پرش به محتوا

بلد الامین: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ مارس ۲۰۲۳
ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}کتاب‌ «بلد الامین» از کیست و چه محتوایی دارد؟
{{سوال}}
کتاب «بلد الامین» از کیست و چه محتوایی دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}بلد الامین کتابی است از ابراهيم بن على كفعمى، که دربردارنده ادعیه و اذکار و اعمال مسحبی و زیارات مخصوص است. این کتاب از آثار مشهور کفعمی عالم و محدث پرکار قرن نهم است.
{{پاسخ}}
بلد الامین کتابی است از ابراهیم بن علی کفعمی، که دربردارنده ادعیه و اذکار و اعمال مسحبی و زیارات مخصوص است. این کتاب از آثار مشهور کفعمی عالم و محدث پرکار قرن نهم است.


== نویسنده ==
== نویسنده ==
 
تقی الدین ابراهیم بن علی کفعمی، عالم ذو فنون و محدّث پُرکار و ادیب ماهر قرن نهم هجری است. رجال‌پژوهان و کتابشناسان، او را به فضل و دانش و زهد و وَرَع و جامعیت و کمال ستوده‌اند. او در نیمه نخست قرن نهم هجری در کَفَرعیما به دنیا آمد و دانش‌های اسلامی را نزد مشایخ عصر خود آموخت.<ref>خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۴۳ و ۴۴.</ref> کفعمی محدث پرتألیف دعانگار قرن نهم، ابراهیم بن علی کفعمی است، مشهورترین کتاب‌های دعایی او بلد الأمین و جُنَّة الأمان، مشهور به مصباح کفعمی، است.<ref>طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۶۷.</ref>
تقى الدين ابراهيم بن على كفعمى، عالم ذو فنون و محدّث پُركار و اديب ماهر قرن نهم هجرى است. رجال‌پژوهان و كتابشناسان، او را به فضل و دانش و زهد و وَرَع و جامعيت و كمال ستوده‌اند. او در نيمه نخست قرن نهم هجرى در كَفَرعيما به دنيا آمد و دانش‌هاى اسلامى را نزد مشايخ عصر خود آموخت.<ref>خدايارى، علي نقى؛ پور اكبر، الياس، تاريخ حديث شيعه در سده هاى هشتم تا يازدهم هجرى، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۰، ص۴۳ و ۴۴.</ref> كفعمى محدث پرتأليف دعانگار قرن نهم، ابراهيم بن على كفعمى است، مشهورترين كتاب‌هاى دعايى او بلد الأمين و جُنَّة الأمان، مشهور به مصباح كفعمى، است.<ref>طباطبايى، محمد كاظم، تاريخ حديث شيعه، قم، موسسه علمى فرهنگى دارالحديث، ۱۳۹۰، ص۱۶۷.</ref>


== جایگاه و اعتبار ==
== جایگاه و اعتبار ==
نام اصلی کتاب بلد الامین، البلد الأمین و الدِرع الحَصین است.


این کتاب، شامل دعاها، تعویذها، حِرزها، زیارات، آداب و سنن شرعی است. از نسخه‌های خطّی کهن آن می‌توان به نسخه موجود در مسجد جامع گوهرشاد مشهد، اشاره کرد که در قرن یازدهم نگارش یافته است. این کتاب به سال ۱۳۸۳ ق، در ۶۱۹ صفحه، به قطع رحلی و به کوشش استاد علی اکبر غفّاری، در تهران منتشر شده است.<ref>خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>


کفعمی، که از دعاپژوهان بنام این دوره است، این کتاب را پیش از جنة الأمان (معروف به مصباح الکفعمی) و به سال ۸۶۸ ق، نوشته است. این کتاب، از جنة الأمان بزرگ‌تر بوده و افزون بر ادعیه و احراز و اذکار موجود در آن، شامل الصحیفة السجّادیة و شرح آن و رساله محاسبة النفس و شرح الأسماء الحسنی و برخی ادعیه دیگر است. این کتاب، دارای حواشی‌ای از خودِ کفعمی است. البته آنچه در چاپ یاد شده البلد الأمین موجود است، ظاهراً تمام حواشی نیست.<ref>خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>


نام اصلی کتاب بلد الامین، البلد الأمين و الدِرع الحَصين‌ است.
ترتیب مطالب کتاب به این صورت است که پس از ذکر احکام تخلّی و آداب میّت، دعاهای مربوط به اوقات شبانه‌روز و دعاها و تعقیبات نمازهای واجب و مستحبّ روزانه آمده و سپس، اعمال و ادعیه یکایک ایّام هفته، آن‌گاه، اعمال و ادعیه هریک از ماه‌های قمری و مناسبت‌های مذهبی را به ترتیب، از ماه رجب شروع کرده و تا محرّم، ادامه می‌دهد. در اعمال ماه محرّم، وارد باب زیارات معصومان علیهم السلام شده است. پس از ذکر زیارات، دعاها و مناجات‌هایی مانند دعای مشلول، مجیر، توسّل و جوشن کبیر آمده که به اوقات معیّنی اختصاص ندارند.<ref>خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>
 
