trustworthy
۷٬۳۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''مقدمه''' | '''مقدمه''' | ||
مطهری در مقدمهٔ کتاب به سابقهٔ طرح این بحث در میان مسلمانان میپردازد. او نشان میدهد که بحث عدل الهی در میان متکلمان اسلامی به تبع بحث از مسئلهٔ جبر و اختیار مطرح شده و از همان ابتدا متکلمان اسلامی را به دو دستهٔ معتزله و اهل حدیث (اشاعرهٔ بعدی) تقسیم کرده است؛ گروه اول قائل به عدل و اختیار بودند و گروه دوم قائل به جبر و اضطرار.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۷-۱۹.</ref> | مطهری در مقدمهٔ کتاب به سابقهٔ طرح این بحث در میان مسلمانان میپردازد. او نشان میدهد که بحث عدل الهی در میان متکلمان اسلامی به تبع بحث از مسئلهٔ جبر و اختیار مطرح شده و از همان ابتدا متکلمان اسلامی را به دو دستهٔ معتزله و اهل حدیث (اشاعرهٔ بعدی) تقسیم کرده است؛ گروه اول قائل به عدل و اختیار بودند و گروه دوم قائل به جبر و اضطرار.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۷-۱۹.</ref> | ||
خط ۴۴: | خط ۴۲: | ||
مطهری در ادامهٔ به طرح بحث عدل در میان شیعیان میپردازد و مبنای عدلیه شمردهشدن شیعه بهمانند معتزله را روشن میکند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۲۸-۳۰.</ref> در ادامه، ورود بحث عدل الهی در میان فقهای مسلمان مورد بحث قرار میگیرد. مطهری اختلاف میان فقهای اهل حدیث و اهل قیاس و رأی را ناشی از ورود مبحث حسن و قبح ذاتی و غیر ذاتی در میان آنان میداند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۳۰-۳۴.</ref> ترسیم بازتاب این مباحث در شئون اجتماعی و سیاسی قسمت پایانی مقدمهٔ مطهری را تشکیل میدهد.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۳۴-۴۰.</ref> | مطهری در ادامهٔ به طرح بحث عدل در میان شیعیان میپردازد و مبنای عدلیه شمردهشدن شیعه بهمانند معتزله را روشن میکند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۲۸-۳۰.</ref> در ادامه، ورود بحث عدل الهی در میان فقهای مسلمان مورد بحث قرار میگیرد. مطهری اختلاف میان فقهای اهل حدیث و اهل قیاس و رأی را ناشی از ورود مبحث حسن و قبح ذاتی و غیر ذاتی در میان آنان میداند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۳۰-۳۴.</ref> ترسیم بازتاب این مباحث در شئون اجتماعی و سیاسی قسمت پایانی مقدمهٔ مطهری را تشکیل میدهد.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۳۴-۴۰.</ref> | ||
'''بخش اول: عدل | '''بخش اول: طرح بحث''' | ||
مطهری در ابتدا به تفاوت معنای عدل میان خداوند و بشر میپردازد. او، با نشاندادن تفاوتهای اساسی این مفهوم دربارهٔ خدا و بشر، سؤلاتی درباب این تفاوت مطرح می کند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۴۵-۴۹.</ref> مطهری موصوفبودن خداوند به عدالت را از امور قطعی در اسلام برمیشمارد.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۴۹.</ref> نشاندادن تفاوت مشربها میان گروههای مختلف فکری مسلمانان در ادامهٔ این بخش انجام میشود؛ تفاوت مشربی که ناشی از پاسخهای متفاوت این گروهها بر اساس جهانبینی ایشان به سؤالات مربوط به تفاوت عدل الهی و عدل بشری است.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۴۹-۵۴.</ref> | |||
. | مطهری در ادامه چهار معنا از عدل ارائه میدهد<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۵۴-۵۷</ref> و معنایی که حکما ارائه کردهاند را راهگشا نهایی در باب مسئلهٔ عدل الهی برمیشمرد. در این نگرش عدل رعایت استحقاق هر موجود در افاضهٔ وجود و امتناعنکردن از افاضه و رحمت به آنچه امکان وجود دارد است.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۵۷-۶۰.</ref> در ذیل این معنا از عدل سؤالی اساسی پیش میآید؛ اینکه ملاک تفاوت قابلیت در دریافت فیض الهی از کجاست؟<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۵۹-۶۰.</ref> در ذیل این پرسش سؤالات دیگری مطرح میشود: چرا در جهان تبعیض، مرگ و نیستی، نقصها (جهل، عجز، فقر و...) و شرور (آفات، بلایا و مصائب) وجود دارد؟<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۶۰-۶۲.</ref> مطهری در بخشهای بعدی کتاب تلاش میکند به این سؤالات پاسخ دهد. | ||
'''بخش دوم: حل مشکل''' | '''بخش دوم: حل مشکل''' | ||
. | در این بخش، بهطور اجمال، به تفاوت مشربها در پاسخ به مسائل مربوط به عدل الهی اشاره میشود. مطهری سؤالات مطرحشده در باب عدل الهی را در دو دستهٔ تبعیضها و شرور (مرگ و نیستی، نقصها و بلایا) تقسیم میکند.<ref>مطهری، عدل الهی، ص ۸۷-۹۰.</ref> | ||
'''بخش سوم: تبعیضها''' | '''بخش سوم: تبعیضها''' |