|
|
خط ۱۲: |
خط ۱۲: |
| === ایمان، تقوا و عبادت === | | === ایمان، تقوا و عبادت === |
|
| |
|
| * [[رسول خدا (ص)|رسول خدا(ص)]] دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) میفرماید: «ایمان به خدا در اعماق دل و باطن زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا خودش را از همهچیز فارغ میسازد.<ref>«إِنَّ ابْنَتِی فَاطِمَه مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهَا وَ جَوَارِحَهَا إِیمَاناً إِلَی مُشَاشِهَا تَفَرَّغَتْ لِطَاعَه اللَّهِ»؛ المجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۴۶.</ref> | | * [[رسول خدا (ص)|رسول خدا(ص)]] دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) میفرماید: «ایمان به خدا در اعماق دل و باطن زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا خودش را از همهچیز فارغ میسازد.»<ref>«إِنَّ ابْنَتِی فَاطِمَه مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهَا وَ جَوَارِحَهَا إِیمَاناً إِلَی مُشَاشِهَا تَفَرَّغَتْ لِطَاعَه اللَّهِ»؛ المجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۴۶.</ref> |
|
| |
|
| * [[حسن بصری]] (۲۱-۱۱۰ق)، از زاهدان مشهور تاریخ اسلام، میگفت: فاطمه زهرا (س) عابدترین مردم بود؛ در عبادت حقتعالی آنقدر بر پا ایستاد تا پاهای مبارکش ورم نمود.<ref>«مَا کَانَ فِی الدُّنْیَا أَعْبَدَ مِنْ فَاطِمَه ع کَانَتْ تَقُومُ حَتَّی تَتَوَرَّمَ قَدَمَاهَا»؛ االمجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۷۶.</ref> | | * [[حسن بصری]] (۲۱-۱۱۰ق)، از زاهدان مشهور تاریخ اسلام، میگفت: «فاطمه زهرا (س) عابدترین مردم بود؛ در عبادت حقتعالی آنقدر بر پا ایستاد تا پاهای مبارکش ورم نمود.»<ref>«مَا کَانَ فِی الدُّنْیَا أَعْبَدَ مِنْ فَاطِمَه ع کَانَتْ تَقُومُ حَتَّی تَتَوَرَّمَ قَدَمَاهَا»؛ االمجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۷۶.</ref> |
| * [[عایشه]]، همسر رسول خدا (ص)، میگفت: بعد از رسول خدا (ص) کسی را راستگوتر از فاطمه(س) ندیدم.<ref>المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۸۴.</ref> | | * [[عایشه]]، همسر رسول خدا (ص)، میگفت: «بعد از رسول خدا (ص) کسی را راستگوتر از فاطمه(س) ندیدم.»<ref>المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۸۴.</ref> |
|
| |
|
| === حجاب و عفاف === | | === حجاب و عفاف === |
خط ۲۱: |
خط ۲۱: |
|
| |
|
| === رفتار با همسر === | | === رفتار با همسر === |
| حضرت فاطمه(س) از لحظهٔ ورود به خانه سادهٔ [[حضرت علی (ع)|حضرت علی(ع)]] تا آخرین روز زندگیش همراه همیشگی همسرش بود. حضرت علی(ع)، در پاسخ به پرسش پیامبر راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرد.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۱۷.</ref>
| |
|
| |
|
| فاطمه(س) در طول زندگی مشترک خود با علی(ع) هیچگاه از او تقاضایی نکرد که اجابت آن برای او مشکل باشد موجب آزار او شود. برای نمونه، وقتی در بستر بیماری بود و حضرت علی (ع) با دلی پر از عشق و محبت، از او خواست که اگر خواستهای دارد ابراز کند، فاطمه زهرا (س) از بیان تقاضای خود ابا میکرد. حضرت علی (ع) فرمود: فاطمه جان، چیزی از من بخواه؛ هنگامی که فاطمه زهرا (س) را همچنان ساکت و آرام دید، او را سوگند داد که از او تقاضایی کند. فاطمه که دیگر سکوت را جایز نمیدید، گفت: اکنون که سوگندم دادی اگر اناری باشد، مایل هستم. حضرت علی (ع) از این که دید همسرش بعد از سالها زندگی و قناعت، بالاخره از او درخواستی کرده است، برای انجام خواسته او با خوشحالی از خانه بیرون آمد که مشروح جریان آن، در کتابهای تاریخی و روایی آمده است.<ref>ریاحین الشریعه، ج۱، ص۱۴۳.</ref> | | * حضرت فاطمه(س) از لحظهٔ ورود به خانه سادهٔ [[حضرت علی (ع)|حضرت علی(ع)]] تا آخرین روز زندگیش همراه همیشگی همسرش بود. حضرت علی(ع)، در پاسخ به پرسش پیامبر راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرد.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۱۷.</ref> |
|
| |
|
| '''رازداری'''
| | * ادب و احترام همسران نسبت به یکدیگر اقتضا میکند که از بیان کمبودهای خانهٔ خود به دیگران خودداری کند. روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا(س) نمایان بود. رسول خدا(ص)، وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.»<ref>المجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۶۲.</ref> |
