۱۱٬۹۱۳
ویرایش
اختلاف آیت‌الله بروجردی با نواب صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها
اختلاف آیت‌الله بروجردی با نواب صفوی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۰
، ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲←تفاوت نگاه آیت‌الله بروجردی و نواب صفوی به دین و سیاست
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== تفاوت نگاه آیت‌الله بروجردی و نواب صفوی به دین و سیاست == | == تفاوت نگاه آیت‌الله بروجردی و نواب صفوی به دین و سیاست == | ||
آیت الله | آیت الله بروجردی، یک مرجع عام در زمان خود بود و در اوج اقتدار قرار داشت. رفتار و منش آیت الله بروجردی در مسائل سیاسی به گونه‌ای بود که نزد بسیاری تداعی سکوت و بی‌عملی سیاسی را می‌کرد.<ref>روحبخش، رحیم، میراث آیت الله بروجردی، گفتگو، تابستان ۱۳۸۰، شماره ۳۲.</ref> بروجردی معتقد بود سالم‌ترین خط مشی برای روحانیت این است که از سیاست عملی برکنار باشند. بروجردی هضم مرجعیت در حکومت، حتی حکومت اسلامی که فدائیان بدان معتقد بودند را نمی‌پسندید و [[مرجعیت]] را جدای از هر نوع حکومت حتی حکومت اسلامی لحاظ می‌کرد.<ref>شیرمحمدی بابا شیخعلی، حسین، شهیدانی، شهاب، بررسی و نقد جایگاه دین و دولت در اندیشه‌های سیاسی آیت الله بروجردی، تاریخ اسلام و ایران، دوره جدید زمستان ۱۳۹۵، شماره ۳۲.</ref> | ||
با وجود منش محتاطانه و متأملانه آیت‌الله بروجردی در سیاست، او دولت را در اجرای سیاست‌های ضداسلامی آزاد نمی‌گذاشت و موارد متعددی وجود دارد که اقدامات او در مقابله با سیاست‌های دولت‌های پهلوی | با وجود منش محتاطانه و متأملانه آیت‌الله بروجردی در سیاست، او دولت را در اجرای سیاست‌های ضداسلامی آزاد نمی‌گذاشت و موارد متعددی وجود دارد که اقدامات او در مقابله با سیاست‌های دولت‌های پهلوی دوم را نشان می‌دهد.<ref>گورابی، سید یاسم، سیره عملی آیت الله العظمی بروجردی، علوم سیاسی، باقرالعلوم، پاییز ۱۳۸۹، شماره ۵۱.</ref> سلوک سیاسی آیت‌الله بروجردی، مدارا با مقام سلطنت از یک سو و تقویت [[مذهب تشیع]] در سطح ایران و جهان از سوی دیگر بود.<ref>امین، سید حسن، روحانیت و حاکمیت در عصر پهلوی‌ها: نگاهی به سیرهٔ سیاسی آیت الله حایری، آیات ثلاث و آیت‌الله بروجردی، حافظ، فروردین ۱۳۸۹، شماره ۶۸.</ref> | ||
[[پرونده:نواب.jpg|بندانگشتی|نواب صفوی (۱۳۰۳–۱۳۳۴ش)]] | [[پرونده:نواب.jpg|بندانگشتی|نواب صفوی (۱۳۰۳–۱۳۳۴ش)]] | ||
تنها اقدامات سیاسی آیت‌الله بروجردی مختص دوران مرجعیت عامه وی بود که به رهنمودهایی به دولتیان محدود می‌شد. آیت‌الله بروجردی خود گفته بود: «من در امور سیاسی دخالت نمی‌کنم… و کوشش من این است که روحانیت را از جنجال‌های سیاسی دور نگه دارم».<ref>ناظم‌زاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/آیت-الله-بروجردی/ آیت‌الله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عده‌ای از طلاب جوان خارج از سنت [[حوزه علمیه]] و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی زدند. عصاره تفکر نواب درباره مشی قهر آمیز این بود که وقتی گروهی از دشمنان اسلام بر امور مسلمین سیطره یابند و مسلمانان نتوانند از دین و جامعه اسلامی دفع شر کنند، کشتن در غیر میدان جنگ از نظر اسلام تجویز می‌شود.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه ۱۵خرداد، ۱۳۸۳، شماره ۲.</ref> نواب صفوی در کتاب «راهنمای حقایق» گسترش فساد و رواج بی‌دینی را عارضهٔ مدرنیسم و نظام پادشاهی می‌انگاشت. این در حالی بود که در تفکر دیگران چنین پیوندی مشاهده نمی‌شد.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه ۱۵خرداد، ۱۳۸۳، شماره ۲.</ref> | |||
مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عده‌ای از طلاب جوان خارج از سنت [[حوزه علمیه]] و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی | |||