اين كتاب، شامل دعاها، تعويذها، حِرزها، زيارات، آداب و سنن شرعى است. از نسخه‌هاى خطّى كهن آن مى‌توان به نسخه موجود در مسجد جامع گوهرشاد مشهد، اشاره كرد كه در قرن يازدهم نگارش يافته است. اين كتاب به سال 1383 ق، در 619 صفحه، به قطع رحلى و به كوشش استاد على اكبر غفّارى، در تهران منتشر شده است.<ref>خدايارى، علي نقى؛ پور اكبر، الياس، تاريخ حديث شيعه در سده هاى هشتم تا يازدهم هجرى، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>
 
كفعمى، كه از دعاپژوهان بنام اين دوره است، اين كتاب را پيش از جنة الأمان (معروف به مصباح الكفعمى) و به سال 868 ق، نوشته است. اين كتاب، از جنة الأمان بزرگ‌تر بوده و افزون بر ادعيه و احراز و اذكار موجود در آن، شامل الصحيفة السجّادية و شرح آن و رساله محاسبة النفس و شرح الأسماء الحسنى و برخى ادعيه ديگر است. اين كتاب، داراى حواشى‌اى از خودِ كفعمى است. البته آنچه در چاپ ياد شده البلد الأمين موجود است، ظاهراً تمام حواشى نيست.<ref>خدايارى، علي نقى؛ پور اكبر، الياس، تاريخ حديث شيعه در سده هاى هشتم تا يازدهم هجرى، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>
 
ترتيب مطالب كتاب به اين صورت است كه پس از ذكر احكام تخلّى و آداب ميّت، دعاهاى مربوط به اوقات شبانه‌روز و دعاها و تعقيبات نمازهاى واجب و مستحبّ روزانه آمده و سپس، اعمال و ادعيه يكايك ايّام هفته، آن‌گاه، اعمال و ادعيه هريك از ماه‌هاى قمرى و مناسبت‌هاى مذهبى را به ترتيب، از ماه رجب شروع كرده و تا محرّم، ادامه مى‌دهد. در اعمال ماه محرّم، وارد باب زيارات معصومان عليهم السلام شده است. پس از ذكر زيارات، دعاها و مناجات‌هايى مانند دعاى مشلول، مجير، توسّل و جوشن كبير آمده كه به اوقات معيّنى اختصاص ندارند.<ref>خدايارى، علي نقى؛ پور اكبر، الياس، تاريخ حديث شيعه در سده هاى هشتم تا يازدهم هجرى، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>
 


بسیاری از دعا تنها منبع کهن آنها آثار کفعمی هستند مانند دعای جوشن کبیر.<ref>فرهنگ مهروش، «جوشن کبیر»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۸، ذیل مدخل.</ref>
بسیاری از دعا تنها منبع کهن آنها آثار کفعمی هستند مانند دعای جوشن کبیر.<ref>فرهنگ مهروش، «جوشن کبیر»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۸، ذیل مدخل.</ref>


== ویژگی‌ها ==
== ویژگی‌ها ==
مصادر کتاب بلدالامین، شامل برخى كتاب‌هاى شناخته شده، مانند كتب اربعه، كتاب‌هاى شيخ صدوق و سيّد بن طاووس و برخى كتاب‌هاى ناشناخته كه بدون نام نويسنده (مانند: شذور العقود، كيمياء الإشراق، الأدعية المستجابات) آمده و برخى كتاب‌هاى اهل سنّت (مانند المعجم طبرانى، جزء ابن المنذرى، حلية الأولياء، الترغيب و الترهيب و كتاب الدعاء ابن ابى الدنيا) است. درباره اسناد مطالب بايد گفت كه كفعمى، در متن، به منابع و اسانيد احاديث و ادعيه‌اى كه نقل كرده، اشاره‌اى نمى‌كند و فقط به ذكر نام معصوم- در صورتى كه دعا يا روايت از معصوم باشد- بسنده مى‌كند. او در مقدّمه، كتاب خود را حاوى تعويذها، دعاها، و زيارت‌هايى منقول از پيشوايان معصوم دانسته كه مطالب آن از كتاب‌هاى مورد اعتماد، برگرفته شده است.<ref>خدايارى، علي نقى؛ پور اكبر، الياس، تاريخ حديث شيعه در سده هاى هشتم تا يازدهم هجرى، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>{{پایان پاسخ}}
مصادر کتاب بلدالامین، شامل برخی کتاب‌های شناخته شده، مانند کتب اربعه، کتاب‌های شیخ صدوق و سیّد بن طاووس و برخی کتاب‌های ناشناخته که بدون نام نویسنده (مانند: شذور العقود، کیمیاء الإشراق، الأدعیة المستجابات) آمده و برخی کتاب‌های اهل سنّت (مانند المعجم طبرانی، جزء ابن المنذری، حلیة الأولیاء، الترغیب و الترهیب و کتاب الدعاء ابن ابی الدنیا) است. درباره اسناد مطالب باید گفت که کفعمی، در متن، به منابع و اسانید احادیث و ادعیه‌ای که نقل کرده، اشاره‌ای نمی‌کند و فقط به ذکر نام معصوم- در صورتی که دعا یا روایت از معصوم باشد- بسنده می‌کند. او در مقدّمه، کتاب خود را حاوی تعویذها، دعاها، و زیارت‌هایی منقول از پیشوایان معصوم دانسته که مطالب آن از کتاب‌های مورد اعتماد، برگرفته شده است.<ref>خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۷۳.</ref>{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =حدیث
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ =دعا
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش