پرش به محتوا

کاربر:Golpoor/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

کاربر:Golpoor/صفحه تمرین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۱

۲۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


ماه‌های [[ماه محرم|محرم]] و [[صفر]] در فرهنگ شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌خصوص در روزهای [[روز تاسوعا|تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] و [[اربعین حسینی]]، مجموعه آیین‌های گوناگونی در پاسداشت این مناسبت برپا می‌شود.<ref>حاج منوچهری، «حسین(ع)، امام»، ص۶۸۹.</ref> شیعیان به پیروی از [[امامان(ع)|پیشوایان دینی]]، هنگام نوشیدن آب، از تشنگی امام حسین یاد می‌کنند و بر او سلام می‌دهند.<ref>حاج منوچهری، «حسین(ع)، امام»، ص۶۸۱؛ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۹۳ش، ص۵۰۸.</ref>
ماه‌های [[ماه محرم|محرم]] و [[صفر]] در فرهنگ شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌خصوص در روزهای [[روز تاسوعا|تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] و [[اربعین حسینی]]، مجموعه آیین‌های گوناگونی در پاسداشت این مناسبت برپا می‌شود.<ref>حاج منوچهری، «حسین(ع)، امام»، ص۶۸۹.</ref> شیعیان به پیروی از [[امامان(ع)|پیشوایان دینی]]، هنگام نوشیدن آب، از تشنگی امام حسین یاد می‌کنند و بر او سلام می‌دهند.<ref>حاج منوچهری، «حسین(ع)، امام»، ص۶۸۱؛ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۹۳ش، ص۵۰۸.</ref>
==زندگی‌نامه==
امام حسین(ع) در سوم<ref>ابن‌المشهدی، المزار[الکبیر]، ۱۴۱۹ق، ص۳۹۷؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۸۲۶، ۸۲۸؛ سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ۱۳۶۷ش، ص۶۸۹-۶۹۰.</ref> یا پنجم شعبان<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> سال چهارم هجری قمری در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۲۴۶؛ دولابی، الذریة الطاهرة، ۱۴۰۷ق، ص۱۰۲، ۱۲۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۹۶۲، ج۲، ص۵۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref> او از خاندان [[بنی‌هاشم]] و [[قریش|قبیله قریش]] و نوه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و از فرزندان امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و برادر کوچک‌تر امام حسن(ع) بود.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> [[حضرت عباس(ع)]]، [[محمد بن حنفیه]] از دیگر برادران، و [[حضرت زینب(س)]] و [[ام کلثوم]] از خواهران او دانسته شده‌‌اند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>
منابع فریقین در مورد نامگذاری‌اش آورده‌اند که [[پیامبر(ص)]] نام «حسین»<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ احمد ابن حنبل، المسند، دارصادر، ج۱، ص۹۸، ۱۱۸.</ref> را به فرمان [[خداوند]] برای او انتخاب کرد.<ref>ابن‌شهرآشوب‏، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۹۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الكبرى، ج۱۰، ص۲۴۴.</ref> نام حسین معادل شَبیر<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۳۹۳؛ زبیدى، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۴.</ref> که نام یکی از پسران [[هارون]] است، دانسته شده است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۱۷۱.</ref> از ام فضل<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ مقریزی، امتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج‏۱۲، ص۲۳۷؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۶، ص۲۳۰.</ref> و همچنین مادر عبدالله بن یقطر<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۹۳.</ref> به عنوان دایه‌های امام نام برده شده است.


[[کنیه]] حسین بن علی(ع)، «ابوعبدالله» است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ ابن‌ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۶۵؛ ابن‌قتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۱۳.</ref> و با القابی چون سید شباب أهل الجنة (سرور جوانان اهل بهشت) زکیّ، طیّب، وفیّ، سیّد، التابع لمرضاة الله شناخته می‌شود<ref>ابن‌ابی‌الثلج، تاریخ الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۲۸؛ ابن‌طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۳۷۴؛ برای فهرستی از القاب امام حسین(ع) نگاه کنید به: ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۸۶.</ref> [[ثارالله]]، [[قتیل العبرات]]<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۶.</ref> و [[سیدالشهداء]]<ref>نگاه کنید به: حِمْیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۹۹ـ۱۰۰؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۶ـ۲۱۹؛ شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۹-۵۰.</ref> از القاب دیگری است که در [[زیارتنامه|زیارتنامه‌ها]] برای او ذکر شده است.
===همسران و فرزندان===
===همسران و فرزندان===
[[شهربانو]]  نام یکی از همسران امام دانسته شده است وی دختر یزدگرد پادشاه ساسانی و مادر  [[امام سجاد(ع)]] قلمداد شده است. محققان معاصر در نسب شهربانو تردید دارند.<ref>نگاه کنید به: مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، ۱۳۸۰ش، ص۱۳۱-۱۳۳؛ شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ۱۳۷۷ش، ص۹۱؛ دهخدا، لغت نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، '''ص...'''؛ شهیدی، زندگانی علی ابن الحسین(ع)، ۱۳۶۵ش، ص۱۲.</ref>  
[[شهربانو]]  نام یکی از همسران امام دانسته شده است وی دختر یزدگرد پادشاه ساسانی و مادر  [[امام سجاد(ع)]] قلمداد شده است. محققان معاصر در نسب شهربانو تردید دارند.<ref>نگاه کنید به: مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، ۱۳۸۰ش، ص۱۳۱-۱۳۳؛ شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ۱۳۷۷ش، ص۹۱؛ دهخدا، لغت نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، '''ص...'''؛ شهیدی، زندگانی علی ابن الحسین(ع)، ۱۳۶۵ش، ص۱۲.</ref>  
خط ۲۱: خط ۲۶:


ابن‌طلحه شافعی در کتاب [[مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (کتاب)|مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول]] تعداد فرزندان امام را ده تن شمرده است.<ref>ابن‌طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> اما در برخی منابع تعداد فرزندان امام، چهار پسر و دو دختر<ref>مُصْعَب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، ۱۹۵۳م، ج۱، ص۵۷-۵۹؛ بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> و یا شش پسر و سه دختر ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، دلائل الامامة، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۷۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۷۷؛ ابن طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> در کتاب [[لباب الانساب]]<ref>ابن‌فندق، لباب الانساب، ۱۳۸۵، ص۳۵۵.</ref> از منابع قرن ششم، از دختری به نام [[رقیه بنت الحسین|رقیه]] و در کتاب [[کامل بهایی]] از منابع قرن هفتم، از دختری چهار ساله برای امام حسین سخن به میان آمده که در [[شام]] از دنیا رفته است.<ref>واعظ کاشفی، روضة الشهدا، ۱۳۸۲ش، ص۴۸۴.</ref>
ابن‌طلحه شافعی در کتاب [[مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (کتاب)|مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول]] تعداد فرزندان امام را ده تن شمرده است.<ref>ابن‌طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> اما در برخی منابع تعداد فرزندان امام، چهار پسر و دو دختر<ref>مُصْعَب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، ۱۹۵۳م، ج۱، ص۵۷-۵۹؛ بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> و یا شش پسر و سه دختر ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، دلائل الامامة، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۷۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۷۷؛ ابن طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> در کتاب [[لباب الانساب]]<ref>ابن‌فندق، لباب الانساب، ۱۳۸۵، ص۳۵۵.</ref> از منابع قرن ششم، از دختری به نام [[رقیه بنت الحسین|رقیه]] و در کتاب [[کامل بهایی]] از منابع قرن هفتم، از دختری چهار ساله برای امام حسین سخن به میان آمده که در [[شام]] از دنیا رفته است.<ref>واعظ کاشفی، روضة الشهدا، ۱۳۸۲ش، ص۴۸۴.</ref>
==زندگی‌نامه==
امام حسین(ع) در سوم<ref>ابن‌المشهدی، المزار[الکبیر]، ۱۴۱۹ق، ص۳۹۷؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۸۲۶، ۸۲۸؛ سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ۱۳۶۷ش، ص۶۸۹-۶۹۰.</ref> یا پنجم شعبان<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> سال چهارم هجری قمری در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۲۴۶؛ دولابی، الذریة الطاهرة، ۱۴۰۷ق، ص۱۰۲، ۱۲۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۹۶۲، ج۲، ص۵۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref> او از خاندان [[بنی‌هاشم]] و [[قریش|قبیله قریش]] و نوه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و از فرزندان امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و برادر کوچک‌تر امام حسن(ع) بود.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> [[حضرت عباس(ع)]]، [[محمد بن حنفیه]] از دیگر برادران، و [[حضرت زینب(س)]] و [[ام کلثوم]] از خواهران او دانسته شده‌‌اند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>
منابع فریقین در مورد نامگذاری‌اش آورده‌اند که [[پیامبر(ص)]] نام «حسین»<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ احمد ابن حنبل، المسند، دارصادر، ج۱، ص۹۸، ۱۱۸.</ref> را به فرمان [[خداوند]] برای او انتخاب کرد.<ref>ابن‌شهرآشوب‏، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۹۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الكبرى، ج۱۰، ص۲۴۴.</ref> نام حسین معادل شَبیر<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۳۹۳؛ زبیدى، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۴.</ref> که نام یکی از پسران [[هارون]] است، دانسته شده است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۱۷۱.</ref> از ام فضل<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ مقریزی، امتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج‏۱۲، ص۲۳۷؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۶، ص۲۳۰.</ref> و همچنین مادر عبدالله بن یقطر<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۹۳.</ref> به عنوان دایه‌های امام نام برده شده است.
[[کنیه]] حسین بن علی(ع)، «ابوعبدالله» است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ ابن‌ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۶۵؛ ابن‌قتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۱۳.</ref> و با القابی چون سید شباب أهل الجنة (سرور جوانان اهل بهشت) زکیّ، طیّب، وفیّ، سیّد، التابع لمرضاة الله شناخته می‌شود<ref>ابن‌ابی‌الثلج، تاریخ الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۲۸؛ ابن‌طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۳۷۴؛ برای فهرستی از القاب امام حسین(ع) نگاه کنید به: ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۸۶.</ref> [[ثارالله]]، [[قتیل العبرات]]<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۶.</ref> و [[سیدالشهداء]]<ref>نگاه کنید به: حِمْیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۹۹ـ۱۰۰؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۶ـ۲۱۹؛ شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۹-۵۰.</ref> از القاب دیگری است که در [[زیارتنامه|زیارتنامه‌ها]] برای او ذکر شده است.
===دوران خلفای سه‌گانه===
===دوران خلفای سه‌گانه===
اطلاعات تاریخی اندکی از دوره 25 ساله زندگانی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه‌گانه گزارش شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۵.</ref> گفته شده است که او از احترام ویژه‌ای نزد خلیفه دوم برخوردار بود.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۵؛ سبط بن جوزى، تذکرة الخواص‏، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۱-۲۱۲.</ref>
اطلاعات تاریخی اندکی از دوره 25 ساله زندگانی امام حسین(ع) در دوران خلفای سه‌گانه گزارش شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۵.</ref> گفته شده است که او از احترام ویژه‌ای نزد خلیفه دوم برخوردار بود.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۵؛ سبط بن جوزى، تذکرة الخواص‏، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۱-۲۱۲.</ref>


گزارشی از امام حسین(ع) در زمان حکومت غثمان وجود دارد که امام به همراه پدر و برادرش بر خلاف دستور خلیفه سوم، ابوذر را که از جانب خلیفه به سرزمین ربذه تبعید شده بود، بدرقه کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۵ش، ج۸، ص۲۰۶-۲۰۷؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۸۵-۱۳۸۷ق، ج۸، ص۲۵۳-۲۵۴.</ref>
گزارشی از امام حسین(ع) در زمان حکومت عثمان وجود دارد که امام به همراه پدر و برادرش بر خلاف دستور خلیفه سوم، ابوذر را که از جانب خلیفه به سرزمین ربذه تبعید شده بود، بدرقه کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۵ش، ج۸، ص۲۰۶-۲۰۷؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۸۵-۱۳۸۷ق، ج۸، ص۲۵۳-۲۵۴.</ref>


