پرش به محتوا

پرده کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۳۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
الناصر لدین الله، خلیفه عباسی (حکومت ۵۷۵–۶۲۲ه‍.ق)، نخستین کسی است که کعبه را با پوششی سیاه پوشاند. استفاده از این رنگ برای پردهٔ کعبه تا روزگار معاصر ادامه داشته است.  
الناصر لدین الله، خلیفه عباسی (حکومت ۵۷۵–۶۲۲ه‍.ق)، نخستین کسی است که کعبه را با پوششی سیاه پوشاند. استفاده از این رنگ برای پردهٔ کعبه تا روزگار معاصر ادامه داشته است. پوشاندن کعبه با پرده سابقه‌ای دیرینه در تاریخ این عبادتگاه دارد. وجود چنین سنتی موجب شد که برای نگهداری و تعویض این پوشش منصبی با‌ عنوان پرده‌داری، در کنار سایر مناصب خانهٔ خدا، ایجاد شود.  


== سیر تاریخی جنس و رنگ پردهٔ کعبه ==
== اولین پوشانندهٔ کعبه ==
پوشاندن کعبه با پرده سابقه‌ای دیرینه در تاریخ این عبادتگاه دارد. وجود چنین سنتی موجب شد که برای نگهداری و تعویض این پوشش منصبی با‌ عنوان پرده‌داری، در کنار سایر مناصب خانهٔ خدا، ایجاد شود. دربارهٔ اینکه اولین شخصی که خانهٔ کعبه را پوشانده چه کسی بوده، در اخبار و روایات اختلاف وجود دارد:
دربارهٔ اینکه اولین شخصی که خانهٔ کعبه را پوشانده چه کسی بوده، در اخبار و روایات اختلاف وجود دارد:


۱. ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) اولین کسانی بودند که خانهٔ کعبه را با پرده پوشاندند.<ref>الکلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۵؛ نیز: الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۲۴؛ نیز: العسقلانی، احمد بن علی بن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت، دارالکتب العلمیه،۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۵.</ref>
۱. ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) اولین کسانی بودند که خانهٔ کعبه را با پرده پوشاندند.<ref>الکلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۵؛ نیز: الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۳۲۴؛ نیز: العسقلانی، احمد بن علی بن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت، دارالکتب العلمیه،۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۵.</ref>
خط ۱۵: خط ۱۵:
۲. در روایاتی آمده است که تُبّع سوم (اسعد حمیری) اولین کسی است که کعبه را با پوشش کامل پوشانیده است؛ او ابتدا کعبه را با پوششی چرمین و سپس با نوعی پارچهٔ یمنی پوشاند.<ref>الازرقی، محمد بن عبدالله، أخبار مکة و ما جاء فيها من الآثار، بیروت، دارالاندلس، ص۲۵۰–۲۴۹. ابن حجر عسقلانی، همان، ج۳، ص۵۸۵.</ref>
۲. در روایاتی آمده است که تُبّع سوم (اسعد حمیری) اولین کسی است که کعبه را با پوشش کامل پوشانیده است؛ او ابتدا کعبه را با پوششی چرمین و سپس با نوعی پارچهٔ یمنی پوشاند.<ref>الازرقی، محمد بن عبدالله، أخبار مکة و ما جاء فيها من الآثار، بیروت، دارالاندلس، ص۲۵۰–۲۴۹. ابن حجر عسقلانی، همان، ج۳، ص۵۸۵.</ref>


کعبه در جاهلیّت با چرم پوشانده می‌شد. بعد از اسلام، رسول خدا(ص) خانهٔ کعبه را با پارچهٔ یمنی پوشانید. بعد از پیامبر(ص) عمر و عثمان کعبه را با پارچه‌ای سفید و نازک، که در مصر ساخته می‌شد، پوشش دادند.<ref>الازرقی، أخبار مکة و ما جاء فيها من الآثار، ص۲۵۳؛ العسقلانی، احمد بن علی بن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۳، ص۵۸۵.</ref> بعضی گفته‌اند که کعبه قبل از اسلام هم با همین پارچهٔ مصری پوشانده می‌شد.<ref>ابن هشام، محمد بن هشام، السیره النبوّیه، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ الشبلی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا، ج۱،ص۱۹۹.</ref>
س


هارون، خلیفه عباسی، فرمان داد که جامهٔ کعبه از قباطی مصری بافته شود. این جامه در سال ۱۹۰ق آماده و به‌کار گرفته شد.<ref>فصلنامه میقات حج، شماره ۲۶، زمستان ۱۳۷۷، ص۱۱۶.</ref> در سال ۲۰۰ق، حسین بن حسین أفطس طالبی علوی، رو به سوی مکه نهاد و در شورشی که ایجاد نمود مکه را به تصّرف خویش درآورد و به درون کعبه قدم گذارد و سپس تمامی جامه‌های آن را برداشت و از آن خود نمود. آن گاه به وسیله دو جامه از ابریشم سبک که یکی زرد و دیگری سفید بود کعبه را پوشانید.<ref>همان، ص۱۱۶.</ref>
== پردهٔ کعبه در طول تاریخ ==
کعبه در جاهلیّت با چرم پوشانده می‌شد. بعد از اسلام، رسول خدا(ص) خانهٔ کعبه را با پارچهٔ یمنی پوشانید. بعد از پیامبر(ص) عمر و عثمان کعبه را با پارچه‌ای سفید و نازک، به نام قباطی مصری ، پوشش دادند.<ref>الازرقی، أخبار مکة و ما جاء فيها من الآثار، ص۲۵۳؛ العسقلانی، احمد بن علی بن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۳، ص۵۸۵.</ref> بعضی گفته‌اند که کعبه قبل از اسلام هم با همین پارچهٔ مصری پوشانده می‌شد.<ref>ابن هشام، محمد بن هشام، السیره النبوّیه، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ الشبلی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا، ج۱،ص۱۹۹.</ref>


