پرش به محتوا

پرداخت دیه از بیت‌المال: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
پرداخت دیه بر عهده جانی است و مسئول قرار دادن بیت المال، در این زمینه، خلاف اصل و استثناء است و فقط در جایی امکان دارد که قانون بدان تصریح کرده باشد؛ از جمله جایی که فردی در اثر ازدحام کشته شده باشد؛ یا جایی که عاقله قدرت پرداخت دیه را نداشته باشد؛ لذا باید موارد پرداخت از بیت المال در قانون آمده باشد؛ افزون بر این نمی‌توان دیه را در این باره تعمیم داد و شامل جراحت‌ها نمود.
پرداخت دیه بر عهده فردی است که جنایت کرده است. مسئول قراردادن بیت المال برای پرداخت دیه، خلاف اصل بوده و استثناء است. مواردی مانند زمانی که فرد در اثر ازدحام جمعیت کشته شده باشد؛ یا جایی که عاقله{{یادداشت|عاقله، نزدیکان هر فرد از طرف پدر است. عاقله شامل برادران، عموها و پسرعموها است. دیه قتل خطا در میان این افراد تقسیم می‌کند تا پرداختن آن آسان شود.<ref>(«[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=644&mid=260981 تعریف عاقله]»،‌ سایت آیت‌الله مکارم شیرازی.)</ref>}} قدرت پرداخت دیه را نداشته باشد.  


== تعریف دیه و مسئول پرداخت آن ==
قانون مجازات اسلامی، [[دیه]] را چنین تعریف کرده است: «دیه مالی است که از طرف شارع برای جنایت، تعیین شده است»<ref>قانون مجازات اسلامی ماده ۱۵.</ref> بنابراین دیه در مقابل جنایتی است که جانی انجام داده و او مسؤل پرداخت آن می‌باشد.<ref>جهت مطالعه بیشتر رجوع شود: زرلوت، عباس، شرح قانون مجازات اسلامی بخش دیات، ج۲، ص۴۵–۳۵.</ref>
{{نوشتار اصلی|دیه}}
قانون مجازات اسلامی [[دیه]] را اینگونه تعریف می‌کند؛ «دیه مالی است که از طرف شارع برای جنایت، تعیین شده است»<ref>قانون مجازات اسلامی ماده ۱۵.</ref> بنابراین دیه در مقابل جنایتی است که جانی انجام داده و او مسؤل پرداخت آن می‌باشد، حال چه آن را به عنوان مجازات جانی بدانیم و چه وسیله‌ای برای جبران خسارت مجنی علیه بدانیم که البته هر کدام دارای آثار حقوقی خاصی است<ref>جهت مطالعه بیشتر رجوع شود: زرلوت، عباس، شرح قانون مجازات اسلامی بخش دیات، ج۲، ص۴۵–۳۵.</ref>


اینکه غیرجانی اعم از بیت المال یا عاقله یا… مسؤل پرداخت دیه باشد امری است خلاف اصل و استثناء. ولی با این همه در فقه شیعه و قانون مجازات اسلامی به مواردی برمی‌خوریم که غیرجانی را مسئول پرداخت دیه معرفی نموده است. برای مثال قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد که «هر گاه شخصی در اثر ازدحام کشته شود یا جسد مقتولی در شارع عام پیدا شود و قرائن ظنّی برای قاضی بر نسبت قتل او به شخصی یا جماعتی نباشد، حاکم شرع باید دیه او را از بیت المال بدهد…»<ref>ماده ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی.</ref>
اینکه غیرجانی اعم از بیت المال یا عاقله یا… مسؤل پرداخت دیه باشد امری است خلاف اصل و استثناء. ولی با این همه در فقه شیعه و قانون مجازات اسلامی به مواردی برمی‌خوریم که غیرجانی را مسئول پرداخت دیه معرفی نموده است. برای مثال قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد که «هر گاه شخصی در اثر ازدحام کشته شود یا جسد مقتولی در شارع عام پیدا شود و قرائن ظنّی برای قاضی بر نسبت قتل او به شخصی یا جماعتی نباشد، حاکم شرع باید دیه او را از بیت المال بدهد…»<ref>ماده ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی.</ref>
۱۱٬۹۱۳

ویرایش