برخی منابع [[اهل سنت]] به حضور ایشان به همراه برادرش در برخی از فتوحات چون افریقیه در سال ۲۶ق<ref>ابن‌خلدون، العبر، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۴.</ref> و [[طبرستان]] در سال ۳۰ق<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق. ج۴، ص۲۶۹.</ref> اشاره کرده‌اند، اما چنین گزارش‌هایی در منابع شیعه نیامده است. برخی از پژوهشگران شیعه چون [[جعفر مرتضی عاملی]]، این‌گونه گزارش‌ها را ساختگی دانسته‌اند.<ref>جعفر مرتضی، الحیاة السیاسیة للامام الحسن، دارالسیرة، ص۱۵۸.</ref>  
برخی منابع [[اهل سنت]] به حضور ایشان به همراه برادرش در برخی از فتوحات چون افریقیه در سال ۲۶ق<ref>ابن‌خلدون، العبر، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۴.</ref> و [[طبرستان]] در سال ۳۰ق<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق. ج۴، ص۲۶۹.</ref> اشاره کرده‌اند، اما چنین گزارش‌هایی در منابع شیعه نیامده است. برخی از پژوهشگران شیعه چون [[جعفر مرتضی عاملی]]، این‌گونه گزارش‌ها را ساختگی دانسته‌اند.<ref>جعفر مرتضی، الحیاة السیاسیة للامام الحسن، دارالسیرة، ص۱۵۸.</ref>  


یکی دیگر از گزارش‌ها که از امام حسین(ع) سخن به میان آمده است، جریان شورش بر علیه عثمان و کشته شدن خلیفه است. امام به همراه بردارش لملم حسن(ع) به رغم ناخرسندی از عملکرد خلیفه به حفاظت از خانه عثمان پرداختند.<ref>ابن‌قتیبه، الامامه و السیاسة، ۱۴۱۰، ج۱، ص۵۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۵۵۸.</ref> این گزارش موافقان و مخالفانی در بین محققان شیعه داشته است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref> [[سید مرتضی]] پس از تردید در فرستادن حسنین(ع) توسط امیرالمؤمنین(ع)، علت آن را جلوگیری از قتل عمدی او و رساندن آب و غذا به خانواده او می‌داند، نه جلوگیری از برکناری عثمان از خلافت، چرا که او به جهت کارهای ناروایش مستحق خلع از خلافت بود.<ref>سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۴۲.</ref>
یکی دیگر از گزارش‌ها که از امام حسین(ع) سخن به میان آمده است، جریان شورش بر علیه عثمان و کشته شدن خلیفه است. امام به همراه بردارش امام حسن(ع) به رغم ناخرسندی از عملکرد خلیفه به حفاظت از خانه عثمان پرداختند.<ref>ابن‌قتیبه، الامامه و السیاسة، ۱۴۱۰، ج۱، ص۵۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۵۵۸.</ref> این گزارش موافقان و مخالفانی در بین محققان شیعه داشته است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref> [[سید مرتضی]] پس از تردید در فرستادن حسنین(ع) توسط امیرالمؤمنین(ع)، علت آن را جلوگیری از قتل عمدی او و رساندن آب و غذا به خانواده او می‌داند، نه جلوگیری از برکناری عثمان از خلافت، چرا که او به جهت کارهای ناروایش مستحق خلع از خلافت بود.<ref>سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۴۲.</ref>


===دوران حکومت امام علی(ع)===
===دوران حکومت امام علی(ع)===
خط ۴۷: خط ۴۶:


امام حسین(ع) پس از صلح با معاویه در [[سال ۴۱ قمری]]، همراه برادرش از [[کوفه]] به [[مدینه]] بازگشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۹۹۲م، ج۵، ص۱۸۴.</ref>
امام حسین(ع) پس از صلح با معاویه در [[سال ۴۱ قمری]]، همراه برادرش از [[کوفه]] به [[مدینه]] بازگشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۹۹۲م، ج۵، ص۱۸۴.</ref>
==دوران امامت==
 
=== دوران امامت ===
امام حسین(ع) پس از [[شهادت]] برادرش در سال [[سال ۵۰ هجری قمری|۵۰ق]] به [[امامت]] رسید و تا سال [[سال ۶۱ قمری|۶۱ق]] امامت را بر عهده داشت.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۸۱.</ref> علمای شیعه علاوه بر دلایل عام برای اثبات [[امامت ائمه اثنی عشر|امامت امامان شیعه]]،<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۴؛ ابن‌بابویه قمی، الإمامة والتبصره، ۱۳۶۳ش، ص۱۰۴.</ref> به دلایل خاص امامت حسین بن علی(ع) از جمله روایتی از [[پیامبر(ص)]] که او را امام معرفی کرده، اشاره نموده‌اند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۰.</ref> چنانکه تأکید امام علی(ع) بر امامت حسین(ع) پس از [[امام حسن(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۹۷.</ref> و همچنین معرفی او از جانب امام حسن به عنوان امام بعد از خود<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۰۱.</ref> از جمله دلایل خاص دیگر عنوان شده است.
امام حسین(ع) پس از [[شهادت]] برادرش در سال [[سال ۵۰ هجری قمری|۵۰ق]] به [[امامت]] رسید و تا سال [[سال ۶۱ قمری|۶۱ق]] امامت را بر عهده داشت.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۸۱.</ref> علمای شیعه علاوه بر دلایل عام برای اثبات [[امامت ائمه اثنی عشر|امامت امامان شیعه]]،<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۴؛ ابن‌بابویه قمی، الإمامة والتبصره، ۱۳۶۳ش، ص۱۰۴.</ref> به دلایل خاص امامت حسین بن علی(ع) از جمله روایتی از [[پیامبر(ص)]] که او را امام معرفی کرده، اشاره نموده‌اند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۰.</ref> چنانکه تأکید امام علی(ع) بر امامت حسین(ع) پس از [[امام حسن(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۹۷.</ref> و همچنین معرفی او از جانب امام حسن به عنوان امام بعد از خود<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۰۱.</ref> از جمله دلایل خاص دیگر عنوان شده است.


