اصلاح و تربیت مجرم از دیدگاه اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

مجازات در شرایط خاص می‌تواند اثر تربیتی و اصلاحی داشته باشد. خصوصاً این که از دیدگاه اسلام آثار اِعمال کیفر صرفاً آثار دنیوی و مادی نیست؛ بلکه علاوه بر آن اثر معنوی تطهیر مجرم از آثار سوء ارتکاب جرم را نیز در پی دارد.<ref>همان، ص۳۸۰.</ref>

در مواردی از آموزه‌های دینی و روایی اشاره می‌شود که بیشترین اهتمام حقوق اسلامی به اصلاح و تربیت مجرمین و آماده کردن آنها برای بازگشت به زندگی سالم است و صرف مجازات چنان اهمیتی ندارد؛ به همین خاطر است که اجرای مجازات در صورت داشتن مفسده ممنوع است؛ مثلا از دیدگاه فقهی اجرای مجازات بر مجرمین مسلمان در سرزمین‌های غیر اسلامی ممنوع است؛ علت این ممنوعیت چنین بیان شده‌ است که در این حالت، اعمال مجازات ممکن است غیرت و عصبیت را بر آنها چیره کرده و موجب شود چنین افرادی به دشمن بپیوندند؛ بنابراین در چنین وضعیتی نباید اجرای مجازات‌ منتفی است.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۸، ابواب مقدمات حدود (باب ۱۰، ح ۱ و ح ۲).</ref> در حقیقت مجازات در این وضعیت موجب خواهد شد که مجرم از دایره اصلاح و تربیت اسلامی خارج شود و به همین جهت اجرای مجازات به تعویق می‌افتد. گرچه مورد اجرای این حکم خاص است ولی خود حکم، عام است و از باب وحدت مناط قابل تسری است. بر همین اساس در باب حدود (سرقت و غیره) تأکید شده‌ است که تا پیش از طرح شکایت نزد حاکم اگر تشخیص دادید که مجرم نادم و پشیمان است، از طرح آن نزد حاکم ممانعت نمایید.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۸، صص ۳۲۹ و ۳۳۳.</ref><ref>در قانون مجازات هم یکی از شرایط اجرای حد این است که سارق قبل از ثبوت جرم از گناه توبه کرده باشد. ماده ۲۰۰ قانون مجازات اسلامی.</ref> این نوع برخورد هم به وضوح تأکید بر اصلاح مجرم را بر اجرای مجازات ترجیح می‌دهد.

اینکه حاکم اسلامی می‌تواند در برخی موارد با رعایت مصلحت مجرم را مورد عفو قرار دهد نشان از آن دارد که این اختیار به حاکم داده شده تا در صورت مشاهده آثار اصلاح و تربیت در مجرم از اجرای مجازات بر او خودداری نماید و این که هدف انبیاء و اولیاء اصلاح و بازسازی و تربیت انسان‌ها بوده است مؤید دیگری برای این مطلب است.