پرش به محتوا

ابوحیان اندلسی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
== جایگاه ==
.
ابوحیان تمامی اوقات را در افاده و استفاده و تعلیم و تعلم و تألیف سپری می‌کرد. به خاطر تبحری که در نحو و ادبیات داشت به ابوحیان نحوی و شیخ النحاه معروف بود. نیز به جهت داشتن دانش حدیثی، به شیخ المحدثین و رئیس العلما موصوف بود.<ref>مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب، تهران، کتاب فروشی خیام، ۱۳۶۹ش. ج۷. ص ۸۲.</ref>همان‌طور که از اسم برخی تألیفات وی بر می‌آید، به قواعد زبان فارس، ترک و حبش و زبان‌های دیگر آشنائی داشته که از این جهت جالب توجه است.


== زندگی ==
== زندگی ==
محمد بن یوسف بن علی بن یوسف ابن حیان الغرناطی اندلسی معروف به ابوحیان النحوی (۶۵۴–۷۴۵ق)، از بزرگان علماست که در زمینه تفسیر، حدیث و تراجم و لغات استاد بوده است. وی در سال ۶۵۴ در غرناطه، از شهرهای اندلس، متولد شد و برای کسب علم و دانش بعد از سپری کردن ایام طفولیت به مالقه سفر کرد و از آنجا هم به قاهره نقل مکان نمود و تا پایان عمرش در شهر قاهره سکنی گزید. او در ۹۰ سالگی بینائی خود را از دست دادو در سال ۷۴۵ در قاهره دار فانی را وداع گفت. آثار و تألیفات وی در زمینه‌های مختلف شهرت فراوان داشته است.
اثیر الدین محمد بن یوسف بن علی بن یوسف بن حیان غرناطی اندلسی نِفْزی معروف به ابوحیان اندلسی در سال ۶۵۴ در بمطخشارش، از توابع منطقه غرناطه اندلس (گرانادای امروزی در اسپانیا)، متولد شد.<ref>سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغية الوعاة فی طبقات اللغويين و النحاة، تحقیق محمد أبوالفضل إبراهيم، بیروت،‌ المكتبة العصرية، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۰؛ نیز: ابن‌ عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب،‌ تحقیق محمود ارناووط و عبدالقادر ارناووط، بیروت، دار ابن‌کثير، ۱۴۰۶-۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۵۱.</ref> اصل او از قبیله نِفْزه از قبایل بربر بود.<ref>ابن‌ عماد حنبلی، شذرات الذهب، ج۸، ص۲۵۱.</ref>
 
ابن العماد محل تولد وی را مطخلشارش، شهری از شهرهای منطقه غرناطه می‌داند که در آخر شوال ۶۵۴ق متولد شده است. سپس می‌نویسد: «ابوحیان به «النفزی» نیز مشهور است و این شهرت به خاطر انتسابش به نفزه، قبیله ای از بربر است… ابوحیان در مدت حیات خود به شهرهای مختلف سفر کرده و نزد بزرگان علمی دوره خودش، شاگردی نموده است و تعداد اساتید وی حدود ۴۵۰ نفر بوده است. ابن العماد آثار دیگری نیز از وی نام می‌برد از جمله «الابیات الوافیه فی علم القافیه» «الوهّاج فی اختصار المنهاج» «التنحیل» خلاصه ای از شرح تسهیل. «الاسفار».<ref name=":0">ر. ک. حنبلی، ابن العماد، شذرات الذهب، بیروت، دارابن کثیر، ۱۴۰۶ق، ج۸. ص ۲۵۱.</ref>


ابوحیان تمامی اوقات را در افاده و استفاده و تعلیم و تعلم و تألیف سپری می‌کرد. به خاطر تبحری که در نحو و ادبیات داشت به ابوحیان نحوی و شیخ النحاه معروف بود. نیز به جهت داشتن دانش حدیثی، به شیخ المحدثین و رئیس العلما موصوف بود.<ref>مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب، تهران، کتاب فروشی خیام، ۱۳۶۹ش. ج۷. ص ۸۲.</ref>همان‌طور که از اسم برخی تألیفات وی بر می‌آید، به قواعد زبان فارس، ترک و حبش و زبان‌های دیگر آشنائی داشته که از این جهت جالب توجه است.
ابوحیان اندلسی برای کسب علم به نواحی مختلف جهان اسلام سفر کرد.<ref>مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۷، ص۸۲.</ref> او بیشتر عمر خود را در قاهره گذراند و مورد توجه و ارادت برخی از صاحبان قدرت آن دیار بود. ابوحیان  در ۹۰ سالگی بینایی خود را از دست دادو در سال ۷۴۵ق در قاهره درگذشت.