امام حسین(ع) پس از شهادت امام حسن(ع) نیز بیعت خود با معاویه را نشکست.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۲.</ref> و حتی درخواست برخی از شیعیان مبنی گردآوری نیرو و جنگ با معاویه را به خاطر وفای به عهد نپذیرفت و از عملکرد برادرش دفاع کرد<ref>دینورى، الأخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۰.</ref> و تصمیم در این مورد را به بعد از مرگ معاویه موکول کرد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف‏، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۰.</ref> به گفته شیخ مفید امام حسین(ع) تا زمان مرگ معاویه به دلیل [[تقیه]] و عهدی که در ماجرای [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن]] کرده بود،  مردم را به سوی خود دعوت نکرد؛ اما پس از مرگ معاویه جایگاه خود را برای کسانی که آگاه نبودند، روشن ساخت.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۱.</ref>
امام حسین(ع) پس از شهادت امام حسن(ع) نیز بیعت خود با معاویه را نشکست.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۲.</ref> و حتی درخواست برخی از شیعیان مبنی گردآوری نیرو و جنگ با معاویه را به خاطر وفای به عهد نپذیرفت و از عملکرد برادرش دفاع کرد<ref>دینورى، الأخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۰.</ref> و تصمیم در این مورد را به بعد از مرگ معاویه موکول کرد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف‏، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۰.</ref> به گفته شیخ مفید امام حسین(ع) تا زمان مرگ معاویه به دلیل [[تقیه]] و عهدی که در ماجرای [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن]] کرده بود،  مردم را به سوی خود دعوت نکرد؛ اما پس از مرگ معاویه جایگاه خود را برای کسانی که آگاه نبودند، روشن ساخت.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۱.</ref>


===موضع‌گیری در برابر اقدامات معاویه===
==== موضع‌گیری در برابر اقدامات معاویه ====
طبق منابع تاریخی امام حسین(ع) بر علیه حکومت معاویه، اقدامی نکرد، اما برخی از تاریخ‌پژوهان با تکیه بر پاره‌ای شواهد و گفتگوهای بین آنها معتقدند که امام(ع) از نظر سیاسی، مشروعیت معاویه را نپذیرفت.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۵.</ref> و در برخی موارد با سیاست‌های معاویه به مخالفت می‌پرداخت.
طبق منابع تاریخی امام حسین(ع) بر علیه حکومت معاویه، اقدامی نکرد، اما برخی از تاریخ‌پژوهان با تکیه بر پاره‌ای شواهد و گفتگوهای بین آنها معتقدند که امام(ع) از نظر سیاسی، مشروعیت معاویه را نپذیرفت.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۵.</ref> و در برخی موارد با سیاست‌های معاویه به مخالفت می‌پرداخت.


خط ۶۹: خط ۶۹:
امام حسین(ع) در [[سال ۵۸ قمری]]، به علت فشار معاویه بر شیعیان،<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۸۹، ج۱، ص۳۹۲.</ref> خطبه‌ای اعتراض‌آمیز در [[منا]] خواند.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴، ص۶۸.</ref> حسین بن علی(ع) در این [[خطبه]] ضمن برشمردن [[فضائل امام علی(ع)|فضائل امیرمؤمنان]] و [[اهل بیت]] و دعوت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] و تأکید بر اهمیت این وظیفه اسلامی، وظیفه علما و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و نیز زیان‌های سکوت عالمان در مقابل زورگویان را گوشزد کرد.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴، ص۶۸.</ref>
امام حسین(ع) در [[سال ۵۸ قمری]]، به علت فشار معاویه بر شیعیان،<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۸۹، ج۱، ص۳۹۲.</ref> خطبه‌ای اعتراض‌آمیز در [[منا]] خواند.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴، ص۶۸.</ref> حسین بن علی(ع) در این [[خطبه]] ضمن برشمردن [[فضائل امام علی(ع)|فضائل امیرمؤمنان]] و [[اهل بیت]] و دعوت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] و تأکید بر اهمیت این وظیفه اسلامی، وظیفه علما و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و نیز زیان‌های سکوت عالمان در مقابل زورگویان را گوشزد کرد.<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴، ص۶۸.</ref>


===واکنش به خلافت یزید===
==== واکنش به خلافت یزید ====
یزید پس از مرگ معاویه در [[۱۵ رجب]] [[سال ۶۰ هجری قمری| ۶۰ق]] به خلافت رسید<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹، ج۲، ص۳۲.</ref> و برای مشروعیت بخشیدن به حکومتش تصمیم گرفت از بزرگانی چون امام حسین(ع) که ولایتعهدی او را نپذیرفته بودند به اجبار [[بیعت]] بگیرد،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷، ج۵، ص۳۳۸.</ref> اما حسین(ع) از بیعت خودداری کرد<ref>ابومخنف، مقتل‌الحسین، مطبعة العلمیه، ص۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۳۳.</ref> و همراه خانواده و یارانش از [[مدینه]] به [[مکه]] رفت.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۶۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۳۴.</ref> و در آنجا با استقبال مردم و [[عمره|عمره‌گزاران]] روبرو شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۶؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۶.</ref> امام بیش از چهار ماه در این شهر ماند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۶.</ref>  
یزید پس از مرگ معاویه در [[۱۵ رجب]] [[سال ۶۰ هجری قمری| ۶۰ق]] به خلافت رسید<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹، ج۲، ص۳۲.</ref> و برای مشروعیت بخشیدن به حکومتش تصمیم گرفت از بزرگانی چون امام حسین(ع) که ولایتعهدی او را نپذیرفته بودند به اجبار [[بیعت]] بگیرد،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷، ج۵، ص۳۳۸.</ref> اما حسین(ع) از بیعت خودداری کرد<ref>ابومخنف، مقتل‌الحسین، مطبعة العلمیه، ص۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۳۳.</ref> و همراه خانواده و یارانش از [[مدینه]] به [[مکه]] رفت.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۶۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۳۴.</ref> و در آنجا با استقبال مردم و [[عمره|عمره‌گزاران]] روبرو شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۶؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۶.</ref> امام بیش از چهار ماه در این شهر ماند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۶.</ref>  


