پرش به محتوا

عمل خیر غیر مسلمانان از نظر شهید مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
مطهری دربارهٔ برخورد با مسئلهٔ عمل خیر غیرمسلمانان از منظر عدل الهی رویکردهای سه‌گانه‌ای را معرفی می‌کند:
مطهری دربارهٔ برخورد با مسئلهٔ عمل خیر غیرمسلمانان از منظر عدل الهی رویکردهای سه‌گانه‌ای را معرفی می‌کند:


* رویکرد اول معمولا کسانی که داعیه روشنفکری دارند با قاطعیت می‌گویند هیچ فرقی میان‌ مسلمان و غیر مسلمان ، بلکه میان موحد و غیر موحد نیست ، هر کس عمل‌ نیکی انجام دهد ، خدمتی از راه تأسیس یک مؤسسه خیریه و یا یک اکتشاف و اختراع و یا از راه دیگر انجام دهد ، استحقاق ثواب و پاداش از جانب خداوند دارد . می‌گویند خداوند عادل است و خدای عادل میان بندگان خود تبعیض نمی‌کند ، برای خداوند چه فرق می‌کند که بنده‌اش او را بشناسد یا نشناسد ، به او ایمان داشته باشد یا نداشته باشد ، خداوند هرگز به خاطر اینکه یک بنده‌ای‌ با او رابطه آشنایی و دوستی ندارد ، عمل نیک آن بنده را نادیده نمی‌گیرد و اجر او را ضایع نمی‌گرداند ، و به طریق اولی اگر بنده‌ای خدا را بشناسد و عمل نیک انجام دهد ولی فرستادگان او را نشناسد و با آنها رابطه آشنایی و پیمان دوستی نداشته باشد خط و بطلان روی عمل نیک او نمی‌کشد
* رویکرد اول معمولاً در میان روشنفکران دیده می‌شود که معتقدند در این مسئله هیچ فرقی میان‌ مسلمان و غیرمسلمان، بلکه میان موحد و غیرموحد نیست؛ هر کس عمل‌ نیکی انجام دهد، خدمتی به بشریت انجام دهد، استحقاق ثواب و پاداش از جانب خداوند دارد. آنان معتقدند که خداوند عادل است و خدای عادل میان بندگان خود تبعیض نمی‌گذارد و برای او فرقی نمی‌کند که بنده‌اش به او ایمان داشته باشد یا نداشته باشد. از نظر آنان خداوند هرگز به خاطر اینکه بنده‌ای‌ با او رابطهٔ آشنایی و دوستی ندارد عمل نیک آن بنده را نادیده نمی‌گیرد و اجر او را ضایع نمی‌گرداند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص۲۵۴-۲۵۵.</ref>
* نقطه مقابل اینها دسته دیگری هستند که تقریبا همه مردم را مستحق عذاب‌ می‌دانند و برای کمتر انسانی عمل مقبول و فرجام نیک معتقدند . اینها یک‌ حساب ساده‌ای دارند ، می‌گویند مردم یا مسلمانند و یا غیر مسلمان ، غیر مسلمانها که تقریبا سه ربع مردم جهان را تشکیل می‌دهند به این جهت که‌ مسلمان نیستند اهل دوزخند ، مسلمانان نیز یا شیعه‌اند و یا غیر شیعه ، غیر شیعه که تقریبا سه ربع مجموع مسلمانان را تشکیل می‌دهند به این جهت که‌ شیعه نیستند اهل دوزخند ، شیعیان نیز اکثریتشان - در حدود سه ربع - تنها اسم تشیع دارند و اقلیتی از آنها به اولین وظیفه خود که " تقلید " از یک مجتهد است آشنا هستند تا چه رسد به سایر وظائف که صحت و تمامیت‌ آنها موقوف به این وظیفه است ، اهل تقلید هم غالبا اهل عمل نیستند . علیهذا بسیاراند کند کسانی که اهل نجات می‌باشند . این بود منطق دو طرف ، منطق آنان که تقریبا می‌توان گفت صلح کلی هستند ، و منطق اینان که می‌توان گفت مظهر غضب الهی بشمار می‌روند و غضب را بر رحمت سبقت می‌دهند
* صاحبان رویکرد دوم، که مخالف رویکرد اول هستند، تقریباً اکثر مردم عالم را مستحق عذاب‌ می‌دانند. آنان معتقدند مردم یا مسلمانند و یا غیر مسلمان؛ غیر مسلمان‌ها، که تقریباً سه‌چهارم مردم جهان را تشکیل می‌دهند، به این دلیل که‌ مسلمان نیستند اهل دوزخند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص۲۵۵.</ref>
* رویکرد سوم از نظر مطهری منطق قرآن کریم است. قرآن کریم در این‌ مسئله نظری مغایر با آن دو نظر ارائه می‌دهد که کاملاً مخصوص قرآن است . از نظر مطهری نظر قرآن نه با اندیشهٔ متسامحانهٔ روشنفکران مطابق است و نه با تنگ‌‌نظری مقدس‌مآبان همراه است.<ref>مطهری، عدل الهی، ص۲۵۵.</ref>


== پاسخ‌ها ==
== رویکرد قرآن ==
مطهری، پس از گذراندن مباحث مفصلی دربارهٔ این موضوع پاسخ‌های خود را اینچنین خلاصه می‌کند:
مطهری، پس از گذراندن مباحث تحلیلی مفصلی دربارهٔ رویکرد قرآن به مسئلهٔ عمل خیر غیرمسلمانان از منظر عدل الهی، پاسخ‌های رویکرد قرآنی به این مسئله را چنین صورت‌بندی و خلاصه می‌کند:
* سعادت و شقاوت دارای درجات و مراتب است. همهٔ اهل سعادت در یک درجه نیستند. اهل شقاوت هم در یک مقام نیستند. از سوی دیگر، سعادت و شقاوت تابع شرایط واقعی، تکوینی و غیرقراردادی است.
* سعادت و شقاوت دارای درجات و مراتب است. همهٔ اهل سعادت در یک درجه نیستند. اهل شقاوت هم در یک مقام نیستند. از سوی دیگر، سعادت و شقاوت تابع شرایط واقعی، تکوینی و غیرقراردادی است.
* همهٔ بهشتیان از همان ابتدا بهشتی نیستند. اهل جهنم هم در [[جهنم]] همیشگی نخواهند بود. بسیاری از مسلمانان و شیعیان به خاطر اعمال بد دنیوی خود، بر فرض اینکه ایمان سالمی داشته باشند، مراحل بسیاری سختی را پس از مرگ در پیش خواهند داشت.
* همهٔ بهشتیان از همان ابتدا بهشتی نیستند. اهل جهنم هم در [[جهنم]] همیشگی نخواهند بود. بسیاری از مسلمانان و شیعیان به خاطر اعمال بد دنیوی خود، بر فرض اینکه ایمان سالمی داشته باشند، مراحل بسیاری سختی را پس از مرگ در پیش خواهند داشت.
۶٬۸۵۳

ویرایش