۶۰۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[کنیه]] حسین بن علی(ع)، «ابوعبدالله» است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ ابنابیشیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۶۵؛ ابنقتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۱۳.</ref> و با القابی چون '''سید شباب أهل الجنة''' (سرور جوانان اهل بهشت) زکیّ، طیّب، وفیّ، سیّد، التابع لمرضاة الله شناخته میشود<ref>ابنابیالثلج، تاریخ الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۲۸؛ ابنطلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۳۷۴؛ برای فهرستی از القاب امام حسین(ع) نگاه کنید به: ابنشهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۸۶.</ref> [[ثارالله]]، [[قتیل العبرات]]<ref>ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۶.</ref> و [[سیدالشهداء]]<ref>نگاه کنید به: حِمْیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۹۹ـ۱۰۰؛ ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۶ـ۲۱۹؛ شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۹-۵۰.</ref> از القاب دیگری است که در [[زیارتنامه|زیارتنامهها]] برای او ذکر شده است. | [[کنیه]] حسین بن علی(ع)، «ابوعبدالله» است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷؛ ابنابیشیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۶۵؛ ابنقتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۱۳.</ref> و با القابی چون '''سید شباب أهل الجنة''' (سرور جوانان اهل بهشت) زکیّ، طیّب، وفیّ، سیّد، التابع لمرضاة الله شناخته میشود<ref>ابنابیالثلج، تاریخ الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۲۸؛ ابنطلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۳۷۴؛ برای فهرستی از القاب امام حسین(ع) نگاه کنید به: ابنشهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۸۶.</ref> [[ثارالله]]، [[قتیل العبرات]]<ref>ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۶.</ref> و [[سیدالشهداء]]<ref>نگاه کنید به: حِمْیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۹۹ـ۱۰۰؛ ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۴۱۷ق، ص۲۱۶ـ۲۱۹؛ شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۹-۵۰.</ref> از القاب دیگری است که در [[زیارتنامه|زیارتنامهها]] برای او ذکر شده است. | ||
===دوران خلفای سهگانه=== | ===دوران خلفای سهگانه=== | ||
اطلاعات تاریخی اندکی از دوره 25 ساله زندگانی امام حسین(ع) در دوران خلفای سهگانه گزارش شده است.<ref>محمدی ریشهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۵.</ref> گفته شده است که او از احترام ویژهای نزد خلیفه دوم برخوردار بود.<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۵؛ سبط بن جوزى، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۱-۲۱۲.</ref> | |||
گزارشی از امام حسین(ع) در زمان حکومت غثمان وجود دارد که امام به همراه پدر و برادرش بر خلاف دستور خلیفه سوم، ابوذر را که از جانب خلیفه به سرزمین ربذه تبعید شده بود، بدرقه کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۵ش، ج۸، ص۲۰۶-۲۰۷؛ ابنابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۳۸۵-۱۳۸۷ق، ج۸، ص۲۵۳-۲۵۴.</ref> | |||
برخی منابع [[اهل سنت]] به حضور ایشان به همراه برادرش در برخی از فتوحات چون افریقیه در سال ۲۶ق<ref>ابنخلدون، العبر، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۴.</ref> و [[طبرستان]] در سال ۳۰ق<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق. ج۴، ص۲۶۹.</ref> اشاره کردهاند، اما چنین گزارشهایی در منابع شیعه نیامده است. برخی از پژوهشگران شیعه چون [[جعفر مرتضی عاملی]]، اینگونه گزارشها را ساختگی دانستهاند.<ref>جعفر مرتضی، الحیاة السیاسیة للامام الحسن، دارالسیرة، ص۱۵۸.</ref> | |||
یکی دیگر از گزارشها که از امام حسین(ع) سخن به میان آمده است، جریان شورش بر علیه عثمان و کشته شدن خلیفه است. امام به همراه بردارش لملم حسن(ع) به رغم ناخرسندی از عملکرد خلیفه به حفاظت از خانه عثمان پرداختند.<ref>ابنقتیبه، الامامه و السیاسة، ۱۴۱۰، ج۱، ص۵۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۵۵۸.</ref> این گزارش موافقان و مخالفانی در بین محققان شیعه داشته است.<ref>محمدی ریشهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۳۱-۳۳۲.</ref>[[سید مرتضی]] پس از تردید در فرستادن حسنین(ع) توسط امیرالمؤمنین(ع)، علت آن را جلوگیری از قتل عمدی او و رساندن آب و غذا به خانواده او میداند، نه جلوگیری از برکناری عثمان از خلافت، چرا که او به جهت کارهای ناروایش مستحق خلع از خلافت بود.<ref>سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۴۲.</ref> | |||
===دوران حکومت امام علی(ع)=== | ===دوران حکومت امام علی(ع)=== | ||
خط ۴۱: | خط ۳۷: | ||
===همسران و فرزندان=== | ===همسران و فرزندان=== | ||
[[شهربانو]] نام یکی از همسران امام دانسته شده است وی دختر یزدگرد پادشاه ساسانی و مادر [[امام سجاد(ع)]] قلمداد شده است. محققان معاصر در نسب شهربانو تردید دارند.<ref>نگاه کنید به: مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، ۱۳۸۰ش، ص۱۳۱-۱۳۳؛ شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ۱۳۷۷ش، ص۹۱؛ دهخدا، لغت نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، '''ص...'''؛ شهیدی، زندگانی علی ابن الحسین(ع)، ۱۳۶۵ش، ص۱۲.</ref> | |||
یکی دیگر از همسران امام [[رباب]] دختر امرؤ القیس بن عدی بود. وی مادر [[سکینه بنت حسین|سُکَینه]] و [[عبدالله بن الحسین|عبدالله]] دانسته شده است <ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۵ق، ص۵۹؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> رباب در [[کربلا]] حضور داشت و همراه اسیران به [[شام]] رفت.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۲۹.</ref> بیشتر منابع عبدالله(علی اصغر) را به هنگام شهادت شیرخوار دانستهاند.<ref>مُصْعَب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، ۱۹۵۳م، ج۱، ص۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۸؛ بخاری، سرّالسلسلة العلویة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۰.</ref> | |||
[[لیلی دختر ابی مرة|لیلیٰ]] دختر ابیمُرَّة بن عروة بن مسعود ثَقَفی<ref>مصعب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، ۱۹۵۳م، ص۵۷؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۲۴۶ـ۲۴۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۴۶.</ref> نام یکی دیگر از همسران امام دانسته شده است. وی مادر [[علی اکبر(ع)]]<ref>مقریزی، امتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۲۶۹.</ref> بود که در [[واقعه عاشورا]] به شهادت رسید.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۴۶؛ اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفه، ص۸۰.</ref> | |||
[[ام اسحق دختر طلحه بن عبیدالله|ام اسحق]] دختر طلحه بن عبیدالله نیز از همسران امام حسین(ع) دانسته شده است. وی مادر [[فاطمه دختر امام حسین|فاطمه]] دختر بزرگ امام حسین(ع) بود<ref>اصفهانی، کتاب الاغانی، ۱۳۸۳ق، ج۲۱، ص۷۸.</ref> ام اسحاق همسر [[امام حسن مجتبی(ع)]] بود و پس از شهادت امام حسن با امام حسین(ع) ازدواج کرد.<ref>اصفهانی، کتاب الاغانی، ۱۳۸۳ق، ج۲۱، ص۷۸.</ref> | |||
ابنطلحه شافعی در کتاب [[مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (کتاب)|مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول]] تعداد فرزندان امام را ده تن شمرده است.<ref>ابنطلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> اما در برخی منابع تعداد فرزندان امام، چهار پسر و دو دختر<ref>مُصْعَب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، ۱۹۵۳م، ج۱، ص۵۷-۵۹؛ بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> و یا شش پسر و سه دختر ذکر کردهاند.<ref>طبری، دلائل الامامة، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۷۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۷۷؛ ابن طلحه شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۰۲ق، ج۲، ص۶۹.</ref> در کتاب [[لباب الانساب]]<ref>ابنفندق، لباب الانساب، ۱۳۸۵، ص۳۵۵.</ref> از منابع قرن ششم، از دختری به نام [[رقیه بنت الحسین|رقیه]] و در کتاب [[کامل بهایی]] از منابع قرن هفتم، از دختری چهار ساله برای امام حسین سخن به میان آمده که در [[شام]] از دنیا رفته است.<ref>واعظ کاشفی، روضة الشهدا، ۱۳۸۲ش، ص۴۸۴.</ref> | |||
==دوران امامت== | ==دوران امامت== | ||
شروع [[امامت]] حسین بن علی(ع)، با دهمین سال حکومت [[معاویه]] مصادف بود.{{مدرک}} معاویه در سال [[سال ۴۱ قمری|۴۱ق]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۶۲.</ref> پس از [[صلح امام حسن|صلح با امام حسن]] حکومت را در دست گرفت و [[خلافت اموی]] را پایهگذاری کرد.{{مدرک}} منابع [[اهل سنت]] او را فردی زیرک و بردبار خواندهاند.<ref>ابنکثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۵، ص۳۳۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۴۹.</ref> او به ظواهر دینی پایبند بود{{یادداشت|البته مواردی از مخالفت آشکار معاویه با ظواهر دینی در تاریخ گزارش شده است، از جمله [[مسعودی]] در [[مروج الذهب]] آورده است که معاویه در مسیر حرکت به سوی صفین، [[نماز جمعه]] را روز چهارشنبه اقامه کرد. (مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲.)}} و حتی برای تثبیت خلافت خود از برخی اصول دینی بهره میبرد و با وجود آنکه با زور و با بهرهگیری از حیلههای سیاسی قدرت را به چنگ آورد،<ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹، ص۱۹.</ref> حکومت خود را از سوی [[خدا]] و قضای الهی میدانست.<ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹، ص۱۹ به نقل از کاندهلوی، حیاة الصحابه، ج۳، ص۶۳.</ref> معاویه خود را برای اهل [[شام]]، همردیف [[پیامبران]]، از بندگان صالح خدا و از مدافعان دين و [[احکام]] آن معرفی میکرد.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفين،۱۴۰۳، ص۳۱-۳۲.</ref> در منابع تاریخی آمده است که معاویه [[خلافت]] را به سلطنت تبدیل کرد<ref>ابنحجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵، ج۱، ص۶۴؛ ابنکثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۶، ص۲۲۰.</ref> و آشکارا میگفت به دینداری مردم کاری ندارد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۴؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۸، ص۱۳۱.</ref> | شروع [[امامت]] حسین بن علی(ع)، با دهمین سال حکومت [[معاویه]] مصادف بود.{{مدرک}} معاویه در سال [[سال ۴۱ قمری|۴۱ق]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۶۲.</ref> پس از [[صلح امام حسن|صلح با امام حسن]] حکومت را در دست گرفت و [[خلافت اموی]] را پایهگذاری کرد.{{مدرک}} منابع [[اهل سنت]] او را فردی زیرک و بردبار خواندهاند.<ref>ابنکثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۵، ص۳۳۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۴۹.</ref> او به ظواهر دینی پایبند بود{{یادداشت|البته مواردی از مخالفت آشکار معاویه با ظواهر دینی در تاریخ گزارش شده است، از جمله [[مسعودی]] در [[مروج الذهب]] آورده است که معاویه در مسیر حرکت به سوی صفین، [[نماز جمعه]] را روز چهارشنبه اقامه کرد. (مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲.)}} و حتی برای تثبیت خلافت خود از برخی اصول دینی بهره میبرد و با وجود آنکه با زور و با بهرهگیری از حیلههای سیاسی قدرت را به چنگ آورد،<ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹، ص۱۹.</ref> حکومت خود را از سوی [[خدا]] و قضای الهی میدانست.<ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹، ص۱۹ به نقل از کاندهلوی، حیاة الصحابه، ج۳، ص۶۳.</ref> معاویه خود را برای اهل [[شام]]، همردیف [[پیامبران]]، از بندگان صالح خدا و از مدافعان دين و [[احکام]] آن معرفی میکرد.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفين،۱۴۰۳، ص۳۱-۳۲.</ref> در منابع تاریخی آمده است که معاویه [[خلافت]] را به سلطنت تبدیل کرد<ref>ابنحجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵، ج۱، ص۶۴؛ ابنکثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۶، ص۲۲۰.</ref> و آشکارا میگفت به دینداری مردم کاری ندارد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۱۴؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۸، ص۱۳۱.</ref> |
ویرایش