| | |
| ادب و احترام زن به همسر خود، اقتضا میکند که نه تنها از طرح و بزرگ جلوه دادن کمبودهای خانه، خودداری کند، بلکه در حد امکان، کاستیها را نادیده گرفته، آنها را کوچک شمارد. هنگامی که اظهار ناراحتی، نتیجهای جز رنجش شوهر ندارد، زن نباید کلامی در این رابطه با او بگوید. | |
| | |
| روزی فاطمه زهرا (س) به حضور پدرش رسید، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا (س) نمایان بود. رسول خدا (ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان، بلند نموده و گفت: «خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۶۲.</ref> پیامبر اکرم (ص) بدون اینکه فاطمه زهرا (س) سخنی به او بگوید، از ضعف و گرسنگی او با خبر میشود که این خود، یکی از نمونههای پایبندی به اساس و اسرار خانواده است. | |
|
| |
|
| === رفتار با فرزند === | | === رفتار با فرزند === |
| برخورد عاطفی و منطقی حضرت فاطمه زهرا (س) با فرزندان خود سرمشقی برای همه مادران است. روش تربیتی و اخلاقی حضرت فاطمه زهرا (س) بهترین شیوه، و تجربه برای ساختن نسلی پاک و سعادتمند است. از این رو جا دارد که پیروان و ارادتمندان مکتب اسلام، با به کار بستن شیوهها و ظرایف تربیتی آن حضرت در رشد و تربیت نسلی پاک، و پیشرو همت نموده، سعادت دنیا و آخرت فرزندان خود را بیمه کنند.
| |
|
| |
| روح انسان به گونهای ساخته شده که نیاز به محبت و عطوفت، یکی از اساسیترین نیازهای روحی او محسوب میشود، بدین جهت کودکان محروم از این نیاز فطری، دچار کمبودها و مشکلات روانی، و گاه نواقصی جسمی خواهند شد. حضرت زهرا (س) که خود از سرچشمه محبت و عطوفت رسول خدا (ص) سیراب گشتند و قلبش کانون محبت به همسر و فرزندان خود بوده، در این جهت نیز وظیفه مادری خود را به بهترین شکل انجام میداد.
| |
|
| |
|
| سلمان میگوید: روزی فاطمه زهرا (س) را دیدم که مشغول آسیاب بود. در این هنگام، فرزندش حسین گریه میکرد، و بی تاب بود عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم، یا بچه را آرام نمایم؟ ایشان فرمود: «من به آرام کردن فرزند اولی هستم، شما آسیاب را بچرخانید»<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۰.</ref> | | * سلمان میگوید: روزی فاطمه(س) را دیدم که مشغول آسیابکردن بود. در این هنگام، فرزندش حسین(ع) گریه میکرد و بیتاب بود. عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم. او فرمود: «برای آرامکردن فرزندم من اولویت دارم، شما آسیاب را بچرخانید.»<ref>المجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة،ج ۴۳، ص ۲۸۰.</ref> |
|
| |
|
| '''توجه به نیازهای فرزند'''
| | * فاطمه زهرا(س) در لحظات پایانی عمر خود نگران حال فرزندانش بود. بیشترین نگرانی او برای محرومیت آنها از مادر بود. به همین دلیل به حضرت علی(ع) پیشنهاد کرد که پس از او کسی را به همسری انتخاب کند که بتواند از عهدهٔ تربیت درست فرزندانش برآید.<ref>المجلسی، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۱۷۸.</ref> |
|
| |
|
| فاطمه زهرا(س) در لحظات پایانی عمر خود، سخت نگران حال فرزندانش بود. بیشترین نگرانی او برای محرومیت آنها از مادر بود، زیرا او میدانست که پس از شهادتش، هیچکس نمیتواند مهر و محبت مادری را نسبت به آنها داشته باشد؛ لذا برای اینکه فرزندانش از این نعمت بزرگ یعنی محبت مادرانه، محروم نمانند، به حضرت علی (ع) پیشنهاد کرد و از ایشان خواست که پس از او، کسی را به همسری انتخاب کند، که بتواند از عهده این مهم برآید.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۷۸.</ref>
| | * نقل شده است که حضرت زهرا(س) با فرزندش [[امام حسن(ع)]] بازی میکرد و او را بالا میانداخت و میفرمود: «پسرم حسن مانند پدرت باش؛ میان حق و باطل جدایی افکن. خدایی را بپرست که صاحب نعمتهای متعدد است و هیچگاه با ظالمان دوستی مکن.»<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۶.</ref> |
| | |
| حضرت زهرا (س) به بازی با بچهها توجه کافی مبذول میداشتند و همین امر، موجب شادابی و نشاط روزافزون آنها میشد. ایشان به این نکته نیز توجه داشتند که در بازی، نوع الفاظ و حرکات مادر، سرمشق کودک، قرار میگیرد؛ بنابراین باید از کلمات و جملات مناسبی استفاده کرد. علاوه بر این باید در قالب بازی و شوخی شخصیت کودک را تقویت نمود، او را به داشتن مفاخر و ارزشهای اکتسابی تحریک و تهییج کرد.
