شاه ولی‌الله دهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

حرکت اصلاحیِ شاه ولی‌الله در شبه‌قارۀ هند در بخش سیاسی منجر به زنده شدنِ روح استعمارستیزی در میان مسلمانان گردید. حضور استعمار انگلیس در هند از یک طرف سلطۀ سیاسی مسلمانان را به اضمحلال می‌کشید و از جانب دیگر، تهدیدی بود جدی علیه باورها و اخلاق اسلامی در هند. به همین علت، حضور استعمار درشبه قاره، واکنش تندِ مسلمانان را علیه آنان برانگیخت. در نتیجه مسلمانان در سال ۱۸۵۷ دست به یک انقلاب و عصیان علیه انگلیس‌ها زدند؛ اما این شورش با سرکوب شدید استعمار، ازهم پاشید و جمع کثیری از انقلابیون و علمای دین در آن به شهادت رسیدند. زمانی‌که حرکت نظامی و استفاده از قوا از طرف مسلمانان محتوم به شکست گردید و کارآیی چندانی نشان نداد، تعدادی از علما و مسلمانان برای حفظ ارزش‌های اسلامی و ایجاد پایگاهِ محکمِ فکری که روح استعمارستیزی را در میان مسلمانان زنده نگه دارد، دست به تأسیس دارالعلوم دیوبند زدند. دیوبند نام دهکده‌یی است در ایالات سهارنپور هند چون دارالعلوم در این دهکده اساس گذاشته شد، به دیوبند شهرت یافت. این مدرسۀ مذهبی در سال ۱۸۶۷ یعنی هفت سال بعد از آن انقلاب خونین، به دست مولانا محمد قاسم نانوتوی و به همکاری معنوی مولانا امدادالله مهاجر مکی بنیادگذاری شد. علت تأسیس دارالعلوم دیوبند در آن روزگار، عمدتاً دو چیز مهم شمرده می‌شود: ۱ـ نخست جلوگیری از نفوذ فرهنگی استعمار و تربیت روحیۀ جهاد در میان مسلمانان هند و تضمین حفظ ارزش‌های اخلاقی. ۲ـ دومین علت مهم تأسیس دارالعلوم دیوبند در شبه‌قاره، واکنش مسلمانان و علمای سنتی در برابر دانشگاه علیگره بود که توسط سرسید احمد خان تأسیس گردیده بود و پایگاه علوم مدرن و نماد مدرنیسم در هند به شمار می‌رفت. در نتیجه، دیوبند به کانون مستحکمِ علوم اسلامی در شبه‌قارۀ هند مبدل گردید و به الازهر آسیا معروف گردید.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲. </ref>

== آثار ==