پرش به محتوا

تفسیر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۸۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۶ آوریل ۲۰۲۳
اصلاح جزیی و اضافه کردن منبع و حذف تیتر آخر
(اصلاح جزیی و اضافه کردن منبع و حذف تیتر آخر)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
تفسیر قرآن را توضیح دهید؟
تفسیر قرآن را توضیح دهید و چه ضرورتی دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''تفسیر قرآن'''، به معنای روشن کردن معنای آیات [[قرآن]] و کشف مراد و مدلول آن‌ها است. برای ضرورت تفسیر، دلائلی مانند عدم آگاهی لازم بر علومی که در فهم قرآن لازم است، معارف بلند قرآن، پراکندگی موضوعات قرآنی و وجود [[محکم و متشابه|آیات متشابه]]، ذکر شده است. در تفسیر قرآن [[روش‌های تفسیری]] مختلفی از جمله [[تفسیر قرآن به قرآن]]، [[تفسیر روایی|روایی]]، اجتهادی و [[تفسیر علمی|علمی]] به کار رفته است. همچنین گرایش‌های مختلف تفسیری نیز در تفاسیر قرآن دیده می‌شود، مانند تفسیر کلامی، فلسفی، ادبی.
'''تفسیر قرآن'''، به معنای روشن کردن معنای آیات [[قرآن]] و کشف مراد و مدلول آن‌ها است. برای ضرورت تفسیر، دلائلی مانند عدم آگاهی لازم بر علومی که در فهم قرآن لازم است، معارف بلند قرآن، پراکندگی موضوعات قرآنی و وجود [[محکم و متشابه|آیات متشابه]]، ذکر شده است.


== معنای لغوی و اصطلاحی ==
== معنای لغوی و اصطلاحی ==
تفسیر از واژه «فَسَرَ» به معنای روشن کردن و آشکار ساختن است. در اصطلاح، عبارت است از زدودن ابهام از لفظ مشکل و دشوار، که در انتقال معنای مورد نظر، نارسا و دچار اشکال است. بنابر این تفاوت تفسیر و ترجمه این است که، ترجمه در جایی است که معنای لغوی لفظ روشن نیست؛ ولی تفسیر آن است که در عین روشن بودن معنای لغت، هم چنان ابهاماتی در معنای مقصود از الفاظ وجود دارد.<ref>معرفت، محمّد هادی، تفسیر و مفسّران، ج۱، قم: مؤسسه التمهید، اوّل، ۱۳۷۹، ص۱۵.</ref>
تفسیر از واژه «فَسَرَ» به معنای روشن کردن و آشکار ساختن است. در اصطلاح، عبارت است از زدودن ابهام از لفظ مشکل و دشوار، که در انتقال معنای مورد نظر، نارسا و دچار اشکال است. بنابر این تفاوت تفسیر و ترجمه این است که، ترجمه در جایی است که معنای لغوی لفظ روشن نیست؛ ولی تفسیر آن است که در عین روشن بودن معنای لغت، هم چنان ابهاماتی در معنای مقصود از الفاظ وجود دارد.<ref>معرفت، محمّد هادی، تفسیر و مفسّران، ج۱، قم: مؤسسه التمهید، اوّل، ۱۳۷۹، ص۱۵.</ref>


[[علامه طباطبایی]] می‌فرماید: «تفسیر عبارت است از روشن کردن معانی آیات قرآن و کشف مراد و مدلول آن‌ها.»<ref>طباطبایی، سیّد محمّد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷، ص۴.</ref>
[[علامه طباطبایی]] می‌فرماید: «تفسیر عبارت است از روشن کردن معانی آیات قرآن و کشف مراد و مدلول آن‌ها.»<ref>طباطبایی، محمّد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق، ص۴.</ref>