خط ۷۶: خط ۷۶:
طبق پاره‌ای از گزارش‌ها امام حسین(ع) با خبردار شدن از توطئه‌ای که برای کشتن او در مکه طراحی شده بود، برای حفظ حرمت مکه، این شهر را به سمت عراق ترک کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الكبرى، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۵۰؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار الفكر، ج۸، ص۱۵۹ و ۱۶۱.</ref>
طبق پاره‌ای از گزارش‌ها امام حسین(ع) با خبردار شدن از توطئه‌ای که برای کشتن او در مکه طراحی شده بود، برای حفظ حرمت مکه، این شهر را به سمت عراق ترک کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الكبرى، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۵۰؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار الفكر، ج۸، ص۱۵۹ و ۱۶۱.</ref>


==واقعه کربلا==
=== واقعه کربلا ===
واقعه کربلا در پی خودداری امام حسین(ع) از [[بیعت]] با [[یزید]] رخ داد. حسین(ع) به دعوت [[کوفیان]]، همراه خانواده و یارانش به سوی کوفه حرکت کرد؛ اما در منطقه‌ای به نام [[ذو حسم]] با سپاهی به فرماندهی [[حر بن یزید ریاحی]] رو به رو گردید و مجبور شد مسیر حرکت خود را تغییر دهد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۰۸،ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹، ج۲، ص۶۷؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵، ج۴، ص۵۱.</ref>
واقعه کربلا در پی خودداری امام حسین(ع) از [[بیعت]] با [[یزید]] رخ داد. حسین(ع) به دعوت [[کوفیان]]، همراه خانواده و یارانش به سوی کوفه حرکت کرد؛ اما در منطقه‌ای به نام [[ذو حسم]] با سپاهی به فرماندهی [[حر بن یزید ریاحی]] رو به رو گردید و مجبور شد مسیر حرکت خود را تغییر دهد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۰۸،ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹، ج۲، ص۶۷؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵، ج۴، ص۵۱.</ref>


خط ۸۷: خط ۸۷:
اهل بیت امام حسین نیز پس از به اسارت درآمدن به [[کوفه]] و سپس [[شام]] فرستاده شدند.<ref>طبری، تاریخ‌ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۶.</ref> پیکر امام حسین(ع) و یارانش روز [[۱۱ محرم|۱۱]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۵.</ref> یا [[۱۳ محرم]] توسط گروهی از [[بنی اسد]] و بنابر نقلی با حضور [[امام سجاد(ع)]] در محلِ شهادت به خاک سپرده شدند.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۳۵-۳۳۶.</ref>
اهل بیت امام حسین نیز پس از به اسارت درآمدن به [[کوفه]] و سپس [[شام]] فرستاده شدند.<ref>طبری، تاریخ‌ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۶.</ref> پیکر امام حسین(ع) و یارانش روز [[۱۱ محرم|۱۱]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۵۵.</ref> یا [[۱۳ محرم]] توسط گروهی از [[بنی اسد]] و بنابر نقلی با حضور [[امام سجاد(ع)]] در محلِ شهادت به خاک سپرده شدند.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۳۵-۳۳۶.</ref>


=== هدف قیام===
== هدف قیام ==
درباره هدف امام حسین(ع) از قیام دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. برخی چون [[لطف‌الله صافی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[سید محسن امین]] و [[علی شریعتی]] هدف حسین بن علی(ع) از قیام را شهادت دانسته‌اند.<ref>اسفندیاری، عاشوراشناسی، ۱۳۸۷، ص۱۵۷.</ref>
درباره هدف امام حسین(ع) از قیام دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. برخی چون [[لطف‌الله صافی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[سید محسن امین]] و [[علی شریعتی]] هدف حسین بن علی(ع) از قیام را شهادت دانسته‌اند.<ref>اسفندیاری، عاشوراشناسی، ۱۳۸۷، ص۱۵۷.</ref>


[[سید مرتضی]]<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۷-۲۲۸.</ref> و معاصرینی چون [[نعمت الله صالحی نجف آبادی|صالحی نجف‌آبادی]] هدف امام از قیام را تشکیل حکومت عنوان کرده‌اند.<ref>صالحی نجف‌آبادی، شهید جاوید، ۱۳۸۷، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> چنانکه پیرامون هدف امام نظرات دیگری چون حفظ جان نیز ذکر شده است.<ref>اشتهاردی، هفت ساله چرا صدا درآورد؟، ۱۳۹۱، ص۱۵۴.</ref>
[[سید مرتضی]]<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۷-۲۲۸.</ref> و معاصرینی چون [[نعمت الله صالحی نجف آبادی|صالحی نجف‌آبادی]] هدف امام از قیام را تشکیل حکومت عنوان کرده‌اند.<ref>صالحی نجف‌آبادی، شهید جاوید، ۱۳۸۷، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> چنانکه پیرامون هدف امام نظرات دیگری چون حفظ جان نیز ذکر شده است.<ref>اشتهاردی، هفت ساله چرا صدا درآورد؟، ۱۳۹۱، ص۱۵۴.</ref>


=== واکنش شیعیان ===
== واکنش شیعیان ==
قیام امام حسین(ع) و شهادت او واکنش‌های زیادی را درپی داشت و تا سالیان متمادی منجر به حرکت‌های انقلابی و اعتراضی چون [[قیام توابین]]، [[قیام مختار]]، [[قیام زید بن علی]] و [[قیام یحیی بن زید]] شد.
قیام امام حسین(ع) و شهادت او واکنش‌های زیادی را درپی داشت و تا سالیان متمادی منجر به حرکت‌های انقلابی و اعتراضی چون [[قیام توابین]]، [[قیام مختار]]، [[قیام زید بن علی]] و [[قیام یحیی بن زید]] شد.