== تشکیل حکومت دینی == | == تشکیل حکومت دینی == | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۲: | ||
آیت‌الله بروجردی در اندیشه حکومت اسلامی در ایران نبود و در جهت استقرار آن، از موقعیت منحصر بفرد خود اقدامی ننمود.<ref>کجباف، علی اکبر، مهرعلیزاده، مهدی، جایگاه و نقش آیت الله بروجردی در تحولات فرهنگی پس از کودتای 28 مرداد، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، زمستان ۱۳۸۷، شماره ۱۵.</ref> اما فدائیان اسلام به رهبری مجتبی نواب‌صفوی داعیه برقراری حکومت اسلامی داشت.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref> | آیت‌الله بروجردی در اندیشه حکومت اسلامی در ایران نبود و در جهت استقرار آن، از موقعیت منحصر بفرد خود اقدامی ننمود.<ref>کجباف، علی اکبر، مهرعلیزاده، مهدی، جایگاه و نقش آیت الله بروجردی در تحولات فرهنگی پس از کودتای 28 مرداد، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، زمستان ۱۳۸۷، شماره ۱۵.</ref> اما فدائیان اسلام به رهبری مجتبی نواب‌صفوی داعیه برقراری حکومت اسلامی داشت.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref> | ||
[[جمعیت فدائیان اسلام]] که پیوندی ناگسستنی با نواب صفوی به عنوان رهبر | [[جمعیت فدائیان اسلام]] که پیوندی ناگسستنی با نواب صفوی به عنوان رهبر خود داشت، با هدف اجرای احکام اسلام، تشکیل حکومت اسلامی با هدف کلان جهانی‌سازی اسلام، مبارزه با نظام سلطنت و مخالفت با اساس رژیم پهلوی یعنی شاه تأسیس شد.<ref>شریعت جو، منیره، [http://pajoohe.ir/سید-مجتبی-نواب-صفوی__a-38329.aspx سید مجتبی نواب صفوی]، سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۳، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> شهید نواب صفوی و فدائیان اسلام پیش‌قراولان تأسیس و برقراری حکومت اسلامی، پس از شهریور ۱۳۲۰ بودند.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=1875 فدائیان اسلام؛ پیشتازان نبرد مسلحانه]، سایت استاد سید هادی خسروشاهی، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> | ||
فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم کفار را بر خود واجب دانسته و معتقد بودند بعضی از | فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم کفار را بر خود واجب دانسته و معتقد بودند بعضی از مسئولان مملکت، ابزار دست بیگانگان قرار گرفته‌اند. فداییان اسلام اعتقاد داشته‌اند، بایستی قیام کرد و ایادی بیگانه و هجومش را دفع نمود.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=3974465 موازین شرعی مبارزات نواب صفوی و فدائیان اسلام؛ گفتاری از استاد خسروشاهی (بخش نخست)،] تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | ||
نواب در کتاب خود «راهنمای حقایق» می‌گوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/نگاهی-به-مانیفست-فدائیان-اسلام-زمینی-شدن-بهشت-آسمانی «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه می‌شود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/از-حکومت-اسلامی-نواب-تا-جمهوری-اسلامی-امام-فدائیان-اسلام-با-شاه-مخالف-بودند-یا-سلطنت- از حکومت اسلامی نواب تا جمهوری اسلامی امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> | نواب در کتاب خود «راهنمای حقایق» می‌گوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/نگاهی-به-مانیفست-فدائیان-اسلام-زمینی-شدن-بهشت-آسمانی «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه می‌شود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/از-حکومت-اسلامی-نواب-تا-جمهوری-اسلامی-امام-فدائیان-اسلام-با-شاه-مخالف-بودند-یا-سلطنت- از حکومت اسلامی نواب تا جمهوری اسلامی امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> | ||