| |
| | |
| نقل شده است که حضرت فاطمه زهرا (س) با فرزندش [[امام حسن(ع)]] بازی میکرد و او را بالا میانداخت و میفرمود: «پسرم حسن، مانند پدرت باش. ریسمان ظلم را از حق بر کن. خدایی را بپرست که صاحب نعمتهای متعدد است و هیچگاه با صاحبان ظلم و تعدی، دوستی مکن».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۶.</ref> | |
|
| |
|
| === رفتار با مردم === | | === رفتار با مردم === |
| یکی از نقش آفرینیهای درخشان حضرت زهرا (س) بالا بردن فرهنگ جامعه، رشد فکر و اندیشه مردم و رفع مشکلات و شبهات آنان است. فاطمه زهرا(س) از مسائل ساده گرفته، تا پیچیدهترین مشکلات را پاسخگو بود، و این میسّر نبود، مگر با احاطه علمی، قوت فکری و همت بلند ایشان. این بانوی بزرگ اسلام، زجر تبلیغ و رنج تعلیم و تربیت را تحمل نموده، چون مشعلی فروزان در راه هدایت جامعه، نورافشانی کرده و با سوختن خود به دل و جان مردم، گرمی بخشید و پاسداری از ارزشها و مفاخر اصیل، مبارزه پیگیر با بدعتها، جهل، کجرویها و رکود جامعه را خط مشی خود قرار داد. از این رو امت نیز باید، هر چه بیشتر به مقام و حقوق رهبر خود آگاه گردد و خود را چون شاگردی فروتن، در برابر او احساس کند، و به دامان او چنگ زند، از نقص به کمال و از ضعف به قدرت، و از ظلمت به نور برسد. | | یکی از نقشآفرینیهای حضرت زهرا(س) در حیات دینی خود تلاش برای بالابردن فرهنگ انسانی و دینی جامعه از طریق رشددادن اندیشهٔ و رفع شبهات آنان بود. نقل شده است که زنی نزد فاطمه(س) رسید و گفت: «مادری پیر و ناتوان دارم که در نماز بسیار اشتباه میکند؛ مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند.» آن حضرت فرمود: «هرچه میخواهی بپرس.» آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و فاطمه(س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسشهای خود شرمنده شد و گفت: «شما را بیش از این زحمت نمیدهم.» حضرت گفت: «باز هم بپرس.» آنگاه برای تقویت روحیه سؤالکننده چنین فرمود: «اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صدهزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی میکند؟» زن جواب منفی داد. آن حضرت(س) فرمود: «من در برابر پرسشی که جواب میگویم از خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت میکنم و هرگز ملول و خسته نمیشوم.» از رسول خدا(ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر میشوند و به اندازهٔ کوششی که در راه هدایت مردم کردهاند از خدای خود پاداش میگیرند. |
| | |
| حضرت فاطمه زهرا (س) نمونه کامل این مقصود است. ایشان از کودکی در متن اجتماع به سر برده، و با مردم همدم و همدرد بوده است. این بانو رابطهای صمیمانه و عالمانه با یاران خود داشت.
| |
| | |
| زنی به خدمت حضرت فاطمه زهرا (س) رسید و عرض کرد: مادر پیر و ناتوانی دارم که در نماز بسیار اشتباه میکند، مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند. آن حضرت فرمود: هر چه میخواهی بپرس. آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و فاطمه زهرا (س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش خود، شرمنده شد و گفت: شما را بیش از این زحمت نمیدهم. حضرت فاطمه زهرا (س) گفت باز هم بپرس. آنگاه برای تقویت روحیه وی چنین فرمود: اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صد هزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی میکند؟ زن جواب داد نه. آن حضرت فرمود: من در مقابل پرسشی که جواب میگویم از خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت میکنم و هرگز ملول و خسته نمیشوم. از رسول گرامی اسلام (ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر میشوند و به اندازه علم و تلاش و کوششی که در راه آموزش و هدایت مردم داشتهاند، از خدای خود پاداش میگیرند. | |
|
| |
|
| === صدقه و انفاق === | | === صدقه و انفاق === |
خط ۵۷: |
خط ۴۱: |
|
| |
|
| == مطالعه بیشتر == | | == مطالعه بیشتر == |
| * جمعی از نویسندگان، همسر آفتاب، قم: طاها، ۱۳۸۵. | | * فاطمه زهرا(س) بانوی نمونه اسلام، ابراهیم امینی، انتشارات شفق. |
| * امینی، ابراهیم، فاطمه زهرا(س) بانوی نمونه اسلام، قم: شفق، ۱۳۸۹.
| | * زندگانی حضرت فاطمه(س)،سید جعفر شهیدی، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی. |
| * شهیدی، سیدجعفر، زندگانی حضرت فاطمه(س)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش. | |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |