automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
تاریخچه مسجد جمکران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
قول دیگری هم وجود دارد که زمان ساخت مسجد جمکران را به پیش از زمان ورود اشعریان به قم می‌داند که فردی به نام خَطّاب اسدی آن را ساخته است. | قول دیگری هم وجود دارد که زمان ساخت مسجد جمکران را به پیش از زمان ورود اشعریان به قم می‌داند که فردی به نام خَطّاب اسدی آن را ساخته است. | ||
== | == تاریخچه == | ||
جَمکَران، مسجدی منسوب به امام زمان(ع) در محدوده روستای جمکرانِ شهر [[قم]] است. این مسجد، که به‌سبب نزدیکی با روستای مذکور، به مسجد جمکران شهرت یافته است و به سبب انتساب به حضرت مهدی(ع)، مسجد صاحب‌الزمان نامیده می‌شود. در گذشته به مسجد قدمگاه نیز مشهور بوده است. به گزارش [[کتاب تاریخ قم|تاریخ قم]]، اولین مسجدی که در قم، پیش از مهاجرت اشعریان از کوفه به این شهر در اوایل قرن دوم، بنا گردید، مسجد قریه جمکران بود که «خَطّاب اسدی» آن را بنیان نهاد و در آن به تنهایی نماز می‌گزارد. مدرسی طباطبایی قم‌شناس احتمال داده است که مسجد جمکران فعلی همان مسجد خطّاب اسدی باشد که پس از گریز ساکنان غاضریه از قبیله بنی اسد به جمکران، به هنگام قیام مختار در کوفه، توسعه بیشتری یافت. قول مشهور درباره ساخت مسجد کنونی جمکران به حکایتی برمی‌گردد که حاج میرزا حسین نوری در کتاب‌هایش، از جمله نجم ثاقب، با استناد به کتاب تاریخ قم (اثر حسن‌بن محمد قمی) و نیز کتاب مونس‌الحزین فی معرفة الحق و الیقین (تألیف شیخ‌صدوق، متوفی ۳۸۱)، نقل کرده است.<ref>عرب، کاظم، «مسجد جمکران»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref> | جَمکَران، مسجدی منسوب به امام زمان(ع) در محدوده روستای جمکرانِ شهر [[قم]] است. این مسجد، که به‌سبب نزدیکی با روستای مذکور، به مسجد جمکران شهرت یافته است و به سبب انتساب به حضرت مهدی(ع)، مسجد صاحب‌الزمان نامیده می‌شود. در گذشته به مسجد قدمگاه نیز مشهور بوده است. به گزارش [[کتاب تاریخ قم|تاریخ قم]]، اولین مسجدی که در قم، پیش از مهاجرت اشعریان از کوفه به این شهر در اوایل قرن دوم، بنا گردید، مسجد قریه جمکران بود که «خَطّاب اسدی» آن را بنیان نهاد و در آن به تنهایی نماز می‌گزارد. مدرسی طباطبایی قم‌شناس احتمال داده است که مسجد جمکران فعلی همان مسجد خطّاب اسدی باشد که پس از گریز ساکنان غاضریه از قبیله بنی اسد به جمکران، به هنگام قیام مختار در کوفه، توسعه بیشتری یافت. قول مشهور درباره ساخت مسجد کنونی جمکران به حکایتی برمی‌گردد که حاج میرزا حسین نوری در کتاب‌هایش، از جمله نجم ثاقب، با استناد به کتاب تاریخ قم (اثر حسن‌بن محمد قمی) و نیز کتاب مونس‌الحزین فی معرفة الحق و الیقین (تألیف شیخ‌صدوق، متوفی ۳۸۱)، نقل کرده است.<ref>عرب، کاظم، «مسجد جمکران»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref> | ||