در دوران خلافت مأمون به وی اطلاع دادند که جامه دیبای قرمز کعبه پیش از رسیدن زمان قرار دادن جامه دوم نمناک و فرسوده می‌شود. مأمون در این‌باره از «مبارک طبری» که در آن هنگام فرستاده ویژه او به مکه بود پرسید: کعبه در چه جامه‌ای بهتر و زیباتر خواهد بود؟ او در جواب گفت: در جامه سپید، پس مأمون فرمان داد جامه‌ای از دیبای سفید بافتند و در سال ۲۰۶ هجری بر کعبه معظمه آویختند.<ref>همان، ص۱۱۷–۱۱۶.</ref>
هارون، خلیفه عباسی، فرمان داد که جامهٔ کعبه از قباطی مصری بافته شود. این جامه در سال ۱۹۰ق آماده و به‌کار گرفته شد.<ref>فصلنامه میقات حج، شماره ۲۶، زمستان ۱۳۷۷، ص۱۱۶.</ref> در سال ۱۹۹ق، حسین بن حسن أفطس، که از سوی ابوالسرایا، از شورشیان علیه عباسیان، به حکومت مکه گماشته شده بود، پرده عباسیان را برداشت و کعبه را با دو پرده از جنس ابریشم لطیف و به دو رنگ سفید و زرد پوشاند.<ref>الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری (تاريخ الرسل والملوک)، بیرت، دار التراث، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۳۶: نیز: قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، بیروت، منشورات محمد علی بیضون و دارالکتب العلمیة، بی‌تا، ج۴، ص۲۸۵.</ref>


در بعضی از نوشته‌ها هم‌چنین آمده است: در دوران جاهلیّت، قریش در پوشش کعبه به صورت اشتراکی عمل می‌کردند، پوشش کعبه تا زمان ابو ربیعه بن مغیره به این کیفّیت ادامه یافت و همو بود که گفت: این مسئولیت را یک سال من به تنهائی به عهده می‌گیرم و یک سال به عهده قریش باشد و تا آخر عمر این کار را ادامه داد. سپس رسول خدا(ص) کعبه را با پارچه یمانی پوشاند. علی ـ علیه‌السّلام ـ و خلفای سه‌گانه و مأمون و متوّکل عباسی هم (این گونه) به کعبه جامه پوشاندند.<ref>ابن هشام، پیشین، ج۱، ص۲۵، پاورقی شماره ۴.</ref>
در دوران خلافت مأمون به وی اطلاع دادند که جامه دیبای کعبه پیش از رسیدن زمان تعویض فرسوده شده است. مأمون دربارهٔ جامهٔ کعبه از فرستادهٔ ویژهٔ خود در مکه بود پرسید که کعبه در چه جامه‌ای زیباتر است. فرستاده در جواب گفت که در جامهٔ سپید. پس مأمون فرمان داد جامه‌ای از دیبای سفید برای کعبه تهیه شد و در سال ۲۰۶ق کعبه را با آن پوشاندند.<ref>القلقشندی، صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، ج۴، ص۲۸۵-۲۸۶.</ref>


فاکهی گفته است: مأمون خلیفه عباسی کعبه را با دیبای سفید پوشانید، بعد از او هم‌چنین بود تا در دوران فاطمیون بین سالهای ۵۶۷–۲۹۷ هـ (فاطمیون دولتی را در تونس تأسیس کرده و حکمرانی آنان به مصر و سوریه و لبنان و فلسطین گسترش یافت)<ref>المنجد فی الاعلام، مادّه فطم.</ref> کعبه با دیبای سفید پوشیده شد و محمد بن سبکتکین جامه کعبه را از دیبای زرد تهیّه کرد.<ref>ابن حجر عسقلانی، پیشین، ج۳، ص۵۸۷.</ref>
گفته شده که در دوران تسلط خلفای اسماعیلی‌مذهب فاطمی بر مکه (حکومت ۲۹۷-۵۶۷ق) پوشش کعبه از دیبای سپید تهیه می‌شد. پس از تسلط دوبارهٔ عباسیان بر مکه، آنان جامهٔ کعبه را به رنگ شعاری خود، سیاه، بازگرداندند. این سنت پس از آنان تا به امروز ادامه داشته است.<ref>القلقشندی، صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، ج۴، ص۲۸۶-۲۸۷.</ref>


== آغاز پوشش کعبه با رنگ سیاه ==
== آغاز پوشش کعبه با رنگ سیاه ==
trustworthy
۷٬۳۴۶

ویرایش