مذهب حافظ شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

{Sآیا حافظ شيعه بوده است ؟ S}

{Jشمس الدين محمد حافظ بزرگترين غزل سراي عرفاني ايران يكي از نوابغ بزرگوار عالم انساني است كه در آغاز سده هشتم هجري 727، در شيراز پا به عرصه وجود نهاد. از آغاز زندگاني اين بلبل خوش نواي بوستان ادب و عرفان آگاهي هاي كمي بما رسيده است.

از پادشاهان آل اينجو؛ جلال الدين مسعود شاه معروف به شاه ابوالحق ، مظفر امير مبارز الدين محمد، شاه شجاع، سلطان زين العابدين، شاه يحيي، شاه منصور و از آل جلاير: سلطان اويس، سلطان احمد و...  

نديدم خوشتر از شعر تو حافظ بقرآني كه اندر سينه داري  

شيراز در دوره اي كه حافظ تربيت مي شد اگر چه وضع سياسي آرام و ثابتي نداشت، ليكن مركزي بزرگ از مراكز علمي و ادبي ايران و جهان اسلام بشمار مي رفت و اين مسئله به خاطر تدابير اتابكان سلغري فارس بود كه شيراز را در مقابل حملات مغول محفوظ نمودند، لذا حافظ در مركزي كه مجمع عالمان و انديشمندان و پادشاهان دانش دوست و مروج دانش پرورش يافت، چنانكه در اشعار خود از كار آنان ستايش نموده است.  

در دوره اي كه حافظ زندگي مي كرد، در شيراز و ساير شهرهاي ايران به خاطر سياست هاي سختگيرانه پادشاهان پيروان اهل بيت چندان تعصبي به اظهار عقايد خود نمي كردند و بر اكثر نقاط ايران حاكمان اهل سنت و مكتب خلافت حكمراني مي كردند و زماني كه غزنويان حاكم بودند بسيار سختگيري مي كردند تا جايي كه كتاب هاي شيعيان و مراكز علمي آنها را به آتش كشيدند و بسياري از آنان را به خاك و خون كشيدند بر اين اساس عرفا و شعراي بزرگ و علماي اسلام بيشتر در حالت تقيه زندگي مي كردند و فضاي سياسي اقتضاء مي كرد كه خردمندان اظهار عقيده و مذهب ننمايند، بلكه در نوعي استتار به فعاليت فرهنگي بپردازند و از فرصت هاي به وجود آمده به نشر فرهنگ و علوم بپردازند، درباره حافظ نيز وضع اينگونه است و هيچ كس با قاطعيت نمي تواند بگويد كه حافظ شيرازي پيرو مكتب خلافت (اهل سنت) است، ولي در اين قول همه اتفاق دارند كه حافظ از دانشمندان و اديبان بزرگ جهان اسلام و ايران است و هرگز نمي توان حافظ را با قيود محصور كرد و او را به گروهي خاص منتسب داشت، چون او از نظر عرفان و شناخت به جايگاه و مرتبه اي رسيده بود كه به جز پيروي از اسلام راستين و مكتب اهل بيت نمي توان به آن جايگاه رسيد، اما بنا بر اقتضاي زمانه از اظهار و آشكار كردن اين انديشه ها معذور بودند، ‌ولي در هر صورت قرايني در ديوان و آثار او وجود دارد كه عشق او را به خاندان پيامبر و امير مؤمنان به اثبات مي رساند، چنانكه مولوي و سعدي و عطار از اين ويژگي برخوردار هستند و هر يك از آنها در اشعار خود ارادت كاملي به اهل بيت اظهار كرده اند، حافظ در جايي نجات و رسيدن به كمال را اينگونه ممكن مي داند:

اي حافظ اگر راه خاندان پيامبر را صادقانه بپوئي عنايت و توجه امير نجف علي ـ عليه السّلام ـ نگاهبان تو خواهد شد.  

مرحوم سيد محسن امين نيز نام حافظ در كتاب خود كه به بزرگان شيعه اختصاص دارد ياد كرده است. مرحوم شهيد مطهري از محيط طباطبائي نقل نموده است كه «حافظ را در عصر خودش و عصرهاي بعد شيعه ... مي دانستند.» بنابراين دلايلي كه حافظ را شيعه بدانيم بيشتر است از دلايلي كه او را پيرو مكتب خلافت (اهل سنت) دانسته اند.J}

{M{Tمعرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:T}

1. مقالات مرحوم محيط طباطبائي

2- عرفان حافظ شهيد مطهري.

3. مجالس المؤمنين قضاي نور الله شوشتري.

4. شرح اشعار حافظ خطيب رهبر. M}