همچنین در قیام [[سیاه جامگان]] به رهبری [[ابومسلم خراسانی]] که منجر به سقوط امویان شد از شعار [[یا لثارات الحسین]] استفاده شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۱۷.</ref> [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز الهام گرفته از قیام امام حسین(ع) دانسته شده است<ref>[http://farsi.rouhollah.ir/library/sahifeh?volume=17&tid=22 خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۹ش، ج۱۷، ص۵۸.].</ref>  
همچنین در قیام [[سیاه جامگان]] به رهبری [[ابومسلم خراسانی]] که منجر به سقوط امویان شد از شعار [[یا لثارات الحسین]] استفاده شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۱۷.</ref> [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز الهام گرفته از قیام امام حسین(ع) دانسته شده است<ref>[http://farsi.rouhollah.ir/library/sahifeh?volume=17&tid=22 خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۹ش، ج۱۷، ص۵۸.].</ref>


===در نگاه اهل‌سنت===
=== قیام امام در نگاه اهل‌سنت ===
در میان اهل سنت دو دیدگاه درباره [[قیام امام حسین(ع)]] وجود دارد: دسته‌ای آن را نکوهش کرده و بسیاری نیز آن را ستوده‌اند.
در میان اهل سنت دو دیدگاه درباره [[قیام امام حسین(ع)]] وجود دارد: دسته‌ای آن را نکوهش کرده و بسیاری نیز آن را ستوده‌اند.


خط ۱۰۶: خط ۱۰۶:
عمر فروخ نیز با تأکید بر اینکه سکوت در برابر [[ظلم]] به هیچ وجه جایز نیست، معتقد است ما مسلمانان امروزه نیاز داریم که «حسینی» در میان ما قیام کند و ما را به راه درست در دفاع از حق رهنمون سازد.<ref>فروخ، تجدید فی المسلمین لا فی الإسلام، دار الكتاب العربی، ص۱۵۲.</ref>
عمر فروخ نیز با تأکید بر اینکه سکوت در برابر [[ظلم]] به هیچ وجه جایز نیست، معتقد است ما مسلمانان امروزه نیاز داریم که «حسینی» در میان ما قیام کند و ما را به راه درست در دفاع از حق رهنمون سازد.<ref>فروخ، تجدید فی المسلمین لا فی الإسلام، دار الكتاب العربی، ص۱۵۲.</ref>


== فضایل و خصوصیات ظاهری و رفتاری ==
== سوگواری شیعیان ==
روایات متعددی از پیامبر(ص) در فضائل او نقل شده است در برخی از آنها حسین(ع) چراغ هدایت و کشتی نجات<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵، ج۱، ص۲۶۵.</ref> و همچنین سرور جوانان بهشت قلمداد شده است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷.</ref> چنانکه در روایتی فرمود حسین از من است و من از حسین هستم.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref> هر کس این دو (حسن و حسین) را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر که با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی نموده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۲۶۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۱۹۸و۱۹۹؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۶۰۲.</ref>
 
در روایات آمده است که خداوند شفا را در [[تربت]] حسین(ع) و [[استجابت دعا]] را کنار قبر او قرار داده است.<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۹۸، ص۶۹.</ref> در کتاب [[الخصائص الحسینیة]] بیش از سیصد ویژگی اختصاصی برای امام حسین برشمرده شده است.<ref>شوشتری، الخصائص الحسینیة، شریف رضی، ص۲۰.</ref>
 
در بیشتر منابع حدیثی، تاریخی و رجالی، از شباهت حسین(ع) به [[پیامبر اکرم(ص)]] سخن گفته شده<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲، ۴۵۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۹۵.</ref> و در روایتی شبیه‌ترین فرد به ایشان دانسته شده است.<ref>احمد بن حنبل، المسند، دارصادر، ج۳، ص۲۶۱؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref> درباره او گفته‌اند گاه لباسی از خز بر تن می‌کرد یا عمامه‌ای از خز بر سر می‌گذاشت<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۱۰۱.</ref> و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۶، ص۴۱۹-۴۲۲؛ ابن ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳ و ۱۵.</ref>
 
امام حسین(ع) بسیار بخشنده بود و به گشاده‌دستی شناخته می‌شد<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۴-۱۱۸.</ref> وی با مسکینان می‌نشست، دعوت آنان را می‌پذیرفت و با آنان غذا می‌خورد و آنها را به خانه خود دعوت می‌کرد و آنچه در منزل داشت از ایشان دریغ نمی‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۴۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۱.</ref>
 
او غلامان و [[کنیز]]انش را در قبال خوش رفتاری‌شان آزاد می‌کرد.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۹۶ـ۱۹۷؛ نیز نگاه کنید به: ابن حزم، المُحَلّی، دارالفکر، ج۸، ص۵۱۵؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۷۶.</ref> در منابع آمده است وی ۲۵ بار پیاده به [[حج]] رفت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۰۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref>
 
==سوگواری شیعیان==
[[شیعیان]] (و گاه غیرشیعیان) در [[ماه محرم]]، برای امام حسین و [[شهیدان کربلا]] سوگواری می‌کنند. شیعیان برای این سوگواری آیین‌هایی دارند که رایج‌ترین آنها [[روضه‌خوانی]]، [[سینه‌زنی]]، [[تعزیه]]، [[شمایل کشی]] و خواندن [[زیارتنامه|زیارتنامه‌هایی]] مانند [[زیارت عاشورا]]، [[زیارت وارث]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به صورت فردی و گروهی است.<ref>نگاه کنید به: [http://fa.abna24.com/news/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF_725804.html «عزاداری ماه محرم در کشورهای جنوب شرقی آسیا برگزار می‌شود»، خبرگزاری ابنا]؛ [http://www.beytoote.com/art/city-country/different-cities2-muharram.html «آداب و رسوم مردم شهرهای مختلف ایران در ماه محرم»، وبگاه بیتوته.].</ref>
[[شیعیان]] (و گاه غیرشیعیان) در [[ماه محرم]]، برای امام حسین و [[شهیدان کربلا]] سوگواری می‌کنند. شیعیان برای این سوگواری آیین‌هایی دارند که رایج‌ترین آنها [[روضه‌خوانی]]، [[سینه‌زنی]]، [[تعزیه]]، [[شمایل کشی]] و خواندن [[زیارتنامه|زیارتنامه‌هایی]] مانند [[زیارت عاشورا]]، [[زیارت وارث]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به صورت فردی و گروهی است.<ref>نگاه کنید به: [http://fa.abna24.com/news/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF_725804.html «عزاداری ماه محرم در کشورهای جنوب شرقی آسیا برگزار می‌شود»، خبرگزاری ابنا]؛ [http://www.beytoote.com/art/city-country/different-cities2-muharram.html «آداب و رسوم مردم شهرهای مختلف ایران در ماه محرم»، وبگاه بیتوته.].</ref>