== تحصیل و استادان ==
== تحصیل و استادان ==
ابوحیان اندلسی بسيار در تحصیل کوشا بوده است؛<ref>صفدی، صلاح الدين خليل بن أيبك، الوافی بالوفيات، تحقیق أحمد الأرناؤوط و تركی مصطفى، بیروت، دار إحياء التراث، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۱۷۵.</ref> به طوری که درباره او گفته شده که او دیده نمی‌شد مگر در حال استماع سخن استادان یا نوشتن یا خواندن.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> ابوحیان در مناطق مختلف جهان اسلام از جمله اندلس، شمال افریقا، اسکندریه، مصر، شام و عراق به محضر استادان علوم مختلف ادبی و دینی به تحصیل پرداخت و از آنان اجازه دریافت کرد.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی تعداد استادان و کسانی که ابوحیان از آنان اجازه علمی گرفته و حدیث شنیده را تا ۴۵۰ نفر برشمرده‌اند.<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۰.</ref> از جمله استادان ابوحیان می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
ابوحیان اندلسی بسيار در تحصیل کوشا بوده است؛<ref>صفدی، صلاح الدين خليل بن أيبك، الوافی بالوفيات، تحقیق أحمد الأرناؤوط و تركی مصطفى، بیروت، دار إحياء التراث، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۱۷۵.</ref> به طوری که درباره او گفته شده که او دیده نمی‌شد مگر در حال استماع سخن استادان یا نوشتن یا خواندن.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> ابوحیان در مناطق مختلف جهان اسلام از جمله اندلس، شمال افریقا، اسکندریه، مصر، شام و عراق به محضر استادان علوم مختلف ادبی و دینی به تحصیل پرداخت و از آنان اجازه دریافت کرد.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی تعداد استادان و کسانی که ابوحیان از آنان اجازه علمی گرفته و حدیث شنیده را تا ۴۵۰ نفر برشمرده‌اند.<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۰.</ref> از جمله استادان ابوحیان می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
{{ستون|۴}}
{{ستون|۴}}
* ابوجعفر احمد بن علی مشهور به ابن طَبّاع مُقْری<ref>سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغية الوعاة فی طبقات اللغويين و النحاة، تحقیق محمد أبوالفضل إبراهيم، بیروت،‌ المكتبة العصرية، بی‌تا، ج۱، ص۲۸۰.</ref>
* ابوجعفر احمد بن علی مشهور به ابن طَبّاع مُقْری<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۰.</ref>
* ابو جعفر بن زبیر<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۱.</ref>
* ابو جعفر بن زبیر<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۱.</ref>
* ابوالحسن علی بن محمد خُشَنِی أبَذی<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۰.</ref>
* ابوالحسن علی بن محمد خُشَنِی أبَذی<ref>سیوطی، بغية الوعاة، ج۱، ص۲۸۰.</ref>
خط ۵۶: خط ۵۹:
== آثار ==
== آثار ==


 
ابوحیان اندلسی دانشمندی پرکار برشمرده شده است.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> صلاح الدین صفدی، شاگرد او، آثار ابوحیان را فراوان برشمرده که بسیاری از آنها منتشر شده و برخی از آنها منتشر نشده است؛ کتاب‌هایی که در میان اهل علم رواج فراوان یافت و کتاب‌های دانشمندان دیگر را منسوخ کرد.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref> آثار ابوحیان در رشته‌های مختلف علوم اسلامی و ادبی هستند.<ref>صفدی، الوافی بالوفيات، ج۵، ص۱۷۵.</ref>
از مجموع آثار وی برخی به طبع رسیده و برخی به صورت خطی است و در کتابخانه‌های مختلف جهان اسلام موجود می‌باشد و از برخی هم فقط اسمی باقی مانده است.


=== تفسیر البحر المحیط ===
=== تفسیر البحر المحیط ===
trustworthy
۷٬۳۴۶

ویرایش