نخستين مسجد كه بدين ناحيت نهادند، مسجدى بود كه در قريه‌ى جمكران بنا شد. اعراب بنى اسد، در اطراف اين مسجد منزل گرفتند. سعيدبن جبير، صحابى معروف پيامبر خداصلى الله عليه وآله وسلم نيز 6 ماه در جمكران نزد اين اعراب به سر برد.<ref>پاک محمدرضا، «قم در دو قرن نخست هجرى»، فصلنامه تاریخ اسلام، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲، ش۱۴، ص۱۰.</ref>[[پرونده:سنگ‌نوشته تجدید بنای مسجد مقدس جمکران مربوط به سال ۱۱۵۷ هجری قمری.jpg|بندانگشتی|سنگ‌نوشته تجدید بنای مسجد مقدس جمکران مربوط به سال ۱۱۵۷ هجری قمری|250x250پیکسل]] | نخستين مسجد كه بدين ناحيت نهادند، مسجدى بود كه در قريه‌ى جمكران بنا شد. اعراب بنى اسد، در اطراف اين مسجد منزل گرفتند. سعيدبن جبير، صحابى معروف پيامبر خداصلى الله عليه وآله وسلم نيز 6 ماه در جمكران نزد اين اعراب به سر برد.<ref>پاک محمدرضا، «قم در دو قرن نخست هجرى»، فصلنامه تاریخ اسلام، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲، ش۱۴، ص۱۰.</ref> | ||
به نوشتۀ ''تاریخ قم'' (تألیف سدۀ 4 ق)، جمکران نخستین روستای قم بوده که جمِ ملک آن را بنانهاده‌است. در فرهنگهای لغت، جم به‌معنای جمشید، پادشاه اساطیری ایران و کران به‌معنای کناره است. نظری هست که گرچه بسیاری در پذیرش آن تردید دارند، اما شاید بتوان با در کنار هم نهادنِ برخی اسناد، نتیجه گرفت که «کران» تحول یافتۀ واژۀ «کِرْته» یا «کرده» به‌معنای کردن و ساختن است. با توجه به اشارۀ ''تاریخ قم''، می‌توان حدس زد که جمکران، از دیرباز دارای تقدس بوده است؛ و به‌سبب شباهت لفظیِ آن با «جمکرد» به‌معنای «ساخته شده به دست جمشید»، و نیز شباهت مکان جغرافیایی، می‌توان آن را با اسطورۀ ساختن باغ یا قلعه‌ای به فرمان اهوره‌مزدا به دست جمشید تطبیق داد.<ref>عظیمی پور، نسیم، «جمکران مسجد»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۳۴۷.</ref>[[پرونده:سنگ‌نوشته تجدید بنای مسجد مقدس جمکران مربوط به سال ۱۱۵۷ هجری قمری.jpg|بندانگشتی|سنگ‌نوشته تجدید بنای مسجد مقدس جمکران مربوط به سال ۱۱۵۷ هجری قمری|250x250پیکسل]] | |||
== روایت میرزا حسین نوری از ساخت مسجد جمکران == | == روایت میرزا حسین نوری از ساخت مسجد جمکران == | ||
میرزا حسین نوری در کتاب نجم الثاقب از [[تاریخ قم (کتاب)|کتاب تاریخ قم]] و آن کتاب از [[مونس الحزین فی معرفة الحق و الیقین (کتاب)|کتاب مونسُ الْحَزین فی معرفةِ الْحَق وَ الْیَقین]]، منتسب به [[شیخ صدوق]]، ماجرای ساخته شدن مسجد جمکران را چنین بیان کرده است: | میرزا حسین نوری در کتاب نجم الثاقب از [[تاریخ قم (کتاب)|کتاب تاریخ قم]] و آن کتاب از [[مونس الحزین فی معرفة الحق و الیقین (کتاب)|کتاب مونسُ الْحَزین فی معرفةِ الْحَق وَ الْیَقین]]، منتسب به [[شیخ صدوق]]، ماجرای ساخته شدن مسجد جمکران را چنین بیان کرده است: | ||