خط ۱۲۴: خط ۱۱۳:
بنابر گزارش‌های تاریخی و حدیثی، [[امامان شیعه]] به عزاداری و [[بکاء#گریه در عزای امام حسین(ع)|گریه در عزای]] حسین بن علی اهمیت ویژه می‌دادند و شیعیان را به این امر و زنده نگاه‌داشتن یاد عاشورا سفارش می‌کردند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۴، باب۳۴، ص۲۷۸-۲۹۶.</ref>
بنابر گزارش‌های تاریخی و حدیثی، [[امامان شیعه]] به عزاداری و [[بکاء#گریه در عزای امام حسین(ع)|گریه در عزای]] حسین بن علی اهمیت ویژه می‌دادند و شیعیان را به این امر و زنده نگاه‌داشتن یاد عاشورا سفارش می‌کردند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۴، باب۳۴، ص۲۷۸-۲۹۶.</ref>


== حرم و حائر حسینی==
بر اساس گزارش‌های موجود، نخستین بنا بر مرقد حسین بن علی(ع) در زمان [[مختار ثقفی]] و به دستور او ساخته شد و از آن تاریخ تا کنون نیز بنای حرم بارها تجدید و توسعه یافته است.<ref>آل طعمه، کربلا و حرم‌های مطهر، مشعر، ص۸۹-۱۱۲.</ref> حرم امام حسین(ع) چند بار به دست برخی [[بنی عباس|خلفای عباسی]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۷۷.</ref> و [[وهابیت]]<ref>جمعی از نویسندگان، نگاهی نو به جریان عاشورا، ۱۳۸۷ش، ص۴۲۵.</ref> تخریب گردید؛ از جمله [[متوکل عباسی]] دستور داد زمین حائر را شخم بزنند و بر مقبره آب ببندند.<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۲۷؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹، ج۲، ص۲۱۱.</ref>
محدوده مرقد امام حسین(ع) [[حائر حسینی]] نامیده می‌شود. محدوده حائر دارای فضیلت و احکام [[فقه|فقهی]] خاصی است و مسافر می‌تواند [[نماز مسافر|نماز خود]]‌ را در آن کامل بخواند.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۶۴.</ref> درباره مساحت دقیق حائر چند نظر وجود دارد و حداقلِ آن را، محدوده‌ای به شعاع ۱۱متر از قبر امام حسین گفته‌اند که بالاترین درجه فضیلت را دارد.<ref>کلیدار، تاریخ کربلاء و حائرالحسین(ع)، ۱۳۷۶، ص۵۱و۵۲ و ۵۸ـ۶۰.</ref>
== زیارت امام حسین(ع) ==
== زیارت امام حسین(ع) ==
در روایات [[معصومان]] بر [[زیارت امام حسین(ع)]] تأکید فراوان شده و یکی از برترین و پرفضیلت‌ترین اعمال شمرده شده است <ref>مؤسسه امام هادی(ع)، جامع زیارات المعصومین، ۱۳۸۹، ج۳، ص۳۶-۶۹.</ref> و بنابر دسته‌ای از روایات، [[ثواب]] آن برابر با [[حج]] و [[عمره]] است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶، ص۱۵۸-۱۶۱.</ref>
در روایات [[معصومان]] بر [[زیارت امام حسین(ع)]] تأکید فراوان شده و یکی از برترین و پرفضیلت‌ترین اعمال شمرده شده است <ref>مؤسسه امام هادی(ع)، جامع زیارات المعصومین، ۱۳۸۹، ج۳، ص۳۶-۶۹.</ref> و بنابر دسته‌ای از روایات، [[ثواب]] آن برابر با [[حج]] و [[عمره]] است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶، ص۱۵۸-۱۶۱.</ref>
خط ۱۳۳: خط ۱۲۶:


توصیه به [[زیارت اربعین]] سبب شده شیعیان، به ویژه ساکنان [[عراق]]، همه‌ساله از نقاط مختلف به سوی [[کربلا]] حرکت کنند. این حرکت که غالباً پیاده انجام می‌شود، از پرجمعیت‌ترین راهپیمایی‌ها در جهان است. بنابر گزارش منابع خبری، در سال ۱۳۹۸ش. بیش از ۱۸ میلیون زائر در این مراسم شرکت کردند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83522637/ «آمار زائران اربعین امسال از مرز ۱۸ میلیون گذشت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.].</ref>
توصیه به [[زیارت اربعین]] سبب شده شیعیان، به ویژه ساکنان [[عراق]]، همه‌ساله از نقاط مختلف به سوی [[کربلا]] حرکت کنند. این حرکت که غالباً پیاده انجام می‌شود، از پرجمعیت‌ترین راهپیمایی‌ها در جهان است. بنابر گزارش منابع خبری، در سال ۱۳۹۸ش. بیش از ۱۸ میلیون زائر در این مراسم شرکت کردند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83522637/ «آمار زائران اربعین امسال از مرز ۱۸ میلیون گذشت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.].</ref>
==روایات امام حسین==
در منابع متعدد حدیثی و تاریخی، به سخنان،<ref>معهد تحقیقات باقرالعلوم(ع)، موسوعة کلمات الامام الحسین، ۱۴۱۶ق، مقدمه، صفحه ز.</ref> [[دعا|دعاها]]، <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۹۵، ص۲۱۴.</ref> نامه‌ها،<ref>میانجی، مکاتیب الائمة، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۸۳-۱۵۶.</ref> اشعار،<ref>کرباسی، دائرة المعارف الحسینیة، دیوان الامام الحسین، ۲۰۰۱م. ج۱ و ۲.</ref> [[خطبه|خطبه‌ها]]<ref>ابن شعبه، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۷-۲۴۰؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۹۷-۹۸.</ref> و وصیت امام حسین(ع)<ref>خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۲۳، ج۱، ص۲۷۳.</ref> اشاره شده است. در کتاب [[مسند الامام الشهید (کتاب)|مسند الامام الشهید]] تألیف [[عزیزالله عطاردی]] و کتاب [[موسوعة کلمات الامام الحسین (کتاب)|موسوعة کلمات الامام الحسین]] مجموع روایات امام(ع) جمع‌آوری شده است.


== حرم و حائر حسینی==
== فضایل و خصوصیات ظاهری و رفتاری ==
'''ح'''
روایات متعددی از پیامبر(ص) در فضائل او نقل شده است در برخی از آنها حسین(ع) چراغ هدایت و کشتی نجات<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵، ج۱، ص۲۶۵.</ref> و همچنین سرور جوانان بهشت قلمداد شده است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷.</ref> چنانکه در روایتی فرمود حسین از من است و من از حسین هستم.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref> هر کس این دو (حسن و حسین) را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر که با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی نموده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۲۶۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۱۹۸و۱۹۹؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۶۰۲.</ref>
بر اساس گزارش‌های موجود، نخستین بنا بر مرقد حسین بن علی(ع) در زمان [[مختار ثقفی]] و به دستور او ساخته شد و از آن تاریخ تا کنون نیز بنای حرم بارها تجدید و توسعه یافته است.<ref>آل طعمه، کربلا و حرم‌های مطهر، مشعر، ص۸۹-۱۱۲.</ref> حرم امام حسین(ع) چند بار به دست برخی [[بنی عباس|خلفای عباسی]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۷۷.</ref> و [[وهابیت]]<ref>جمعی از نویسندگان، نگاهی نو به جریان عاشورا، ۱۳۸۷ش، ص۴۲۵.</ref> تخریب گردید؛ از جمله [[متوکل عباسی]] دستور داد زمین حائر را شخم بزنند و بر مقبره آب ببندند.<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۲۷؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹، ج۲، ص۲۱۱.</ref>
 
در روایات آمده است که خداوند شفا را در [[تربت]] حسین(ع) و [[استجابت دعا]] را کنار قبر او قرار داده است.<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۹۸، ص۶۹.</ref> در کتاب [[الخصائص الحسینیة]] بیش از سیصد ویژگی اختصاصی برای امام حسین برشمرده شده است.<ref>شوشتری، الخصائص الحسینیة، شریف رضی، ص۲۰.</ref>
 
در بیشتر منابع حدیثی، تاریخی و رجالی، از شباهت حسین(ع) به [[پیامبر اکرم(ص)]] سخن گفته شده<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲، ۴۵۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۹۵.</ref> و در روایتی شبیه‌ترین فرد به ایشان دانسته شده است.<ref>احمد بن حنبل، المسند، دارصادر، ج۳، ص۲۶۱؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref> درباره او گفته‌اند گاه لباسی از خز بر تن می‌کرد یا عمامه‌ای از خز بر سر می‌گذاشت<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۱۰۱.</ref> و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۶، ص۴۱۹-۴۲۲؛ ابن ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳ و ۱۵.</ref>
 
امام حسین(ع) بسیار بخشنده بود و به گشاده‌دستی شناخته می‌شد<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۴-۱۱۸.</ref> وی با مسکینان می‌نشست، دعوت آنان را می‌پذیرفت و با آنان غذا می‌خورد و آنها را به خانه خود دعوت می‌کرد و آنچه در منزل داشت از ایشان دریغ نمی‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۴۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۱.</ref>  


محدوده مرقد امام حسین(ع) [[حائر حسینی]] نامیده می‌شود. محدوده حائر دارای فضیلت و احکام [[فقه|فقهی]] خاصی است و مسافر می‌تواند [[نماز مسافر|نماز خود]]‌ را در آن کامل بخواند.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۶۴.</ref> درباره مساحت دقیق حائر چند نظر وجود دارد و حداقلِ آن را، محدوده‌ای به شعاع ۱۱متر از قبر امام حسین گفته‌اند که بالاترین درجه فضیلت را دارد.<ref>کلیدار، تاریخ کربلاء و حائرالحسین(ع)، ۱۳۷۶، ص۵۱و۵۲ و ۵۸ـ۶۰.</ref>
او غلامان و [[کنیز]]انش را در قبال خوش رفتاری‌شان آزاد می‌کرد.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۹۶ـ۱۹۷؛ نیز نگاه کنید به: ابن حزم، المُحَلّی، دارالفکر، ج۸، ص۵۱۵؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۷۶.</ref> در منابع آمده است وی ۲۵ بار پیاده به [[حج]] رفت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۰۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref>
==روایات امام حسین==
در منابع متعدد حدیثی و تاریخی، به سخنان،<ref>معهد تحقیقات باقرالعلوم(ع)، موسوعة کلمات الامام الحسین، ۱۴۱۶ق، مقدمه، صفحه ز.</ref> [[دعا|دعاها]]، <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۹۵، ص۲۱۴.</ref> نامه‌ها،<ref>میانجی، مکاتیب الائمة، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۸۳-۱۵۶.</ref> اشعار،<ref>کرباسی، دائرة المعارف الحسینیة، دیوان الامام الحسین، ۲۰۰۱م. ج۱ و ۲.</ref> [[خطبه|خطبه‌ها]]<ref>ابن شعبه، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۷-۲۴۰؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۹۷-۹۸.</ref> و وصیت امام حسین(ع)<ref>خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۴۲۳، ج۱، ص۲۷۳.</ref> اشاره شده است. در کتاب [[مسند الامام الشهید (کتاب)|مسند الامام الشهید]] تألیف [[عزیزالله عطاردی]] و کتاب [[موسوعة کلمات الامام الحسین (کتاب)|موسوعة کلمات الامام الحسین]] مجموع روایات امام(ع) جمع‌آوری شده است.


== جایابی ==
== جایابی ==
Golpoor
۶۰۲

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/51836»