== ضرورت تفسیر ==
== ضرورت تفسیر ==
=== فقدان آگاهی ===
=== فقدان آگاهی ===
{{همچنین ببینید|تدبر در قرآن#تفکر در باطن قرآن}}
{{همچنین ببینید|تدبر در قرآن#تفکر در باطن قرآن}}
فهم قرآن کریم، منوط به برخورداری از علوم مختلف است. بررسی‌های قرآنی و تاریخی نشان می‌دهد که حتی در زمان نزول، پاره‌ای از واژگان قرآنی برای جمعی از مخاطبان قرآن مبهم بوده است. به عنوان مثال، هنگامی که از [[ابوبکر]] معنای «کلاله» را پرسیدند، آن را نمی‌دانست و گفت: «به رأی خود می‌گویم، اگر صواب باشد از خداست و اگر خطا باشد از من و [[شیطان]] است.» در پاره‌ای از موارد نیز، ناآگاهی از شرایط و [[اسباب نزول]]، معنا و مقصود از آیه را در هاله‌ای ابهام فرو می‌برد و سبب نیازمندی به تفسیر می‌شود.
فهم قرآن کریم، منوط به برخورداری از علوم مختلف است. بررسی‌های قرآنی و تاریخی نشان می‌دهد که حتی در زمان نزول، پاره‌ای از واژگان قرآنی برای جمعی از مخاطبان قرآن مبهم بوده است. به عنوان مثال، هنگامی که از [[ابوبکر]] معنای «کلاله» را پرسیدند، آن را نمی‌دانست و گفت: «به رأی خود می‌گویم، اگر صواب باشد از خداست و اگر خطا باشد از من و [[شیطان]] است.»<ref>مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413 ق، ج۱، ص۲۰۰.</ref> در پاره‌ای از موارد نیز، ناآگاهی از شرایط و [[اسباب نزول]]، معنا و مقصود از آیه را در هاله‌ای ابهام فرو می‌برد و سبب نیازمندی به تفسیر می‌شود.


گاهی در قرآن، از استعارات و تشبیهات ظریفی استفاده شده است، که بدون دانش کافی و تبحر نمی‌توان به مراد آن دست یافت. عدم آگاهی از مصداق در آیات و عدم آگاهی و مهارت کافی در فهم معنای الفاظ مشترک و شناخت قراین پیوسته و ناپیوسته آیات، مانند ارتباط آیات با یکدیگر (سیاق) و روایات ناظر به آیات، از جمله امور مهمی است که در تفسیر نقش دارد، و اکثر افراد آگاهی لازم را در این امور ندارند.<ref>رجبی، محمود و دیگران، روش‌شناسی تفسیر قرآن، تهران: انتشارات سمت، اوّل، ۱۳۷۹، ص۳۶.</ref>
گاهی در قرآن، از استعارات و تشبیهات ظریفی استفاده شده است، که بدون دانش کافی و تبحر نمی‌توان به مراد آن دست یافت. عدم آگاهی از مصداق در آیات و عدم آگاهی و مهارت کافی در فهم معنای الفاظ مشترک و شناخت قراین پیوسته و ناپیوسته آیات، مانند ارتباط آیات با یکدیگر (سیاق) و روایات ناظر به آیات، از جمله امور مهمی است که در تفسیر نقش دارد، و اکثر افراد آگاهی لازم را در این امور ندارند.<ref>رجبی، محمود و دیگران، روش‌شناسی تفسیر قرآن، تهران: انتشارات سمت، اوّل، ۱۳۷۹، ص۳۶.</ref>
خط ۳۲: خط ۳۲:
{{اصلی|آیات محکم و متشابه}}
{{اصلی|آیات محکم و متشابه}}
وجود آیات متشابه در قرآن، نیاز به تفسیر را دو چندان می‌کند. قرآن وجود متشابهات در قرآن را تأیید می‌کند که این آیات باید با آیات محکم سنجیده شوند. در [[تمسک به ظاهر قرآن|تمسک به ظاهر این آیات]] نیز باید دقت لازم برای جلوگیری از انحرافات اعتقادی صورت بگیرد. برای نمونه آیاتی که برای خداوند دست، یا حواس ظاهری را معرفی می‌کنند لازم است، تفسیر و تأویل شوند.
وجود آیات متشابه در قرآن، نیاز به تفسیر را دو چندان می‌کند. قرآن وجود متشابهات در قرآن را تأیید می‌کند که این آیات باید با آیات محکم سنجیده شوند. در [[تمسک به ظاهر قرآن|تمسک به ظاهر این آیات]] نیز باید دقت لازم برای جلوگیری از انحرافات اعتقادی صورت بگیرد. برای نمونه آیاتی که برای خداوند دست، یا حواس ظاهری را معرفی می‌کنند لازم است، تفسیر و تأویل شوند.
== روش‌های تفسیری ==
{{اصلی|روش‌های تفسیری}}
در تفسیر قرآن روش‌های مختلفی از جمله [[تفسیر قرآن به قرآن]]، [[تفسیر روایی]]، [[تفسیر عقلی]] و [[تفسیر علمی]]، [[تفسیر موضوعی]] به کار رفته است. مستند یا مستنداتی که مفسران در تفسیر آیات قرآن از آن بهره گرفته‌اند، «روش تفسیر»، نامیده می‌شود. نوع نگرش مفسر نیز در تفسیر قرآن، مؤثر است، چرا که تفسیر مطابق پیشینه و توانایی نویسنده، و گرایش او نگارش شده است. نگرش‌هایی چون فلسفی، کلامی، ادبی از این قبیل هستند.


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
خط ۵۳: خط ۴۹:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
۲٬۱۵۱

ویرایش