ویژگی‌های شهر نمونه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

شهر نمونه شهری است که درآن قوانین اسلامی حاکم باشد و تمام ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و… براساس مقرّرات اسلام شکل بگیرد. برخی از ویژگی‌های شهر نمونه عبارتند از: ارزش مداری؛ عدالت محوری؛ ظلم‌ستیزی؛ امنیّت و آرامش همراه با رفاه اقتصادی؛ امکانات رفاهی و عمومی.

برپایی حقّ و حاکمیّت ارزش‌های اسلامی از شاخصه‌های اصلی شهر قرآنی است.<ref>سوره اعراف، آیه ۹۴ و ۹۸–۹۶. سوره یونس، آیه ۹۸. سوره نحل، آیه ۱۱۲. سوره کهف، آیه ۷۷.</ref> دراین شهر محیط برای رشد ارزش‌ها و فضایل انسانی بر اساس ایمان برای افراد جامعه فراهم می‌گردد: {{قرآن|الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاه وَ آتَوُا الزَّکاه وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَر|ترجمه= کسانی که چون در زمین به آن‌ها توانایی دهیم، نماز برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و فرمان به کارهای پسندیده می‌دهند و از کارهای ناپسند نهی می‌کنند.|سوره=حج|آیه=۴۱}}

یکی از اهداف مهمّ بعثت پیامبران، اقامه قسط و عدالت همه گیر در میان مردم و ساختن جامعه‌ای بر پایه عدالت بوده است: {{قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ|ترجمه= به راستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار فرستادیم و با آن‌ها کتاب و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.|سوره= حدید| آیه=۲۵}}

عدالت از برجسته‌ترین ویژگی یک شهر نمونه است که در آیات فراوانی بدان اشاره شده است.<ref>سوره بقره، آیه ۲۸۲. سوره نساء، آیه ۳ و ۵۸ و ۱۲۹و ۱۳۵. سوره مائده، آیه ۸ و ۹۵. سوره انعام، آیه۱۱۵و ۱۵۲. سوره نحل، آیه ۷۶ و ۹۰. سوره شوری / ۱۵. سوره حجرات، آیه ۹.</ref>

یکی از شاخصه‌های شهرهای نمونه، مبارزه با ظلم در همه ابعاد فردی، اجتماعی و خانوادگی است. در آیات فراوانی علّت ویرانی شهرها، نزول عذاب دنیوی، بلایا و گرفتاری‌ها به خاطر ظلم حاکمان و مردم شهرها بیان شده است.<ref>سوره اعراف، آیه ۵–۴. سوره هود، آیه ۶۸–۶۷ و ۸۳–۸۲ و ۱۰۲–۱۰۰ و ۱۱۷. سوره نمل، آیه ۴۸ و ۵۲. سوره شمس، آیه ۱۱و ۱۴. سوره عنکبوت، آیه ۳۱. سوره نحل، آیه ۱۱۳–۱۱۲. سوره قصص، آیه ۵۹ و ….</ref> ازاین رو ظلم ستیزی یکی از عوامل پایداری شهرها، نزول برکات الهی و رونق اقتصادی می‌باشد.

خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَه کَانَتْ ءَامِنَه مُّطْمَئنَّه یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن کلِّ مَکاَنٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِمَا کَانُواْ یَصْنَعُون‏| ترجمه= خداوند مثلی زده است: منطقه آبادی که امن و آرام و مطمئن بود و همواره روزیش از هرجا می‌رسید امّا به نعمت‌های خدا ناسپاسی کردند و خداوند به خاطر اعمالی که انجام می‌دادند، لباس گرسنگی و ترس را بر اندام‌شان پوشانید.| سوره =نحل| آیه=۱۱۲}}

درآیه فوق و دیگر آیات<ref>سوره اعراف، آیه ۷۴–۷۳. سوره توبه، آیه۷۰–۶۹. سوره شعراء، آیه۱۴۱ و ۱۴۹–۱۴۶.</ref> برای این منطقه آباد و پر برکت، سه ویژگی ذکر شده است که نخستین آن‌ها امنیّت، سپس اطمینان به ادامه زندگی درآن و بعد ازآن مسئله جلب روزی و مواد غذایی فراوان می‌باشد که از نظر ترتیب طبیعی به همان شکل که در آیه آمد، صورت حلقه‌های زنجیری علّت و معلول دارد. تا امنیّت نباشد، کسی اطمینان به ادامه زندگی در محلی پیدا نمی‌کند و تا این دو نباشند، کسی علاقه‌مند به تولید و سر و سامان دادن به وضع اقتصادی نمی‌شود. این درسی است برای همه کسانی که می‌خواهند سرزمینی آباد و مستقلّ داشته باشند، باید قبل از هرچیز به مسئله «امنیّت» پرداخت. سپس مردم را به آینده خود امیدوار ساخت. به دنبال آن چرخ‌های اقتصادی را به حرکت درآورد. این نعمت‌های سه‌گانه مادّی هنگامی به تکامل می‌رسند که با نعمت معنوی ایمان و توحید هماهنگ گردند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴، ج۱۱، ص۴۳۳.</ref> به همین دلیل بعد از ذکر نعمت‌های سه‌گانه می‌گوید: {{قرآن| وَ لَقَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذابُ وَ هُمْ ظالِمُونَ |ترجمه= پیامبری از خودشان به سراغ آنها آمد، او را تکذیب کردند؛ از این رو عذاب الهی آنها را فراگرفت در حالی که ظالم بودند.|سوره=نحل|آیه=۱۱۳}}

جامعه‌ای که پیوند افراد با خداوند تقویت شده و برنامه‌های اقتصادی و رفاهی مردم تنظیم شده و خیر و صلاح در آن باشد. با هر نوع فساد و ظلم مبارزه می‌شود. ارزش‌های الهی رشد نموده و افراد شایسته برای شکوفایی استعدادهای خویش زمینه مناسب را پیدا می‌کند.<ref>سبحانی، جعفر، مبانی حکومت اسلامی، قم، انتشارات توحید، ۱۳۷۰، ص۴۴.</ref>

در هر شهری بایستی امکانات رفاهی از جمله زیرساخت‌های حمل و نقل فراهم باشد: {{قرآن|والاَنعمَ خَلَقَها لَکُم فیها دِفءٌ ومَنفِعُ ومِنها تَأکُلون * وتَحمِلُ اَثقالَکُم اِلی بَلَد لَم تَکونوا بلِغیهِ اِلاّ بِشِقِّ الاَنفُسِ اِنَّ رَبَّکُم لَرَءوفٌ رَحیم|ترجمه=و چهارپایان را آفرید؛ در حالی که در آنها، برای شما وسیله پوشش، و منافع دیگری است؛ و از گوشت آنها می‌خورید! و در آنها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی که آنها را به استراحت‌گاه‌شان بازمی‌گردانید، و هنگامی که (صبحگاهان) به صحرا می‌فرستید! آنها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید؛ پروردگارتان رؤوف و رحیم است.|سوره=نحل|آیه=۷–۵}}