تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

== محتوا ==

کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة شامل مقدمه، پنج فصل و خاتمه است. در فصل اول آن ماهیت و مفهوم نظام سیاسی در بینش فقهی بررسی شده است. در فصل دوم بر این مطلب استدلال شده که بر فرض این که کسی ولایت عامه فقیه را نیز قبول نداشته، چاره‌ای ندارد جز اینکه حکومت فقیه را بر حکومت جائرانه غیر فقیه ترجیح و اولویت بدهد؛ بنابرانی در زمان غیبت، حکومت فقیه نسبت به دیگران دارای اولویت است. در فصل سوم درباره خصوص نظام مشروطه که مسئله روز عصر نائینی بوده بحث شده و تبیین گردیده که تا چه اندازه این نظام با نظام مورد قبول اسلام که همان نظام ولایت و حکومت فقیه باشد سازگاری و هماهنگی دارد و در چه مواردی با آن متفاوت است. در فصل چهارم نیز به شبهات و سؤالاتی از این قبیل که آیا مفاهیمی مانند تأسیس مجلس شورای اسلامی، حریت و مساوات و غیره «بدعت» نیستند، پاسخ مناسب داده و میزان انعطاف و انطباق مفاهیم اسلامی با شرایط مختلف را نشان می‌دهد. در فصل پنجم نیز راجع به شرایط مشروعیت مداخله نمایندگان مردم در امور سیاسی و حکومتی سخن گفته است. نائینی در خاتمه کتابش درباره استبداد و نظام استبدادی، به گونه انتقادی و تحلیلی بحث جالبی را مطرح نموده و پس از استنتاج، کتاب خود را به پایان برده است<ref>منتظری، حسینعلی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، تهران، انتشارات سرایی، ۱۳۷۹، ج۱، ص۶۳.</ref>

=== فهرست ===

'''مقدمه''': الف: ضرورت قیام. ب: اقسام سلطنت. ج: آزادی از اسارت و بندگی. د: مساوات آحاد ملت با سلطان.

'''خاتمه''': مقصد اول: قوای حافظ استبداد. مقصد دوم: راه‌های علاج قوای استبداد.<ref>نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه المله، تصحیح و تحقیق سید جواد ورعی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸.</ref>

== چاپ و شرح ==

رسالة تنبیه الامة و تنزیه الملة اولین بار در ۱۳۲۷ در بغداد و یک سال بعد در تهران چاپ شد.<ref>جمشیدی، محمدحسین، «تنبیه الامة و تنزیه الملة»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳، ج۸، ذیل مدخل.</ref>