در تعریف غیبت چهار مورد نقش دارد و اگر هر کدام از آن موارد نباشد، غیبت تحقق نمی‌یابد. آن چهار مورد چنین است:
 
* این که در غیاب شخص باشد؛ بنابراین اگر در حضور او جمله ای گفته شود که باعث ناراحتی او شود غیبت محسوب نمی‌شود؛ البته ممکن است از باب اهانت به مؤمن حرام باشد.
* اين که در غياب شخص باشد؛ بنابراين اگر در حضور او جمله اي گفته شود که باعث ناراحتي او شود غيبت محسوب نمي شود؛ البته ممکن است از باب اهانت به مؤمن حرام باشد.  
* اینکه شخص از شنیدن آن ناراحت شود؛ بنابراین اگر جمله ای گفته شود که شخص از شنیدن آن ناراحت نمی‌شود، غیبت نیست.
* اينکه شخص از شنيدن آن ناراحت شود؛ بنابراين اگر جمله اي گفته شود که شخص از شنيدن آن ناراحت نمي‌شود، غيبت نیست.  
* سخنی که گفته شده، در نظر عرف نقص برای شخص محسوب شود؛ به دیگر سخن، وقتی سخن غیبت کننده را درباره او می‌شنوند، جایگاه و اعتبار آن شخص در نزد مردم کاهش می‌یابد؛ بنابراین اگر این خصوصیت در کلام غیبت کننده نباشد بلکه جمله گفته شود که جایگاه شخص ارتقا یابد، غیبت محسوب نمی‌شود.
* سخنی که گفته شده، در نظر عرف نقص براي شخص محسوب شود؛ به دیگر سخن، وقتي سخن غيبت کننده را درباره او مي شنوند، جايگاه و اعتبار آن شخص در نزد مردم کاهش مي يابد؛ بنابراين اگر اين خصوصيت در کلام غيبت کننده نباشد بلکه جمله گفته شود که جايگاه شخص ارتقا يابد، غيبت محسوب نمي شود.  
* این که هدف شخص غیبت کننده از این کلام، کوچک شمردن و نکوهش آن شخص باشد؛ بنابراین، اگر چنین هدفی در کار نباشد بلکه مصلحت مهمتری در کار باشد، در این صورت غیبت حرام محسوب نمی‌شود. بیشتر [[موارد جواز غیبت]]، جاهایی است که مصلحت مهمتری در کار است.
* اين که هدف شخص غيبت کننده از اين کلام، کوچک شمردن و نکوهش آن شخص باشد؛ بنابراین، اگر چنين هدفي در کار نباشد بلکه مصلحت مهمتري در کار باشد، در اين صورت غيبت حرام محسوب نمي شود. بیشتر [[موارد جواز غیبت]]، جاهايي است که مصلحت مهمتري در کار است.


== تفاوت با تهمت و اهانت ==
== تفاوت با تهمت و اهانت ==
بر پایه روایتی از پیامبر(ص) تفاوت غیبت و تهمت، در راست یا دروغ بودن سخن است. اگر کلامی که خوشایندِ فردی نبوده راست باشد، غیبت، و اگر دروغ باشد تهمت است.<ref>فيض كاشاني، ملا محسن، المحجه البيضاء، «كتاب آفات اللّسان»، قم: دفتر نشر اسلامي، ج۵، ص۲۵۶.</ref> امام خمینی نیز در پاسخ به استفتائی درباره چیستی غیبت، «مطابق واقع بودن» را نیز ذکر کرده است.<ref>خميني، روح الله، استفتاآت، قم؛ دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۱۹.</ref>
بر پایه روایتی از پیامبر(ص) تفاوت غیبت و تهمت، در راست یا دروغ بودن سخن است. اگر کلامی که خوشایندِ فردی نبوده راست باشد، غیبت، و اگر دروغ باشد تهمت است.<ref>فیض کاشانی، ملا محسن، المحجه البیضاء، «کتاب آفات اللّسان»، قم: دفتر نشر اسلامی، ج۵، ص۲۵۶.</ref> امام خمینی نیز در پاسخ به استفتائی درباره چیستی غیبت، «مطابق واقع بودن» را نیز ذکر کرده است.<ref>خمینی، روح الله، استفتاآت، قم؛ دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۱۹.</ref>


با توجه به شاخصه‌ی نخست از شاخصه‌های گفته شده، اگر سخن ناخوشایند در غیاب فردی گفته شود غیبت است؛ ولی اگر در حضور او باشد ممکن است اهانت به او شمرده شود.
با توجه به شاخصهٔ نخست از شاخصه‌های گفته شده، اگر سخن ناخوشایند در غیاب فردی گفته شود غیبت است؛ ولی اگر در حضور او باشد ممکن است اهانت به او شمرده شود.


== اقسام ==
== اقسام ==
غیبت با توجه به اینکه غیبت‌کننده چگونه مرادش را رسانده به اقسامی تقسیم می‌شود؛ زیرا تحقق غيبت فقط به واسطه زبان نيست؛ بلكه به واسطه هر چیزی که مقصود را بفهماند، مانند نوشتن، اشاره و حركت چشم نیز، محقق مي شود.
غیبت با توجه به اینکه غیبت‌کننده چگونه مرادش را رسانده به اقسامی تقسیم می‌شود؛ زیرا تحقق غیبت فقط به واسطه زبان نیست؛ بلکه به واسطه هر چیزی که مقصود را بفهماند، مانند نوشتن، اشاره و حرکت چشم نیز، محقق می‌شود.


غیبت گاهی با اشاره دست است. مانند اینکه بر اساس روایتی، وقتی عايشه با دست به كوتاهي قد زنی اشاره کرد، پیامبر(ص) فرمود: «غيبتش را كردي».<ref>نراقي، محمد مهدي، جامع السعادت، منشورات الاعلمي للمطبوعات، چ۴، بيروت، ج۲، ص۲۹۴.</ref>
غیبت گاهی با اشاره دست است. مانند اینکه بر اساس روایتی، وقتی عایشه با دست به کوتاهی قد زنی اشاره کرد، پیامبر(ص) فرمود: «غیبتش را کردی».<ref>نراقی، محمد مهدی، جامع السعادت، منشورات الاعلمی للمطبوعات، چ۴، بیروت، ج۲، ص۲۹۴.</ref>


گاهی انسان به وسیله کنايه گويي، به غیبت دچار می‌شود. مانند اینکه وقتي نام كسي برده مي شود، بگوید: «الحمدلله كه خدا ما را به دوستیِ جاه و مقام مبتلا نكرد». مفهوم عبارت او این است که آن شخص داراي حُبّ جاه و دنيا است.<ref>شبّر، سيد عبدالله، كتاب الأخلاق، ترجمه محمدرضا جباران، انتشارات هجرت، قم: ۱۳۷۹ش، ص۲۳۵.</ref>
گاهی انسان به وسیله کنایه گویی، به غیبت دچار می‌شود. مانند اینکه وقتی نام کسی برده می‌شود، بگوید: «الحمدلله که خدا ما را به دوستیِ جاه و مقام مبتلا نکرد». مفهوم عبارت او این است که آن شخص دارای حُبّ جاه و دنیا است.<ref>شبّر، سید عبدالله، کتاب الأخلاق، ترجمه محمدرضا جباران، انتشارات هجرت، قم: ۱۳۷۹ش، ص۲۳۵.</ref>


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = اخلاق
  | شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۲ = غیبت
|شاخه فرعی۲ = غیبت
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش