پرش به محتوا

استدلال اهل‌بیت(ع) به حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
کدامیک از ائمه به حدیث غدیر استدلال کرده‌اند؟ کِی و کجا؟
کدام یک از ائمه‌(ع) به حدیث غدیر استدلال کرده‌اند؟ کِی و کجا؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{خطبه غدیر}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|غدیر}}
{{درگاه|غدیر}}
[[امام علی(ع)]] در موارد زیادی برای خلافت خود بعد از [[رسول الله(ص)]] به [[سند حدیث غدیر|حدیث غدیر]] استلال کرده است. [[حضرت فاطمه(س)|حضرت زهرا(س)]] بعد از رحلت رسول الله(ص) انصار و مهاجر را مورد خطاب قرار می‌داد که چرا حادثه غدیر را به فراموشی سپرده‌اید؟! [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] نیز بارها برای [[اثبات امامت]] و حقانیت اهل بیت(ع) به [[حدیث غدیر]] استدلال نموده‌اند.
{{خطبه غدیر}}
امام علی(ع)، [[حضرت فاطمه(س)]]، امام حسن(ع) و امام حسین‌(ع) در برخی احتجاج‌های خود با مخالفانشان به خطبه غدیر استدلال کرده‌اند. [[امام علی(ع)]] در موارد زیادی برای خلافت خود بعد از [[رسول‌الله(ص)]] به [[سند حدیث غدیر|حدیث غدیر]] استدلال کرده است. امام علی(ع) به این حدیث در جلسه‌ای با خلیفه اول پس از جریان سقیفه، در جلسه شورای شش نفره برای انتخاب جانشین خلیفه دوم، در ایام خلافت خلیفه سوم و در دوران خلافت خود استدلال کرده است.
 
حضرت زهرا(س) بعد از رحلت پیامبر(ص) در جلسه‌ای با مهاجران و انصار به حدیث غدیر استدلال می‌کند و آنان را به دلیل فراموش کردن آن سرزنش می کند. امام حسن(ع) در جریان صلح با معاویه در اینکه پس از پیامبر(ص) چه کسی شایسته مقام امامت است به حدیث غدیر استدلال کرد. [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] قبل از مرگ معاویه در سفر [[حج]]، در سخنانی معاویه را غصب‌کننده خلافت دانست و برای اثبات فضیلت امام علی(ع) به حدیث غدیر استناد کرد.


==امام علی(ع)==
== امام علی(ع) ==
امام علی(ع) در موارد زیادی برای اثبات حقانیت خویش برخلافت، به حدیث غدیر استدلال کرده است.
امام علی(ع) در موارد زیادی برای اثبات حقانیت خویش برخلافت، به حدیث غدیر استدلال کرده است.


'''استدلال به حدیث غدیرخم در جلسه‌ای با ابابکر:''' بعد از رحلت رسول الله(ص) وقتی ابابکر دید که علی(ع) با او بیعت نمی‌کند اجازه ملاقات خصوصی خواست و با امیرمومنان(ع) سخنانی گفت. حضرت فضایل خود را برشمرد و فرمود: {{نقل قول|أَنْشُدُكَ بِاللَّهِ أَنَا الْمَوْلَى لَكَ وَ لِكُلِّ مُسْلِمٍ بِحَدِيثِ النَّبِيِّ ص يَوْمَ‏ الْغَدِيرِ أَمْ‏ أَنْتَ‏ قَالَ بَلْ أَنْت<ref>ابن بابويه، محمد بن على، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۵۰.</ref>آيا طبق حديث پيامبر در روز غدير، من مولاى تو و همه مسلمانان هستم يا تو؟ ابوبکر گفت: بلكه تو.}}
'''استدلال به حدیث غدیرخم در جلسه‌ای با ابابکر:''' بعد از رحلت رسول‌الله(ص) وقتی ابابکر دید که علی(ع) با او بیعت نمی‌کند اجازه ملاقات خصوصی خواست و با امیرمومنان(ع) سخنانی گفت. حضرت فضایل خود را برشمرد و فرمود: {{نقل قول|أَنْشُدُکَ بِاللَّهِ أَنَا الْمَوْلَی لَکَ وَ لِکُلِّ مُسْلِمٍ بِحَدِیثِ النَّبِیِّ ص یَوْمَ الْغَدِیرِ أَمْ أَنْتَ قَالَ بَلْ أَنْت<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۵۰.</ref>آیا طبق حدیث پیامبر در روز غدیر، من مولای تو و همه مسلمانان هستم یا تو؟ ابوبکر گفت: بلکه تو.}}
 
'''استدلال به حدیث غدیر در جلسه شورای شش نفره برای تعیین خلیفه بعد از عمر بن خطاب:''' حضرت برای اولویت خود بر دیگران بعد از استدلال‌های فراوانی که با اهل شوری داشتند، فرمود: {{نقل قول|آیا غیر از من کسی هست که رسول الله او را در غدیر خم به ولایت نصب کرده باشد؟ همه گفتند: به خدا قسم نه.<ref>ابن مردویه اصفهانی، احمد بن موسی، مناقب علي بن أبي طالب وما نزل من القرآن في علي، قم، دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق/۱۳۸۲ش، ص۱۳۲.</ref>}}
 
'''استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت عثمان:''' علی(ع) در جمعی از انصار و قریش در زمان خلافت عثمان، به خطبه رسول(ص) در غدیرخم و نزول آیه اکمال<ref>سوره مائده، آیه۳.</ref> و بیعت ابی‌بکر و عمر و مردم با خود تصریح کرد و آنها گفتند یا علی خوب حفظ کرده‌ای و ما قسمت‌هایی از این خطبه را فراموش کرده بودیم.<ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ينابيع المودة لذوي القربى،  دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۴۷. شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۰۵ق، ص۲۷۷.</ref>
 
'''استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت خود:''' حضرت علی(ع) در روز «رحبه» در ايام خلافتش مردم را براي ياد آوري روز «غدير» گرد آورد و به آنها فرمود: «شما را به خدا سوگند مي دهم، هر مسلماني از پيامبر شنيده كه در روز غدير چه فرمود، بپا خيزد و آنچه را شنيده شهادت دهد و بجز كسي كه در آن روز پيامبر را مي‌ديده بپا نخيزد»؛ عده‌ای از صحابه بپا خاستند و به آنچه در مورد نصّ غدير شنيده و شاهد بودند شهادت دادند.<ref>ابن حجر، الاصابه، بیروت، دار الكتب العلمية، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۱۳۶. ابن اثیر، علی بن ابی الکرم، اسد الغابه، بیروت، دار الكتاب العربي، ج3، ص307.</ref> در روایت دیگر آمده است زید بن ارقم شهادت نداد و امام او را نفرین کرد و بیناییش را از دست داد.<ref>ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۷۴.</ref>
 
احتجاج امیرمومنان(ع) به حدیث غدیر در مقابل گروهی از مهاجر و انصار؛ احتجاج در مقابل جمع مردم کوفه بعد از به خلافت رسیدن؛ احتجاج در [[جنگ جمل]]؛ احتجاج در [[جنگ صفین]] و ... از جمله مواردی است که در منابع تاریخی ثبت شده است.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، مركز الغدير للدراسات الاسلاميه‏، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۳۴.  ص۳۳۹. ص۳۷۸ و ص۳۹۴.</ref>


[[علامه اميني]] علاوه بر [[کتاب الغدیر]]، كتاب مستقلي در اين موضوع دارند به نام (المناشده و الاحتجاج بحديث الغدير). علامه امینی روايات اهل سنّت را با سند در این کتاب ذكر مي‌كند که امام علی(ع) برای خلافت خود به حدیث غدیر استناد می‌کرد.
'''استدلال به حدیث غدیر در جلسه شورای شش نفره برای تعیین خلیفه بعد از عمر بن خطاب:''' حضرت برای اولویت خود بر دیگران بعد از استدلال‌های فراوانی که با اهل شوری داشتند، فرمود: {{نقل قول|آیا غیر از من کسی هست که رسول‌الله او را در غدیر خم به ولایت نصب کرده باشد؟ همه گفتند: به خدا قسم نه.<ref>ابن مردویه اصفهانی، احمد بن موسی، مناقب علی بن أبی طالب وما نزل من القرآن فی علی، قم، دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق/۱۳۸۲ش، ص۱۳۲.</ref>}}


==فاطمه زهرا(س)==
'''استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت عثمان:''' علی(ع) در جمعی از انصار و قریش در زمان خلافت عثمان، به خطبه رسول(ص) در غدیرخم و نزول آیه اکمال<ref>سوره مائده، آیه۳.</ref> و بیعت ابی‌بکر و عمر و مردم با خود تصریح کرد و آنها گفتند یا علی خوب حفظ کرده‌ای و ما قسمت‌هایی از این خطبه را فراموش کرده بودیم.<ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۴۷. شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۵ق، ص۲۷۷.</ref>


ابن جزری از علمای اهل سنت در روایتی آورده است که حضرت زهرا(س) فرمود: {{نقل قول|آیا بیان رسول خدا(ص) را در روز غدیر فراموش کرده‌اید که فرمود هر کس من مولای او هستم، علی مولای اوست و فرمود یا علی تو نسبت به من، به منزله هارون  نسبت به موسی(ع) است.<ref>ابن جزری، محمد، أسنى المطالب فى مناقب الإمام على، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا، ج۱، ص۵۰.</ref>}}
'''استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت خود:''' حضرت علی(ع) در روز «رحبه» در ایام خلافتش مردم را برای یادآوری روز «غدیر» گرد آورد و به آنها فرمود: «شما را به خدا سوگند می‌دهم، هر مسلمانی از پیامبر شنیده که در روز غدیر چه فرمود، بپا خیزد و آنچه را شنیده شهادت دهد و بجز کسی که در آن روز پیامبر را می‌دیده بپا نخیزد»؛ عده‌ای از صحابه بپا خاستند و به آنچه در مورد نصّ غدیر شنیده و شاهد بودند شهادت دادند.<ref>ابن حجر، الاصابه، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۱۳۶. ابن اثیر، علی بن ابی الکرم، اسد الغابه، بیروت، دار الکتاب العربی، ج۳، ص۳۰۷.</ref> در روایت دیگر آمده است زید بن ارقم شهادت نداد و امام او را نفرین کرد و بیناییش را از دست داد.<ref>ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۷۴.</ref>


محمود بن لبید گوید بعد از وفات رسول الله(ص) فاطمه در کنار قبر شهدای احد حاضر شده و گریه می‌کرد، از آن حضرت پرسیدم: آیا رسول خدا قبل از وفاتش به امامت علی تصریح کرده بود؟ فرمود: {{نقل قول|وَا عَجَبَاهْ أَ نَسِيتُمْ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ<ref>خزاز رازى، على بن محمد، كفاية الأثر في النصّ على الأئمة الإثني عشر ، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ ق، ص۱۹۸.</ref> وا عجبا! آیا روز غدیر را فراموش کرده‌اید؟!}}
احتجاج امیرمومنان(ع) به حدیث غدیر در مقابل گروهی از مهاجر و انصار؛ احتجاج در مقابل جمع مردم کوفه بعد از به خلافت رسیدن؛ احتجاج در [[جنگ جمل]]؛ احتجاج در [[جنگ صفین]] و … از جمله مواردی است که در منابع تاریخی ثبت شده است.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۳۴. ص۳۳۹. ص۳۷۸ و ص۳۹۴.</ref>
محمود بن لبید گفت: همینطور است اما من می‌خواهم آنچه را که پیامبر به شما گفته است را بشنوم. فاطمه(س) فرمود: خدا را شاهد می‌گیرم که از پدرم شنیدم فرمود: علی بهترین جانشین است که برای شما گذاشته‌ام و او امام و خلیفه بعد از من است و دو فرزندم و نه نفر از فرزندان حسین ائمه نیکان هستند... .<ref>خزاز رازى، على بن محمد، كفاية الأثر في النصّ على الأئمة الإثني عشر ، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ ق، ص۱۹۸.</ref>


==امام حسن مجتبی(ع)==
[[علامه امینی]] علاوه بر [[کتاب الغدیر]]، کتاب مستقلی در این موضوع دارند به نام (المناشده و الاحتجاج بحدیث الغدیر). علامه امینی روایات اهل سنّت را با سند در این کتاب ذکر می‌کند که امام علی(ع) برای خلافت خود به حدیث غدیر استناد می‌کرد.


امام حسن(ع) در سال ۴۱ هجری و در جریان صلح با [[معاویه]] در اینکه پس از پیامبر اکرم(ص) چه کسی شایسته مقام امامت بود، به حدیث  غدیراستدلال کرد و فرمود: {{نقل قول|و همه دیدند و شنیدند هنگامی که پیامبر(ص) دست پدرم را در غدیر خم گرفت و به مردم گفت: هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست، خدایا دوست بدار کسی که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار کسی که او را دشمن می‌دارد و سپس فرمود: حاضران به افراد غایب برسانند.<ref>قندوزی حنفی، سلیمان بن ابرهیم، ینابیع الموده لذوي القربى، بی‌جا، دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۹.</ref>}}
== فاطمه زهرا(س) ==
[[پرونده:Man konto molah.jpg|بندانگشتی|«من کنت مولاه فعلی مولاه» به خط معلی]]
ابن‌جزری از علمای اهل‌سنت در روایتی آورده است که حضرت زهرا(س) فرمود: {{نقل قول|آیا بیان رسول خدا(ص) را در روز غدیر فراموش کرده‌اید که فرمود هر کس من مولای او هستم، علی مولای اوست و فرمود یا علی تو نسبت به من، به منزله هارون نسبت به موسی(ع) است.<ref>ابن جزری، محمد، أسنی المطالب فی مناقب الإمام علی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا، ج۱، ص۵۰.</ref>}}


این خطبه را شیخ طوسی با اندک تفاوتی در الامالی آورده است.<ref>طوسى، محمد بن الحسن، الأمالي، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۵۶۶، مجلس۲۱.</ref>
محمود بن لبید گوید بعد از وفات رسول‌الله(ص) فاطمه در کنار قبر شهدای احد حاضر شده و گریه می‌کرد، از آن حضرت پرسیدم: آیا رسول خدا قبل از وفاتش به امامت علی تصریح کرده بود؟ فرمود: {{نقل قول|وَا عَجَبَاهْ أَ نَسِیتُمْ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ<ref>خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ ق، ص۱۹۸.</ref> وا عجبا! آیا روز غدیر را فراموش کرده‌اید؟!}}
محمود بن لبید گفت: همین‌طور است اما من می‌خواهم آنچه را که پیامبر به شما گفته است را بشنوم. فاطمه(س) فرمود: خدا را شاهد می‌گیرم که از پدرم شنیدم فرمود: علی بهترین جانشین است که برای شما گذاشته‌ام و او امام و خلیفه بعد از من است و دو فرزندم و نه نفر از فرزندان حسین، ائمه نیکان هستند.<ref>خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ ق، ص۱۹۸.</ref>


==امام حسین(ع)==
== امام حسن مجتبی(ع) ==
امام حسین(ع) در سال ۵۸ یا ۵۹ هجری قمری، قبل از مرگ معاویه در سفر به [[مکه]] برای [[حج]]،  بنی‌هاشم و [[شیعیان]] را در [[سرزمین مِنا]]، دور خود جمع کرد و با سخنانی معاویه را غصب کننده خلافت دانست و برای فضیلت امیرمومنان(ع)، به حدیث غدیر خم استناد کرد و از مردم پرسید: {{نقل قول|أَنْشُدُكُمُ اللَّهَ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ نَصَبَهُ‏ يَوْمَ‏ غَدِيرِ خُمٍّ فَنَادَى لَهُ بِالْوَلَايَةِ وَ قَالَ لِيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَم‏<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، بيروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۱۸۳. امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۹۸.</ref> شما را به خداوند سوگند می‌دهم آیا می‌دانید همانا رسول خدا(ص)، پدرم علی را در روز غدیر خم به عنوان ولی نصب کرد و گفت: حاضران به افراد غایب برسانند؟ همگی گفتند: آری ما گواهی می‌دهیم.}}
امام حسن(ع) در سال ۴۱ هجری و در جریان صلح با [[معاویه]] در اینکه پس از پیامبر اکرم(ص) چه کسی شایسته مقام امامت بود، به حدیث غدیر استدلال کرد و فرمود: {{نقل قول|و همه دیدند و شنیدند هنگامی که پیامبر(ص) دست پدرم را در غدیر خم گرفت و به مردم گفت: هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست، خدایا دوست بدار کسی که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار کسی که او را دشمن می‌دارد و سپس فرمود: حاضران به افراد غایب برسانند.<ref>قندوزی حنفی، سلیمان بن ابرهیم، ینابیع الموده لذوی القربی، بی‌جا، دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۹.</ref>}}


{{مطالعه بیشتر}}
این خطبه را شیخ طوسی با اندک تفاوتی در الامالی آورده است.<ref>طوسی، محمد بن الحسن، الأمالی، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۵۶۶، مجلس۲۱.</ref>


==مطالعه بیشتر ==
== امام حسین(ع) ==
* الغدیر، عبد الحسین امینی، ج۱، ص۳۲۷‏.
امام حسین(ع) در سال ۵۸ یا ۵۹ هجری قمری، قبل از مرگ معاویه در سفر به [[مکه]] برای [[حج]]، بنی‌هاشم و [[شیعیان]] را در [[سرزمین مِنا]]، دور خود جمع کرد و با سخنانی معاویه را غصب کننده خلافت دانست و برای فضیلت امیرمومنان(ع)، به حدیث غدیر خم استناد کرد و از مردم پرسید: {{نقل قول|أَنْشُدُکُمُ اللَّهَ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ نَصَبَهُ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ فَنَادَی لَهُ بِالْوَلَایَةِ وَ قَالَ لِیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَم‏<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۱۸۳. امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۹۸.</ref> شما را به خداوند سوگند می‌دهم آیا می‌دانید همانا رسول خدا(ص)، پدرم علی را در روز غدیر خم به عنوان ولی نصب کرد و گفت: حاضران به افراد غایب برسانند؟ همگی گفتند: آری ما گواهی می‌دهیم.}}
* کتاب المناشده و الاحتجاج بحديث الغدير، عبد الحسین امینی.
*احتجاج، ج۱، ص۲۹۶ الی ۳۰۶ و ج۲، ص۵۹، احمد بن علی طبرسی، مترجم، بهزاد جعفری، دارالکتب الاسلامی.
* ناسخ التواریخ امام حسین(ع) میرزا محمد تقی سپهر، ۱۵۳ تا ۱۵۶ ـ بازنویسی، محمد محمدی اشتهاردی.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۶۴: خط ۵۷:
  | تغییر مسیر =شد
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی = شد
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
trustworthy
۷٬۳۴۶

ویرایش